CHP GRUBU ADINA SAKİNE ÖZ (Manisa) - Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; Engelliler Hakkında Kanunda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi üzerinde söz aldım. Hepinizi saygıyla selamlıyorum.

Engellileri sadece belli günlerde hatırlayan, temel hak ve taleplerini karşılamaktan uzak duran bir kamu politikasının, yine bir yasada yama yaparak önümüze getirdiği tek maddelik düzenlemeyi görüşüyoruz. Engellilerin toplumsal yaşama uyum sağlamaları, istihdam, barınma, sosyal güvence, eğitim, ulaşım ve kamu hizmetlerinden aracısız yararlanma gibi sorunları, özünde insan hakları sorunudur.

Ben, burada, bir kadın olarak, engelli kadınlarımızın ne kadarı işsiz diye bir sorgulamak istiyorum. Yüzde 93 engelli kadınımız ne yazık ki işsiz. İşsizlik gibi erişilebilirlik sorunu da temelde, engelli bireylerin değil, onlara engel çıkaranların ayıbıdır. Erişim sorunu, ortak yaşam alanlarımızı herkes için tasarlamayanların, eşit yurttaşlık anlayışını ısrarla hayata yansıtmayanların yarattığı engelin adıdır. Engelli sorunlarını partiler üstü görebiliriz ancak bu sorunların bugüne kadar uzaması açıkça bir siyasal sorundur değerli milletvekilleri. Engelli talepleri gibi son derece hassas bir konuda iyi niyet beyanlarının ötesine geçmeyen, sorunu görmesine rağmen inatla çözmeyen, erişim özgürlüğünü kanun yoluyla yıllarca erteleyen, engelliliği aşmak yerine mağduriyeti sürdüren bir anlayış açıkça siyasaldır. Engeli siyasi rant alanı olarak gören, engelleri kaldırmak yerine yeni duvarlar ören, yaptığı sosyal yardımı gelişigüzel düzenlemelerle kesip geriye dönük binlerce lira borç çıkaran, alınacak bir sağlık raporuna, cüzi bir maaşa muhtaç bırakan anlayış açıkça kısırdır, engelli ailelerini devlet kapısında süründürmenin bir diğer adıdır.

Hükûmete engelli hakları için getirdiğimiz çözüm önerilerinin, sosyal politikaların, onlarca kanun teklifi ve önergenin şimdiye kadar dikkate alınmayışının, sırf muhalefetten geliyor diye reddedilmesinin ardında çok kısır bir siyasal anlayış var demektir.

Sayın milletvekilleri, geçtiğimiz hafta Bayındırlık, İmar, Ulaştırma ve Turizm Komisyonunda görüştüğümüz bu kanun teklifinin içeriğine, engellilerin ulaşım hakkıyla ilgili düzenlemeye ilke olarak bizler olumlu bakıyoruz. Gelin görün ki bu tek maddelik teklifin engelliler açısından anlamı, bir bütün hâlinde görüşmemiz gereken erişilebilirlik hakkının bugüne kadar yerel yönetimler ve Hükûmet tarafından yeterince sağlanamayışı, yaşanan sorunu sürdürmektir.

Biz Cumhuriyet Halk Partisi olarak Komisyonda engelli sorunlarını bir insan hakkı sorunu olarak görerek genel çözüm politikamızı size aktardık. Biz farklı sektörlere ve ulaşım hatlarına maliyeti belirlenmeden önümüze getirilen, yasalarda sürekli değişiklik yaparak göz boyayan bir anlayışın engelli sorunlarına kalıcı çözüm üretmeyeceğini defalarca aktardık, ancak dinletemedik.

Bu bütünlüklü bakışımızın devamı olarak bir kez daha sizlere söylüyoruz: Engelliler konulu düzenlemelerin farklı yasalarla ve torba kanunlar içine sıkıştırılan hükümlerle sürekli değiştirilmesi çabası yanlış bir tutumdur. Getirdiğiniz tek maddelik düzenlemeyi olumlu ancak eksik bulduk ve engelli ulaşımını zor olmaktan çıkaran yeni teklifleri bu düzenlemenin içine almayı önerdik, yine geri çevirdiniz. Komisyonda "Gerek firmaların gerekse esnafımızın ve yerel yönetimlerin araçlarının engelli ulaşımına daha az maliyetle ve hızlıca uyum sağlaması için yapacakları masraflardan KDV ve ÖTV muafiyeti, motorinde ise ÖTV indirimi yapalım." dedik, olumlu bakmadınız. Siz engelli sorunlarını rahatlıkla çözebileceğimiz bu kanun teklifimizin içine bizim önergelerimizi de alabilirdiniz ama sırf muhalefetten geliyor diye yine sustunuz. Anlaşılan o ki şimdi oluşacak maliyetler üzerinden firmaları ve esnafımızı önce mağdur edeceksiniz, ardından yine başka bir torba yasayla bu maddeyi de değiştireceksiniz. Değiştireceksiniz, çünkü bu Hükûmetin bakanları arasında bir uzlaşma yok. Birbirinizin ne dediğinden, hangi çalışmayı yaptığınızdan haberiniz yok.

Biz bu yasa teklifindeki şehir içi servislerin, turizm taşımacılığının ve toplu taşıma araçlarının engellilere uygun düzenlenmesi maddesini Sayın Bakan Ayşenur İslam'ın da katıldığı Komisyon toplantısında çarşamba günü görüştük. Perşembe günü ise bambaşka bir hava esti ve Başbakan yeni bir ulaşım planını açıklayarak servis araçlarının kaldırılmasına dair garip bir konuşma yaptı.

Sayın Başkan, sessiz olmalarını rica eder misiniz.

BÜLENT TURAN (İstanbul) - Siz okuyun. Biz haber bülteni mi dinleyeceğiz?

BAŞKAN - Hayhay, tabii ki.

SAKİNE ÖZ (Devamla) - Teşekkür ederim.

BAŞKAN - Sessiz olur musunuz.

BÜLENT TURAN (İstanbul) - Sayın Başkan, haber bülteni gibi okuyor. Mecbur muyuz dinlemeye?

BAŞKAN - Evet, buyurun.

SAKİNE ÖZ (Devamla) - Siz dinlemiş olsaydınız bu kadar uğultuyu duymazdık. Nasıl sustunuz ki şu anda dinlediğinizi anlıyorum.

Perşembe günü bambaşka bir hava esti ve Başbakan yeni bir ulaşım planıyla yola çıktığını söyledi. Cuma günü rüzgâr ters yönden esti. Sayın Babacan bu sözleri de yalanladı, servis araçları ve toplu taşım konusunda milyonlarca insanımızın, ailelerin ve esnafımızın aklını karıştırdı.

Sayın milletvekilleri, öyle bir devlet düşünün ki engelli sorunlarını tek sesle çözemiyor, bizden gelen çözümleri elinin tersiyle itiyor, birbirinden habersiz bir ulaşım ve engelli politikası yazmayı deniyor. Bizi arayan engelli yurttaşlarımızın size duyduğu güvensizlik her geçen gün artarken çelişkinizi nasıl açıklayacaksınız?

Biz, engellerimizin şehir içi ve şehirler arası ulaşımını, servis taşımacılığını kolay kılmak adına atılan adımın bir an önce uygulanması için devlete düşen görevleri sıraladık ancak siz bu bütüncül yaklaşımdan yine uzak durdunuz. "Getirdiğiniz teklifin engelliler başta olmak üzere farklı birey ve sektörlere, belediyelere maliyetini hesapladınız mı?" diye sorduk, yanıt vermediniz. "Devlet hazırlayacağı yönetmelikleri en geç altı ay içinde tamamlarsa ulaşım hakkındaki sorunları daha hızlı aşabilir." dedik, bu kanun teklifindeki önergemizi de sunduk, yine reddettiniz. Teklifin ilk hâlinde süre bile belirtmeyerek yönetmeliği çok geç bir tarihe erteleme yolunu denediniz ama bizim ısrarımız sonucunda bir yıla ikna oldunuz.

Unutmayalım ki engelliler söz konusu olunca yasaların uygulamasını sürekli erteleyen bir Hükûmetle karşı karşıyayız. Uluslararası sözleşmelerde hâlâ eksiği olan, onayladığı anlaşmaları ise uygulamakta sicili bozuk olan, dünyada engelli erişiminde arka sıralara düşmüş bir Hükûmetle karşı karşıyayız. Henüz 2012 yılında yapılan bir yasa değişikliğiyle engellilerin ulaşım hakkını sağlayacak tüm altyapıyı erteleyen, yedi yıldan sekiz yıla çıkaran bir yönetim sorunuyla baş başasınız. Hükûmetin tüm bu bozuk sicili önümüzdeyken, bu defa da bu kanun teklifi yoluyla engellilerin erişilebilir hizmet talebi basit bir yönetmeliğin gecikmesiyle ertelenebilmektedir.

Sayın milletvekilleri, mevcut yasalara rağmen, ne yazık ki sayısı 100 bini geçmeyen engelli çalışanımız varken, eğitim hakkından en az yararlanan grup olarak yine engelliler karşımıza çıkmaktadır. Evlerine kapanmak zorunda bırakılan, gelecek kaygısı taşıyan, umudunu kaybetmiş ve hakları için lütuf değil, engellerini kaldıran bir irade bekleyen engellilerimiz için çok daha bütünlüklü bir yaklaşım sergilemeniz gerekmektedir.

Bu konuda verilmiş kanun tekliflerimiz ve her bir ilimizdeki sorunları paylaşan, çözümü öngören taleplerimiz Sayın Bakan Ayşenur İslam'ın masasında bekliyor. Durum böyleyken Meclisin ve Hükûmetin, gecikmiş, farklı kanunlar içine parça parça dağıtılmış düzenlemelerle, eksik verilerle bu sorunları çözmeye kalkması hatalı bir tutumdur. Biz engellilerimizin toplumsal sorunlarını, AB ev ödevlerinin zorladığı gibi, bu yasalarla değil kendi gerçeklerimizle kavramalı ve çözüme işaret eden her sese kulak vermeliyiz.

Engellilerimizin erişimi için gerek özel gerek kamu kesimini teşvik eden bütüncül bir bakışla günlük, kısır siyaset çekişmelerini aşan sosyal politikaların yaşam bulması dileğiyle hepinizi saygıyla selamlıyorum. (CHP sıralarından alkışlar)