BEDİA ÖZGÖKÇE ERTAN (Van) - Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; Genel Kurulu saygıyla selamlıyorum.

Van'da, altı yıldır tamamlanamayan Van çevre yolu projesine ilişkin gündem dışı söz almış bulunmaktayım.

Evet, Van kenti, bölgenin hem sosyal hem de ekonomik hayatını yöneten ve yönlendiren bir kenti olması sebebiyle oldukça büyük bir öneme sahip bir kenttir. Gelin, görün ki ekonomik ve sosyal bakımdan böylesi bir öneme sahip olan Van'ın hâlâ bir çevre yolu bulunmamaktadır. Kendi sınıfındaki ve ölçeğindeki kentler arasında, çevre yolu bulunmayan tek ilin ne yazık ki Van kenti olduğunu söylemek mümkün.

Van çevre yolu projesi, deprem öncesinde projelendirilmiş olmasına rağmen yapımı henüz tamamlanmamıştır. Bunun nedeni de Çevre ve Şehircilik Bakanlığının projedeki taşınmazlara koyduğu şerhtir. Evet, bu şerh, İmar Kanunu 18'inci madde belası. Ciddi anlamda bir belaya dönüşmüş durumda. Bu şerhe göre, çevre yolunun olması gerektiği gibi merkezî idarenin kaynaklarıyla ve kamulaştırma yoluyla değil, belediyenin yolun geçeceği yerlerdeki mülklere el koymasıyla yapılması öngörülmektedir. Bu şerhin, merkezî idarenin sorumluluğundaki çevre yolu projesinde Van Büyükşehir Belediyesini halkla karşı karşıya getirmekten başka bir amacı olduğunu düşünmüyoruz.

Değerli milletvekilleri, Van'da deprem öncesi projelendirilen, ancak altı yıldır yapımı tamamlanmayan Van çevre yolu projesi, merkezî idarenin kamulaştırma yerine İmar Kanunu 18'inci maddede ısrarı âdeta yılan hikâyesine dönüştü. Büyükşehir Belediyesi, uzun zamandır taşınmazlara koyduğu şerhi kaldırması yönünde Çevre ve Şehircilik Bakanlığına taleplerde bulunuyor. Bu şerh kaldırıldığında, belediye, çevre yolunun uygulama planı etapları dışarıda bırakılarak geri dönüşüm ve yeni uygulamaları yerine getirmeyi taahhüt etmiştir. Ne var ki Bakanlık ve yerel teşkilatı, bu taleplere hiçbir şekilde cevap vermemiştir.

Bakanlığın taşınmazlara koyduğu şerhi kaldırmamaktaki bu ısrarı, mahkeme kararlarına da aykırıdır. Çünkü Danıştayın 1 Mart 2016 tarihli kararında Van çevre yolunun İmar Kanunu'nun 18'inci maddesi gereğince yapılacak olan düzenleme ortaklık payı kesintisiyle elde edilecek alan üzerinden açılmasının mümkün olmadığı belirtilmiştir. Ayrıca bu madde uygulanırsa mahallelinin zarar göreceği de belirtilmiştir. Bu nedenle söz konusu yolun kamulaştırma yöntemiyle açılması gerekmektedir.

Ben buradan sormak istiyorum: Hükûmet ve ona bağlı kurumlar, en olmayacak yerlerde kamulaştırma gibi yöntemleri kullanıp halkı mağdur ederken çevre yolu gibi kamulaştırmaya en uygun hizmeti Vanlılardan neden esirgemektedir? Bu çifte standardın nedeni nedir?

Van çevre yoluyla ilgili gelinen bu noktanın Hükûmetin siyasi kaygılarından bağımsız olmadığı kanaatindeyiz. 30'u aşkın yerde çevre yolu kamulaştırma yöntemiyle yapılırken Van'da 18'inci madde kapsamında yapılmasında ısrar ediliyor. Bu ısrarın belediye ve halkı karşı karşıya getirerek Van halkının desteğini belediyeden çekmek, belediyeyi tartışılır hâle getirmekten başka bir amacının olmadığı son derece açıktır. Büyükşehir Belediyesi Eş Başkanımız Sayın Bekir Kaya'nın da dediği gibi "Devlet, 18'inci maddeyi uygulayarak bu halka haksızlık etmektedir." Van'ın çevre yoluna kavuşamamasının sorumlularına şunu da söylemek isterim ki: Siz ne kadar uğraşsanız da halkın belediyeciliğini üstlenen bölge belediyeleriyle halkı karşı karşıya getiremeyeceksiniz.

Değerli milletvekilleri, söz konusu çevre yolunun yapılacağı bölge, kentimizin yeni ve tek gelişim alanıdır. Belediyenin yanı sıra iş çevreleri ve sivil toplum örgütleri de 18'inci madde uygulamasındaki ısrarın kent için olumsuz bir durum teşkil ettiğini ifade etmiştir, özellikle çevre yolu güzergâhında arazisi bulunan vatandaşların mağdur olacağı ve yoksullaşacağına dair kaygıları vardır. Deprem yaşamış ve yeni yeni toparlanmaya çalışan Van'da ekonomik daralmanın önüne geçmek için kamu kaynaklarının etkin kullanılması gerekmektedir.

Sözlerime son verirken siyasi kaygıların bir kenara bırakılarak gerekli kamulaştırma işlemlerinin bir an evvel yapılmasını ve Van'ın çevre yoluna kavuşmasını diliyorum.

Saygılar sunuyorum. (HDP sıralarından alkışlar)