ERKAN AKÇAY (Manisa) - Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; 57'nci madde üzerine verdiğimiz önerge hakkında söz aldım. Hepinizi saygıyla selamlıyorum.

Bu 4857 sayılı İş Kanunu'nun "Eşit davranma ilkesi" başlıklı 5'inci maddesinin birinci fıkrasına göre "İş ilişkisinde dil, ırk, cinsiyet, siyasal düşünce, felsefi inanç, din ve mezhep ve benzeri sebeplere dayalı ayrım yapılamaz." diyor. Ve tasarının 57'nci maddesiyle engellilikten dolayı iş ilişkisinde ayrım yapılamayacağı hüküm altına alınmıştır ve bu düzenlemeyi de olumlu bulduğumuzu baştan ifade etmek istiyorum.

Yalnız, biz önergemizde Anayasa'nın eşitlik ilkesini düzenleyen 10'uncu maddesine paralel olarak... Şimdi, bu "İş ilişkisinde dil, ırk, cinsiyet, siyasal düşünce, felsefi inanç, din ve mezhep farkı gözetilmez." diyor. Anayasa'mızda "renk" kelimesi de var. Bu kanuna bu "renk" kelimesini de ilave ediyoruz. Gerçi, Sayın Bakan ve Komisyon bu "ırk" kavramının "renk"i de ifade ettiğini düşünüyor ama bunlar farklı kavramlardır ve Anayasa'mızda yer aldığı için bunu önerdik, inşallah kabul edilir.

Değerli arkadaşlar, bu düzenlemeyi olumlu bulmakla birlikte, engellilerin istihdamıyla ilgili kamu ve özel sektördeki kontenjanlar boş durdukça ve buna yönelik caydırıcı yaptırımlar getirilmedikçe bu düzenleme hiçbir anlam ifade etmeyecektir.

Ülkemizin en önemli sorunlarından birisi de işsizlik ve istihdamdır. 2002 yılında yapılan Türkiye Engelliler Araştırması'na göre engellilerin yüzde 78'i iş gücüne dâhil değildir. 2014 itibarıyla ne gibi bir çalışma yapılmıştır, bizim malumumuz değil. İş gücüne dâhil olan yüzde 22'lik kesimin ise ancak yüzde 20'si istihdam edilebilmektedir. Kısaca, her 5 engelliden ancak 1'isi iş gücü piyasasında iş bulabilmektedir.

Ülkemizde engellilere yönelik istihdam politikaları büyük ölçüde kota tekniğine dayanmaktadır. Kota tekniği, istihdam aşamasına yönelik olmakla beraber, istihdam öncesi engellilerin korunması hep ihmal edilmektedir.

Devlet Memurları Kanunu'nun 53'üncü maddesine göre kamuda çalıştırılması gereken engelli memur oranı yüzde 3'tür. İş Kanunu'nun 30'uncu maddesine göre 50 veya daha fazla işçinin çalıştığı özel sektör iş yerlerinde yüzde 3, kamu iş yerlerinde ise yüzde 4 engelli çalıştırılmak zorundadır.

AKP Hükûmeti 2005 ve 2010 yılını "Engellilerin İstihdam Yılı" ilan ederek kamudaki açık kadroların tamamının doldurulacağı sözünü vermişti ancak kamuda dahi engelli kontenjanının büyük bölümü boştur.

Devlet Personel Başkanlığının Haziran 2013 verilerine göre, kamuda çalıştırılması gereken engelli memur kontenjanı 55.334'tür. Kamuda çalışan engelli memur sayısı 32 bin kişidir. Açık bulunan engelli memur kontenjanı da 23.545'tir. Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Sekreterliği, Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterliği, MİT Müsteşarlığı, Merkez Bankası, Ziraat Bankası, Halk Bankası ve mahallî idarelerin kadro pozisyonları da bu sayılara dâhil değildir. Bunların eklenmesiyle birlikte bu sayı ve oran daha da artacaktır.

Engelli memurların istihdamından sorumlu olan Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığında 30, engelli işçilerin istihdamından sorumlu olan ve Devlet Personel Başkanlığının da bağlı bulunduğu Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığında 57 engelli memur kadrosu boştur.

Engelli işçi çalıştırma yükümlülüğüne uymayan işveren veya işveren vekiline çalıştırmadığı her engelli işçi ve çalıştırmadığı her ay için İŞKUR il müdürlüğünce 2013 yılı itibarıyla 1.832 lira para cezası uygulanmaktadır. Bu tür bir cezai yaptırım devlet memurları kapsamındaki işverenlere uygulanmamaktadır.

Görüldüğü gibi, kota sistemine ilişkin düzenlemeler engellilerin iş gücü piyasasına katılımı, engellilerin istihdamı, çalışma barışı ve iş ilişkilerinde beklenen katkıyı sağlayamamıştır.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

ERKAN AKÇAY (Devamla) - Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığının ve Hükûmetin, engellilerin istihdamı konusunda daha gayretli olmalarını temenni eder, saygılar sunarım. (MHP sıralarından alkışlar)