SAKİNE ÖZ (Manisa) - Teşekkürler Sayın Başkanım.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; Erzurum'da çöken atlama kulesi pistlerinin yol açtığı kamu zararının farklı yönleriyle araştırılması amacıyla verdiğimiz Meclis araştırma önergesi üzerine söz aldım. Hepinizi saygıyla selamlıyorum.

Bu araştırma önergesiyle, Erzurum'da 2011 yılında düzenlenen Üniversitelerarası Kış Olimpiyatları için inşa edilen ve 15 Temmuzda heyelan sonucunda yıkılan atlama kulesi pistlerinin yol açtığı kamu zararının ayrıntılı biçimde araştırılmasını talep ediyoruz. Meclisin ülkemizde skandal boyutuna varmış kamu ihaleleri, inşaatları ve denetim süreçlerine dair kapsamlı bir inceleme yapmasını öneriyoruz.

Erzurum'da yaklaşık 95 milyon liraya mal olan bu tesis için 2009-2010 döneminde yapılan ihale ve inşaat süreci, farklı uzmanların ve meslek odalarının zamanında ve yerinde uyarılarına, raporlarına karşın, son derece sorunlu biçimde ilerlemiştir.

Heyelan sonrasında uzmanların incelemesinin de gösterdiği gibi, zeminin yapısına uygun olmayan inşaat, inşaat yeri için seçilen alanın dokusuna uymayan malzeme seçimi, yetersiz denetimler, heyelan tehlikesine ve fay hattına rağmen gerektiği gibi alınmayan önlemler, açık bir ihmali ortaya sermektedir.

Biz, sadece bir atlama kulesinden bahsetmiyoruz sayın milletvekilleri. Kamu ihalesi yoluyla zengin olanların, kamu malını bol keseden savurup fahiş fiyatlarla kamu zararına yol açanların, devletin denetim ve önlem alma görevini savsaklayanların karnesini konuşuyoruz burada. Can kaybımızın olmaması üzüntümüzü bir nebze hafifletirken, yitip giden milyonlarca liraya hiç sıkılmadan "Doğal afettir, ne yapalım, oldu." sözleriyle karşılık verenlere bu kadar önemli bir tesisin heba edilmesindeki siyasi sorumluluğun hesabını sormak için biz buradayız.

Devlete sırtını yaslayıp zengin olmak uğruna doğa ve insan yaşamını yok saymış, uyarılara sırtını dönmüş, denetim ve önlemleri sıfırlamış, gözünü rant hırsı bürümüş bir imar anlayışının geldiği nokta da son derece kaygı verici bir düzeye ulaşmıştır.

Sayın milletvekilleri, birçoğumuz pistin çökme görüntülerini izledik, uzmanlardan görüş aldık, raporlarını ayrıntılı değerlendirdik. Basında ilgili firmanın son yıllarda aldığı kamu ihaleleri yoluyla nasıl zenginleştiğini gördük. İhaleye katılmak isteyen şirketlerin oluşacak kamu zararına karşı yetkilileri önceden uyardığını, bu firmaların ihaleye ek şartnameler yoluyla rekabetten nasıl dışlandığı iddialarını üzüntüyle basından okuduk. İhale sürecindeki kuşkularla birlikte düşünüldüğünde, çok önemli bir ihmal, denetimsizlik, iç içe geçmiş parti-şirket ilişkisinden bahsediyoruz, tıpkı Soma'da olduğu gibi. Kamunun kaynaklarını denetimsiz ellerde belli siyasi adreslere aktarma, önlem almadan iş üretme anlayışı bu defa Erzurum'da kayba yol açmıştır.

Sayın milletvekilleri, atlama kulesindeki kamu zararıyla iç içe geçen inşaat kusurları, rant odaklı siyasi ilişkiler, sorunun bilimsel hesap yapılmadan, asıl denetimler gerçekleşmeden göz göre göre geldiğini ortaya koymaktadır.

Heyelan bölgesinde ve fay hattı üzerinde yer alan atlama kuleleri ormanlık arazi üzerine âdeta kondurulmuştur. Görünen o ki, sökülen ağaçların boşa çıkardığı zeminin kil yapısının suyu nasıl tutacağı dikkate alınmadan, devasa kuleler ve pist zemin üzerine inşa edilmiştir. Zemin etütleri elimize ulaştığında daha net göreceğiz ancak çökme görüntüsü bile tek başına, böylesine bir tesisin en basit mimarlık ve mühendislik hesaplarından, en temel kamu denetimlerinden uzak biçimde yapıldığını göstermiştir.

Halkın vergisiyle yapılan o pistlerin canlı yayında çökmesi, şovlarla açılan tesislerin kaderine terk edilmesi ve gerekli bakım onarımların yapılmaması, pistteki zemin çatlaklarına ise beton sıkılarak yama yapıldığı iddiaları ayrıca incelenmeyi gerektirmektedir.

Tesisin inşaat ihalesine davet sürecinde belli şirketlerin ihale şartnamesine yazılan ek maddeler yoluyla rekabetten dışlandığı iddiaları ortadayken, Bakanlığın ve Federasyonun bu iddiaların üzerine gitmemesi asla kabul edilemez. Bu şirketler tesisin çok daha düşük bedelle biteceğini iddia etmiş ve Kayak Federasyonunu uyarmışsa, Bakanlık bu uyarılar üzerine gerekli incelemeleri neden bu tarihe kadar yapmamıştır?

Sayın milletvekilleri, Soma'ya "fıtrat", Erzurum'daki pistin çökmesine "doğal afet" diyen yetkililerin ortak noktası, kamu ihalesine "fırsat" olarak bakmalarıdır. Devletin üzerine düşen sorumluğu yerine getirmediği noktada facialara ve rant odaklı birikime ortam hazırlanmaktadır.

İnşaat sürecinde pist eğiminin proje ve uygulama aşamalarının sorunlu ilerlediği, pist sabitlenmesi için kullanılan malzemenin projede belirtilen özellikleri taşımadığı, arazinin jeolojik zemin etüdünün gereğince yapılmadığı, firmanın inşaat denetiminin yeterince sağlanmadığı her geçen gün daha fazla geçerlilik kazanmaktadır.

TMMOB Jeoloji Mühendisleri Odasının uyarısına karşın, heyelan riski ve fay hattı faktörlerine karşı gerekli önlemlerin alınmadığı belirtilmektedir. Bakanlığı ve Federasyonu bir yandan şirketler uyarıyor, "Bu ihale çok büyük kamu zararına yol açacak." diyor ama ne yazık ki Bakanlık bunlara bir yanıt vermiyor, dinlemiyor.

Çok üzücü bir durumdayız sayın milletvekilleri. Son on yılda milyarlarca liralık kamu ihalesine konan, bazı milletvekillerini "helal" standartlardaki otelinde misafir ettiği söylenen firma, yaklaşık 95 milyon liralık bu ihalede büyük hatalara imza atıyor. Ama ne yazık ki, gereken kararlı adımlarla bu işin üzerine gidilmiyor.

Ben, Bayındırlık, İmar, Ulaştırma ve Turizm Komisyonu üyesi olarak, Erzurum'un sayın milletvekillerinden daha duyarlı ve kararlı bir tepki beklerdim. Erzurum'da yaşanan bu büyük skandal üzerine Gençlik ve Spor Bakanı Sayın Akif Çağatay Kılıç'a sorduğum 20 sorunun arkasındayım.

Yapıların mimarlarının nasıl seçildiği ve mimarlarına ne kadar ödeme yapıldığı, proje ve uygulama aşamasını kimlerin kontrol ettiği, tesisin kabulüne kimin uygun görüş verdiği derhâl açığa kavuşmalıdır. En önemli tartışmalardan olan pistin eğim hesabının, zemin iyileştirmesinin araziye uygun biçimde yapılıp yapılmadığı açıklanmalıdır. Çöken pistte inşaattan önce nasıl bir zemin etüdü yapıldığı ayrıntılı biçimde tartışılmalıdır. Fay hattının bu inşaata olası etkisi üzerine yapılan çalışmalar tek tek sorgulanmalı ve pistin inşa kararını verenler Meclis tarafından ayrıca dinlenmelidir. Bölgedeki yapay göletlerin zemini yumuşatarak heyelanı tetikleyeceği yönündeki uyarıların dikkate alınmaması üzerinde önemle durulmalıdır. İhaleyi kazanan firmanın denetimi sürecinde devlette oluşan ihmaller, tüm inşaat süreci dikkate alınarak araştırılmalıdır.

Sayın milletvekilleri, bu sorular ve iddialarla çalışmasını önerdiğimiz Meclis araştırma komisyonunda ülkemizin "rant-ihale-siyaset" çarkından kurtulması için Erzurum'un bir başlangıç sayılmasını öneriyorum. Soma ihmal, kâr hırsı, siyasi çarklar, göstermelik denetimler ve sorumsuz yönetimler yüzünden zarara uğradı, yandı. Erzurum ve ülkemiz daha fazla zarara uğramasın ve ülkemiz tekrar böyle bir faciayla yanmasın.

Konunun hukuki, mali, mimari, jeolojik, jeofizik yönlerden kapsamlı biçimde araştırılması, ülkemizde kamu kaynaklarının hesaplı, etkin ve uzun vadeli kullanımı açısından yaşanan sorunların çözümü adına önemli bir adım olacaktır.

Önergemize olumlu oylarınızı bekliyoruz, özellikle Erzurumlu milletvekillerimizden olumlu oyları bekliyoruz. Meclisin, bir araştırma komisyonu kurarak oluşan kamu zararının üzerine gitmesini, bir daha böylesi büyük ölçekli kamu zararlarına meydan verilmemesi için uzmanların ve meslek odalarının katılımıyla, hukuka uygun ihale ve şartname süreçlerinin, denetimlerinin yapılması amacıyla bir Meclis araştırma komisyonu kurulmasını öneriyor ve hepinize saygılar sunuyorum. (CHP sıralarından alkışlar)