GIDA, TARIM VE HAYVANCILIK BAKANI MEHMET MEHDİ EKER (Diyarbakır) - Sayın Başkan, yüce Meclisin değerli üyeleri; hepinizi saygıyla selamlıyorum.

Bakanlığımın ve Bakanlığımın ilişkili kuruluşu Tütün ve Alkol Piyasası Üst Kurulunun 2014 yılı bütçesi vesilesiyle huzurlarınızdayım.

Ben, Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; aslında, sadece gelecekteki projeleri, Türk tarımının geleceğini tartışmayı, bunu konuşmayı, sadece bunun üzerinden değerli milletvekillerime hitap etmeyi arzu ederdim ama maalesef, bütün konuşmacılar çıktıklarında, burada, işte, şöyle battı, böyle battı, tarım şöyle öldü, böyle öldü deyince, ister istemez, on yıl içerisinde yapılan çalışmaları kayıtlara geçmesi açısından, milletimizin zihninde yanlış bir izlenim oluşmaması için bu şekilde anlatıyorum.

OKTAY VURAL (İzmir) - Zaten biz bütçeyi konuşmuyor muyuz, on yıllık kalkınma planını mı konuşuyoruz?

GIDA, TARIM VE HAYVANCILIK BAKANI MEHMET MEHDİ EKER (Devamla) - Bizim 2002'yle ilgili sürekli oraya vurgu yapmamızın sebebi de esasen, o tarihten sonra hangi noktada devraldık ve ondan sonraki gelişme nedir, bu gelişmeyle ilgili hem tarihe not düşmek hem milletimize ve yüce Meclise hesap vermek sadedindedir, onun dışında bir düşüncemiz yok.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; tarım sektörü, hükûmetlerimizin icraatlarıyla, 1960'tan sonra ilk defa, son 10 yılın 9'unda pozitif büyüme göstererek en istikrarlı dönemine ulaştı. Tarım hasılasını 23,7 milyar dolar, kişi başına gelirini 1.064 dolardan devraldığımız sektör, 62 milyar dolar toplam tarım hasılasına ve 3.591 dolar kişi başı gelire sahip güçlü bir konuma yükseldi. On yıl önce, tarımsal hasıla itibarıyla Türkiye, tarım sektöründe dünyada 11'inci sıradaydı, Avrupa'da 4'üncü sıradaydı; 2008 yılından bugüne dünyada 7'nci, Avrupa'daysa 1'inci sıradaki konumunu korumaktadır. Bu yükseliş OECD, Dünya Bankası ve Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Teşkilatı (FAO) gibi birçok uluslararası kuruluşun yayınladığı raporlarda da teyit edilmiş ve ifadelendirilmiştir.

Tarım ihracatı 4 milyar dolardan 16 milyar dolara yükseldi. Son on yılık dönemde, gıda maddeleri dış ticaretinde Türkiye'nin toplam dış ticaret fazlası 41 milyar dolardır, yani -pozitif, ilave- Türkiye satın aldığından 41 milyar dolar fazlasını dünyaya satmıştır. Toplam olarak da on yıllık süre içerisinde sanayinin kullandığı ham maddeler dâhil yani lastik sanayisinin kullandığı kauçuk, selüloz, kâğıt, kereste, tekstil endüstrisinin kullandığı lif dâhil olmak üzere, bunları da dâhil ettiğimizde, yine son on yıl içerisinde toplam tarım ihracatımız toplam ithalatımızdan daha büyüktür. Gıdada hassaten çok büyük bir fazlamız var ama toplamda, bütün tarım sektörü itibarıyla da yine pozitif durumdayız.

Burada, tabii, dile getirildiği için söylüyorum, 2002 yılında Türkiye 161 ülkeye 1.480 gıda maddesi, gıda ürünü, tarım ürünü ihraç ediyordu, bugün 188 ülkeye 1.663 ürün ihraç eder noktaya gelmiştir. Şimdi, zaman zaman "Türkiye şunu da ithal ediyor, bunu da ithal ediyor..." Bize gelince katma değeri dikkate almayan, ihracatı hiçbir şekilde dikkate almayan bazı arkadaşlar mesela Hollanda'nın ihracatını övmektedirler. Hâlbuki, Hollanda 12 milyar dolar tarım istihsaline, üretimine sahip, 72 milyar dolar ithalat yapıyor, tarım ithalatı, bunu işliyor ve dünyaya ihraç ediyor. Şimdi, biz, buna benzer bir şey yaptığımızda, örneğin 2,4 milyar dolar, 804 bin ton lif pamuk -tekstil için- ithal edip bunu 8,7 milyar dolar ürüne, ihracata dönüştürdüğümüzde de "Vay, Türkiye, ithalat yapıyor, Türkiye bu hâllere mi düştü?" denilmektedir. Buğday için de...

İLHAN DEMİRÖZ (Bursa) - Pamuk ithal etmiyor muyuz Sayın Bakan? Lütfen, çarpıtmayın.

GIDA, TARIM VE HAYVANCILIK BAKANI MEHMET MEHDİ EKER (Devamla) - Büyüdü, büyüdü...

BÜLENT BELEN (Tekirdağ) - Düze çıkarın Türkiye'yi, niye çıkarmıyorsunuz?

GIDA, TARIM VE HAYVANCILIK BAKANI MEHMET MEHDİ EKER (Devamla) - Büyüdü, büyüdü...

İLHAN DEMİRÖZ (Bursa) - Pamuk ithal ediyor muyuz, etmiyor muyuz?

GIDA, TARIM VE HAYVANCILIK BAKANI MEHMET MEHDİ EKER (Devamla) - O zaman Türkiye'nin gücü yoktu.

İLHAN DEMİRÖZ (Bursa) - Nasıl gücü yoktu?

GIDA, TARIM VE HAYVANCILIK BAKANI MEHMET MEHDİ EKER (Devamla) - O zaman Türkiye'nin gücü yoktu.

SADİR DURMAZ (Yozgat) - Pamuğunu da ithal ediyorsunuz.

GIDA, TARIM VE HAYVANCILIK BAKANI MEHMET MEHDİ EKER (Devamla) - Türkiye'nin sanayisi de, Türkiye'nin tekstili de büyüdü. O zaman, Türkiye'nin ihracatıyla bugünkü ihracatı farklı. İhtiyaç farklı.

SEYFETTİN YILMAZ (Adana) - Çiftçi ağlıyor, çitfçi. Çiftçinin ağlamasına bir şey söyle Sayın Bakan.

GIDA, TARIM VE HAYVANCILIK BAKANI MEHMET MEHDİ EKER (Devamla) - Buğdayda da öyle, buğdayda da öyle.

SEYFETTİN YILMAZ (Adana) - Çiftçi ağlıyor, çiftçi.

GIDA, TARIM VE HAYVANCILIK BAKANI MEHMET MEHDİ EKER (Devamla) - Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; Türkiye, dünya buğday ihracatında...

OKTAY VURAL (İzmir) - Bu nasıl Tarım Bakanı ya? Fransa'nın Tarım Bakanı!

GIDA, TARIM VE HAYVANCILIK BAKANI MEHMET MEHDİ EKER (Devamla) - ...bizim Hükûmetimiz döneminde, dünyanın 1'incisi veya 2'ncisidir 2005 yılından bu yana.

İLHAN DEMİRÖZ (Bursa) - 23 milyon ton buğday ithal ettiniz.

GIDA, TARIM VE HAYVANCILIK BAKANI MEHMET MEHDİ EKER (Devamla) - Biz devraldığımızda, Türkiye, buğday unu ihracatında dünyanın 11'incisiydi, 11'incisi. 11'incilikten biz aldık Türkiye'yi 1'inciliğe, 2'nciliğe taşıdık. Bundan sonra da devam edeceğiz.

İLHAN DEMİRÖZ (Bursa) - Sayın Bakan, 23 milyon ton buğday ithal ettiniz mi, etmediniz mi?

GIDA, TARIM VE HAYVANCILIK BAKANI MEHMET MEHDİ EKER (Devamla) - Arkadaşım... Değerli Arkadaşım, onun sebebi şu: O, sanayicinin kullanacağı ham madde. Sen ihtiyaçtan dolayı değil...

İLHAN DEMİRÖZ (Bursa) - Öteki taraf da alıyor...

GIDA, TARIM VE HAYVANCILIK BAKANI MEHMET MEHDİ EKER (Devamla) - Sen ihtiyaçtan dolayı değil, ihraç etmek üzere yapıyorsun. İhraç etmek üzere bunu ithal ediyorsun.

BÜLENT BELEN (Tekirdağ) - Hastalıklı buğday ithalatına niye izin veriyorsunuz?

GIDA, TARIM VE HAYVANCILIK BAKANI MEHMET MEHDİ EKER (Devamla) - Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; tabii ki tarım dünyanın birçok ülkesinde, demin bir arkadaşımız söyledi... İşte, Yeni Zelanda mesela tarıma destek vermez, tamamen liberal şartlarda üretim vardır. Ama, onun dışında dünyanın birçok ülkesinde, gücü yeten ülkelerin tamamı tarım sektörlerini desteklemektedir. Biz de destekliyoruz ve devraldığımız noktadan bugüne de 5 kat destekleri artırdık çünkü 1,8 milyar dolardı şu anda 9 milyar, şu anda 9 milyar...

SADİR DURMAZ (Yozgat) - Çiftçiden aldığınız vergi ne kadar? Çiftçinin kullandığı mazottan aldığın vergi 10,5 milyar.

BÜLENT BELEN (Tekirdağ) - Çiftçiden aldığınızı yandaşa veriyorsunuz.

GIDA, TARIM VE HAYVANCILIK BAKANI MEHMET MEHDİ EKER (Devamla) - Bak, bu doğru değil.

SADİR DURMAZ (Yozgat) - Niye doğru değil?

GIDA, TARIM VE HAYVANCILIK BAKANI MEHMET MEHDİ EKER (Devamla) - Bak, kesinlikle doğru değil.

SADİR DURMAZ (Yozgat) - Hesap yapalım.

GIDA, TARIM VE HAYVANCILIK BAKANI MEHMET MEHDİ EKER (Devamla) - Hesap yapalım. Bak, 1,5 milyon ton çiftçi mazot kullanıyor. 4,3'le bunu çarp 6,6 milyar lira.

OKTAY VURAL (İzmir) - Sayın Bakan matematiği bilmiyor.

SADİR DURMAZ (Yozgat) - ÖTV'si, KDV'si 3,5 milyon litre.

İLHAN DEMİRÖZ (Bursa) - 1,5 değil, 3,5 milyon ton kullanıyor, Sayın Bakan.

GIDA, TARIM VE HAYVANCILIK BAKANI MEHMET MEHDİ EKER (Devamla) - Bunun fiyatı, vergisi, tamamı içinde 6,6 milyar dolar.

OKTAY VURAL (İzmir) - Her şey içinde!

GIDA, TARIM VE HAYVANCILIK BAKANI MEHMET MEHDİ EKER (Devamla) - Nereden çıktı 10 milyar lira?

Birisi "9 milyar" diyor, ötekisi "8 milyar" diyor. Ya insaf! Hani biraz rakamları okuyarak, ciddiyetle, lütfen, ele alalım.

OKTAY VURAL (İzmir) - Sayın Başbakan da söyledi "Matematiği kötüdür." dedi.

GIDA, TARIM VE HAYVANCILIK BAKANI MEHMET MEHDİ EKER (Devamla) - Başım üstüne, eğer siz gerçekten doğru bir şekilde söylerseniz ona hiç itirazım olmaz.

OKTAY VURAL (İzmir) - Bakana matematik sormayın.

İLHAN DEMİRÖZ (Bursa) - Tarımda 3,5 milyon litre kullanmıyor mu? Yapma ya.

GIDA, TARIM VE HAYVANCILIK BAKANI MEHMET MEHDİ EKER (Devamla) - Ama illa böyle muhalefet telinden konuşacağım diye de... 6,6 milyar toplam mazotun tamamının fiyatı.

İLHAN DEMİRÖZ (Bursa) - 1,5 milyon ton kullanmıyor bu çiftçi; 3,5 milyon ton kullanıyor.

GIDA, TARIM VE HAYVANCILIK BAKANI MEHMET MEHDİ EKER (Devamla) - Bunun tamamı vergi olsa 6 milyar olacak, sen diyorsun ki "10,5 milyar lira mazottan vergi alıyorsun." Yani bu olacak bir şey değil, kusura bakmayın, bu desteksiz yani hiç böyle... (AK PARTİ sıralarından alkışlar)

ALİM IŞIK (Kütahya) - Mazotun fiyatı nereden nereye geldi.

BAŞKAN - Sayın milletvekilleri, rica ediyorum, Bakan konuşmasını yapsın, soru-cevap bölümünde sorularınızı sorarsınız.

İLHAN DEMİRÖZ (Bursa) - 3,5 milyon ton kullanıyor. TÜİK rakamlarına göre, ziraat odasına...

BAŞKAN - Rica ediyorum Sayın Demiröz.

SEYFETTİN YILMAZ (Adana) - Kaç ton kullanıyor, kaç ton Sayın Bakan? Rakamları doğru ver.

İLHAN DEMİRÖZ (Bursa) - 1,5 milyon tona indi ya.

GIDA, TARIM VE HAYVANCILIK BAKANI MEHMET MEHDİ EKER (Devamla) - Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; şimdi, tarımsal kredilerde de son on yıl içerisinde önemli gelişmeler sağlandı. Hükûmete geldiğimizde tarımsal kredilerdeki faiz oranı ticari kredilerle eşitleştirilmişti. Bakın, burada, elimde mektup var onu gösterebilirim. Hangi tarihte hangi destekler niye kaldırıldı, ne zaman kaldırıldı, kimlerin önerisi ve imzasıyla. Dünya Bankasına yazılan mektubun İngilizce metni elimde, Türkçe metni de elimde; bunu okuyabilirim.

HASAN ÖREN (Manisa) - Oku, oku. Bırak palavrayı oku!

SADİR DURMAZ (Yozgat) - Onu bir duyalım Sayın Bakan.

GIDA, TARIM VE HAYVANCILIK BAKANI MEHMET MEHDİ EKER (Devamla) - Burada da bu metnin de...

Duyalım, bakın neler çıkarılmış Sayın Vekilim.

Kimyevi gübre desteği 1/1/2002 tarihinde kaldırıldı. Tarımda kredi faiz sübvansiyonu kaldırıldı. Zirai krediler ticari kredi gibi yüksek faize terkedildi; zirai krediler Ziraat Bankasının yüzde 59, tarım krediler de 10 puan ilave ediyordu, yüzde 68'e kadar çıkıyordu.

SADİR DURMAZ (Yozgat) - Sayın Başbakan "70 bin" dedi, netleştirin bir.

GIDA, TARIM VE HAYVANCILIK BAKANI MEHMET MEHDİ EKER (Devamla) - Fiyat desteği ve taban fiyat desteği uygulaması 2001 yılında kaldırıldı. Doğal afetlerden zarar gören çiftçilere verilen tohumluk yardımı ve kredi borçlarının ertelenmesi uygulamaları 2002 yılında kaldırıldı.

AHMET ARSLAN (Kars) - AK PARTİ iktidarda mıydı Sayın Bakanım?

GIDA, TARIM VE HAYVANCILIK BAKANI MEHMET MEHDİ EKER (Devamla) - AK PARTİ'den önce.

AHMET ARSLAN (Kars) - Normaldir.

GIDA, TARIM VE HAYVANCILIK BAKANI MEHMET MEHDİ EKER (Devamla) - Zirai mücadele ve veteriner ilaç desteği fatura bedelinin yüzde 30'una kadar ödeniyordu, 01/01/2002 tarihinde kaldırıldı. Tarımda kullanılan elektrik desteği 2002 yılında kaldırıldı.

Şimdi, bunların kaldırıldığı, bunların kaldırılacağı şuradaki Dünya Bankası Başkanı Wolfowitz'e yazılan mektup.

OKTAY VURAL (İzmir) - Siz geri getirdiniz mi elektrik desteğini? Geri getirdiniz mi?

GIDA, TARIM VE HAYVANCILIK BAKANI MEHMET MEHDİ EKER (Devamla) - Altında kaç tane bakanın imzası var? Burada bakanların da isimleri yazıldı.

ALİM IŞIK (Kütahya) - Her sene, yedi yıldır gösteriyorsunuz!

GIDA, TARIM VE HAYVANCILIK BAKANI MEHMET MEHDİ EKER (Devamla) - Şimdi, değerli kardeşlerim, İngilizcesi de, Türkçesi de burada.

Şimdi, kim kaldırdı desteği, kim geri yeni destekler getirdi bunu millet biliyor. Bunu millet biliyor.

OKTAY VURAL (İzmir) - Doğrudan gelir desteği getirdiniz, elektrik desteği mi veriyorsunuz siz?

GIDA, TARIM VE HAYVANCILIK BAKANI MEHMET MEHDİ EKER (Devamla) - Millet zaten inanıyor. (AK PARTİ sıralarından "Bravo" sesleri, alkışlar) Millet zaten bunu biliyor.

ALİM IŞIK (Kütahya) - Mazot kaç para oldu mazot? Mazot 2002'de kaç paraydı, şimdi ne oldu? Yem kaç paraydı, şimdi ne oldu? Gübre kaç paraydı şimdi ne oldu? Bunları soruyoruz.

GIDA, TARIM VE HAYVANCILIK BAKANI MEHMET MEHDİ EKER (Devamla) - Onun için, bakın, muhalefet ciddiyet ister, çalışmak ister, gayret ister. Çalışın, gayret edin, beni eleştirin, tenkit edin başım üstüne. Bana deyin ki, doğru şekilde ortaya koyun, ben o yanlışları, olabilecek olan bütün yanlışları düzeltmeye hazırım hiçbir sorun yok ama eğer tamamen muhalefet edeceğiz diye kalkıp da işte, 3 milyarlık şeyi kalkıp 9 milyar anlatınca...

SEYFETTİN YILMAZ (Adana) - Doğru bir işin yok ki Sayın Bakan!

SADİR DURMAZ (Yozgat) - Başka söyleyeceğiniz bir şey yok Sayın Bakan. Sen sorduğumuz sorulara cevap ver. Köylüye, çiftçiye "yağmacı" diyenlerle bir arada oturdunuz mu oturmadınız mı?

GIDA, TARIM VE HAYVANCILIK BAKANI MEHMET MEHDİ EKER (Devamla) - ... yok "Şu destek kalktı, bu destek geldi." dediğinizde doğru değil.

OKTAY VURAL (İzmir) - Elektrik desteği veriyor musunuz çiftçilere?

GIDA, TARIM VE HAYVANCILIK BAKANI MEHMET MEHDİ EKER (Devamla) - Şimdi, demin söylendi. Bakın, 2002 yılında değerli arkadaşlar, buğdayın tonu 230 lira, 230 lira buğdayın tonu. Demin şimdi, burada bir kardeşimiz söyledi. Efendim "2002 yılında 400-450 liraydı buğdayın tonu, 400-450 liraydı." Hâlbuki 230'du. Toprak Mahsulleri Ofisinin -ben o tarihte Bakanlık müşaviriydim- kayıtları ortada.

SADİR DURMAZ (Yozgat) - Kim dedi onu? 450 lira ya!

GIDA, TARIM VE HAYVANCILIK BAKANI MEHMET MEHDİ EKER (Devamla) - 2002 yılında 230 lira, 230 lira.

SADİR DURMAZ (Yozgat) - 450 lira.

GIDA, TARIM VE HAYVANCILIK BAKANI MEHMET MEHDİ EKER (Devamla) - Toprak Mahsulleri Ofisinin ilan ettiği fiyat 230 lira.

SADİR DURMAZ (Yozgat) - 450 liraya buğday satıldı. Makbuzu getiririm, gösteririm ben sana; Yerköy'de 450 liraya satıldı.

GIDA, TARIM VE HAYVANCILIK BAKANI MEHMET MEHDİ EKER (Devamla) - 230 lira, Toprak Mahsulleri Ofisinin fiyatı o, bugün de Toprak Mahsulleri Ofisi 720 liradan alıyor.

OKTAY VURAL (İzmir) - Eğer getirirsek istifa edecek misin?

SADİR DURMAZ (Yozgat) - Makbuz ben de. 450 liralık makbuzu getirirsek istifa edecek misin?

GIDA, TARIM VE HAYVANCILIK BAKANI MEHMET MEHDİ EKER (Devamla) - Toprak Mahsulleri Ofisinin...

OKTAY VURAL (İzmir) - İstifa edecek misin?

GIDA, TARIM VE HAYVANCILIK BAKANI MEHMET MEHDİ EKER (Devamla) - Toprak Mahsulleri Ofisinin...

OKTAY VURAL (İzmir) - İstifa edecek misin?

GIDA, TARIM VE HAYVANCILIK BAKANI MEHMET MEHDİ EKER (Devamla) - Siz istifa edersiniz, siz! Millet sizi istifa ettirir zaten merak etmeyin.

OKTAY VURAL (İzmir) - İstifa edecek misin?

GIDA, TARIM VE HAYVANCILIK BAKANI MEHMET MEHDİ EKER (Devamla) - Toprak Mahsulleri Ofisinin resmî alım fiyatı, ilan edilmiş resmî alım fiyatı.

Değerli kardeşlerim...

OKTAY VURAL (İzmir) - İstifa edecek misin?

GIDA, TARIM VE HAYVANCILIK BAKANI MEHMET MEHDİ EKER (Devamla) - Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; bunları ezbere konuşmayacağız.

SADİR DURMAZ (Yozgat) - O makbuzu getireyim size.

OKTAY VURAL (İzmir) - İstifa edecek misin?

GIDA, TARIM VE HAYVANCILIK BAKANI MEHMET MEHDİ EKER (Devamla) - Bunları bilerek bilerek konuşacağız.

SADİR DURMAZ (Yozgat) - Sayın Bakan, nasıl hesaplandığını bilmiyorsunuz, ortalama fiyat alacaksın sen, serbest piyasanın ortalamasını alacaksın.

OKTAY VURAL (İzmir) - Ya, bir bakan kürsüde yalan söyler mi ya! Yalan söyler mi? Haksızlık milletvekillerine.

BAŞKAN - Sayın Vural lütfen...

SADİR DURMAZ (Yozgat) - 450 liralık makbuzu getiririm bak.

GIDA, TARIM VE HAYVANCILIK BAKANI MEHMET MEHDİ EKER (Devamla) - Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; AK PARTİ döneminde 2003 yılından bugüne 90 milyar lira tarımsal kredi kullandırıldı.

OKTAY VURAL (İzmir) - Yalana bak! Hiç yüzü de kızarmıyor.

BAŞKAN - Sayın Vural lütfen...

GIDA, TARIM VE HAYVANCILIK BAKANI MEHMET MEHDİ EKER (Devamla) - Bunun 70 milyar lirası sübvansiyonlu yani faiz indirimli kredilerdi. Yani, çiftçiye yüzde 58'e, 59'a kadar faizle kredi kullandıran Ziraat Bankası, bugün, toplamda 90 milyar lira kullandırmış ve 70 milyar lirası da bunun sübvansiyonlu. Ayrıca geri dönüş oranı hani deniyor ya... Şimdi, kredi veriyorsun, diyor ki: "Çiftçi borçlu." Hâlbuki çiftçi borcunu geri ödeyebiliyor.

AHMET DURAN BULUT (Balıkesir) - Tarlaya, traktöre el kondu, herkes hacizli.

GIDA, TARIM VE HAYVANCILIK BAKANI MEHMET MEHDİ EKER (Devamla) - 2002 yılında çiftçi Ziraat Bankasından aldığı kredinin 100 liranın 38 lirasını geri ödeyebiliyordu, bugün yüzde 98'ini geri ödeyebiliyor.

TANJU ÖZCAN (Bolu) - Sayın Bakan, Fransa hükûmeti size niye madalya verdi, bunu bir açıklar mısınız?

GIDA, TARIM VE HAYVANCILIK BAKANI MEHMET MEHDİ EKER (Devamla) - Tarım kredinin yüzde 71'ini geri ödeyebiliyordu, şu anda yüzde 97'sini geri ödeyebiliyor. (AK PARTİ sıralarından alkışlar)

ÖZGÜR ÖZEL (Manisa) - Sayın Bakanım, bize doğru anlatın.

GIDA, TARIM VE HAYVANCILIK BAKANI MEHMET MEHDİ EKER (Devamla) - Şimdi, bunları bileceğiz.

TANJU ÖZCAN (Bolu) - Fransa hükûmeti neden madalya verdi?

ÖZGÜR ÖZEL (Manisa) - Sayın Bakanım, bize niye bakamıyorsunuz?

GIDA, TARIM VE HAYVANCILIK BAKANI MEHMET MEHDİ EKER (Devamla) - Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; bakın, bitkisel üretimde uyguladığımız destekleme ve AR-GE politikalarıyla verdiğimiz desteklerle 2013 yılı cumhuriyet tarihinin üretim rekorlarının kırıldığı, kaydedildiği yıldır.

TANJU ÖZCAN (Bolu) - Fransa hükûmeti neden madalya verdi, bunu bir açıklayın.

GIDA, TARIM VE HAYVANCILIK BAKANI MEHMET MEHDİ EKER (Devamla) - Onu da söyleyeceğim, söyleyeceğim.

TANJU ÖZCAN (Bolu) - Söyleyin artık, iki senedir soruyorum.

GIDA, TARIM VE HAYVANCILIK BAKANI MEHMET MEHDİ EKER (Devamla) - Söyleyeceğim, niye verdiğini şimdi söyleyeceğim, sabret, cevabını vereceğim.

TANJU ÖZCAN (Bolu) - Cevabını biliyorum da Meclis bilsin.

ALİM IŞIK (Kütahya) - Sayın Bakan, sadece mazotu, gübreyi, yemi söyle yeter!

GIDA, TARIM VE HAYVANCILIK BAKANI MEHMET MEHDİ EKER (Devamla) - Buğday üretimimiz 22 milyon tona, mısır üretimimiz 5,9 milyon tona, çeltik üretimimiz 900 bin tona, ayçiçeği üretimimiz 1 milyon 500 bin tona çıktı. Bunların 4'ü de cumhuriyet tarihin rekorudur. Cumhuriyet tarihinin hiçbir döneminde Türkiye bir yılda 22 milyon ton üretim yapmadı buğdayda, mısırda 5,9 milyon ton üretim yapmadı, çeltikte 900 bin ton üretim yapmadı, ayçiçeğinde 1,5 milyon ton üretim yapmadı.

MUHARREM VARLI (Adana) - Seneye bak bakalım, seneye.

GIDA, TARIM VE HAYVANCILIK BAKANI MEHMET MEHDİ EKER (Devamla) - Eğer iddia edildiği gibi tarım sektörü bitmiş olsaydı bu kadar ürün, bu kadar üretim rekoru kırılabilir miydi? Üstelik bizim mücadelemiz şahıslarla değil, bizim mücadelemiz bir, zihniyetle; iki, verimsizlikle; üç, yoksullukla; dört, fukaralıkla. Biz bunu sürekli yenmeye, bu olumsuz tabloyu değiştirmeye, bunu geliştirmeye... Hep bunun gayreti içerisinde olduk ve verimliliği de hamdolsun artırdık.

TANJU ÖZCAN (Bolu) - Şu Fransa konusuna gelsek artık, Fransa konusuna.

GIDA, TARIM VE HAYVANCILIK BAKANI MEHMET MEHDİ EKER (Devamla) - Bugün 8 milyon hektar alandan biz 22 milyon ton buğday alabiliyoruz, bu çok önemli. Daha önce öyle değildi; 2002'de 9,3 milyon hektar alandan 19,5 milyon ton alınıyordu, bugün 8 milyon hektardan 22 milyon ton buğday alınabiliyor. (AK PARTİ sıralarından alkışlar)

TANJU ÖZCAN (Bolu) - Peki, neden saman ithal ediyoruz?

MUHARREM VARLI (Adana) - Mısır, Sayın Bakan, mısır alıyoruz. Mısırı ayağa düşürdünüz.

GIDA, TARIM VE HAYVANCILIK BAKANI MEHMET MEHDİ EKER (Devamla) - Bu, verimlilik artışıyla oldu, verimlilikle alakalı.

Meyve üretimi aynı şekilde 13 milyon tondan 18 milyon tona, sebze üretimi 25 milyon tondan 28 milyon tona... Domateste, kivide, narda, muzda yine aynı şekilde bütün bunların hepsinde önemli artış var.

MUHARREM VARLI (Adana) - Hayal, seninki hayal.

TANJU ÖZCAN (Bolu) - Fransa'ya gelelim mi artık?

GIDA, TARIM VE HAYVANCILIK BAKANI MEHMET MEHDİ EKER (Devamla) - Şimdi, şunu söyleseniz anlarım, deyin ki: "Türkiye'de arazi parçalanması çok fazla. Siz bunu niye bir an önce değiştirmiyorsunuz? miras yasasını birlikte değiştirelim." Birlikte, sizinle birlikte mücadele edelim çünkü Türkiye'nin arazide temel sorunu, arazilerin aşırı derecede bölünmüş ve parçalanmış olmasıdır.

MUHARREM VARLI (Adana) - Mısır ne kadar olacak? Hatırlatırım seneye burada.

TANJU ÖZCAN (Bolu) - Şu Fransa ve madalya konusuna bir gelir misiniz artık?

GIDA, TARIM VE HAYVANCILIK BAKANI MEHMET MEHDİ EKER (Devamla) - Burada arkadaşlar geldiler, söylediler "İşte, şu kadar arazi terk edildi." vesaire. Arkadaşlar, terk edilen arazinin sebebi şu: Çiftçinin üretim kabiliyetinin, veriminin düşmesinden değil arazi çok küçük parçalı olması hasebiyle kayıt içerisine alınıp üretilmiyor; sebebi problemin bu.

İLHAN DEMİRÖZ (Bursa) - Polatlı'ya gidelim bakalım Sayın Bakan.

GIDA, TARIM VE HAYVANCILIK BAKANI MEHMET MEHDİ EKER (Devamla) - Biz bunu da neyle çözüyoruz? Toplulaştırmayla çözüyoruz. 4 milyon hektar araziyi biz... Cumhuriyet tarihinde hiçbir dönemde yapılmamış, bütün cumhuriyet tarihi boyunca, bizden önce 450 bin hektar arazi toplulaştırılmıştı; biz 4 milyon hektar arazide toplulaştırmayı tamamladık, 2 milyon hektar da şu anda yapılıyor, 2014 sonunda bitecek, eder 6 milyon hektar, biz toplulaştırmış olacağız.

TANJU ÖZCAN (Bolu) - Fransa size niye minnettar Sayın Bakan? Şunu bir anlatın artık, iki senedir söylüyoruz. Fransa niye minnettar, niye madalya veriyor?

GIDA, TARIM VE HAYVANCILIK BAKANI MEHMET MEHDİ EKER (Devamla) - Şimdi, değerli arkadaşlarım, bize diyorlar ki: "İşte Türk tarımını batırdığınız için Fransızlar size şövalye nişanı verdiler."

TANJU ÖZCAN (Bolu) - Ha, şövalye nişanı; doğru, doğru, doğru. Bir anlatsanıza onu.

OKTAY VURAL (Bolu) - Çok alçak gönüllüsünüz!

GIDA, TARIM VE HAYVANCILIK BAKANI MEHMET MEHDİ EKER (Devamla) - Değerli arkadaşlar, bakın, şimdi, Fransa... Burada bir arkadaşımız söyledi. Bizim şahsımızla alakalı değil bu, Türkiye Cumhuriyeti'nin bakanına verilmiş.

TANJU ÖZCAN (Bolu) - Öyle mi? Niye verilmiş? Sebebini bir anlatsanıza.

HAYDAR AKAR (Kocaeli) - En son kapitülasyonlarda vermişlerdi Sayın Bakan.

GIDA, TARIM VE HAYVANCILIK BAKANI MEHMET MEHDİ EKER (Devamla) - Dolayısıyla sizin de Türkiye Cumhuriyeti'nin Bakanına uluslararası alanda verilen bir liyakat nişanını...

TANJU ÖZCAN (Bolu) - Ne kıyak yaptınız Fransa'ya? Onu söyleyin bakalım.

GIDA, TARIM VE HAYVANCILIK BAKANI MEHMET MEHDİ EKER (Devamla) - ...aslında eğer biraz ince düşünürseniz sizin de alkışlamanız gerekirdi çünkü o, Türkiye'nin bakanı ve siz de Türkiye Cumhuriyeti'nin vatandaşısınız. Sizin bundan gocunmamanız lazım.

TANJU ÖZCAN (Bolu) - Efendim, siz şunu bir anlatın, hangi kıyağı yaptınız da o madalyayı aldınız? Kara kaşınıza, kara gözünüze mi verdiler o madalyayı?

GIDA, TARIM VE HAYVANCILIK BAKANI MEHMET MEHDİ EKER (Devamla) - Şimdi söyleyeyim. Diyorlar ki... Bakın, arkadaşlar, 2012 yılında Türkiye, Fransa'ya 469 milyon dolar tarım ve gıda maddesi ihraç etmiş.

TANJU ÖZCAN (Bolu) - Ne kadar ithalat yapmışız Fransa'dan o madalyayı aldığınız yıl? Söyleyin bakalım.

GIDA, TARIM VE HAYVANCILIK BAKANI MEHMET MEHDİ EKER (Devamla) - Bizim ihracatımız daha fazla. İthalatımız 339 milyon dolar. Aradaki fark 130 milyon dolar. Şimdi, eğer zannedildiği gibi ithalat vesaireyle olsa bizim onlara madalya vermemiz gerekiyordu, öyle değil mi? Hâlbuki öyle değil. Biz daha çok satıyoruz onlara.

TANJU ÖZCAN (Bolu) - Yani sizi şövalye mi ilan ettiler ithalattan dolayı?

GIDA, TARIM VE HAYVANCILIK BAKANI MEHMET MEHDİ EKER (Devamla) - İki: Bir şey daha söyleyeceğim; burası çok önemli, buna lütfen dikkat edin.

İLHAN DEMİRÖZ (Bursa) - Dinliyoruz Sayın Bakan.

GIDA, TARIM VE HAYVANCILIK BAKANI MEHMET MEHDİ EKER (Devamla) - 2002 yılında Türkiye 23,7 milyar dolar tarım hasılasına sahipken Fransa'nın -Avrupa'nın 1'incisi o- o tarihte 30,7 milyar dolar tarım hasılası var. Fransa bizden önde ve Avrupa'nın 1'incisi tarım hasılası bakımından.

MUHARREM VARLI (Adana) - Biz dinlemekten usandık, sen anlatmaktan usanmadın!

GIDA, TARIM VE HAYVANCILIK BAKANI MEHMET MEHDİ EKER (Devamla) - Türkiye 2012'de 62 milyar dolara çıktı, Fransa 46 milyar dolara çıktı. Şimdi aradaki fark 16 milyar dolar. Yani, Türkiye, hani demin dedim ya Avrupa'nın 1'incisi oldu, dünyanın 7'ncisi oldu; işte bu arkadaşlar.

TANJU ÖZCAN (Bolu) - Sizi niye şövalye ilan ettiler?

GIDA, TARIM VE HAYVANCILIK BAKANI MEHMET MEHDİ EKER (Devamla) - Şimdi, Fransa'nın Tarım Bakanlığı ve hükûmeti, Türkiye'nin Tarım Bakanına, G20'deki katkıları, küresel açlıkla mücadelede sağladığı başarı...

TANJU ÖZCAN (Bolu) - Yüksek miktarda ithalatı, canlı hayvan...

GIDA, TARIM VE HAYVANCILIK BAKANI MEHMET MEHDİ EKER (Devamla) - ...ve Türkiye tarım sektörünün ortaya koyduğu performans ve başarı sebebiyle o madalyayı verdi.

TANJU ÖZCAN (Bolu) - O yüzden mi şövalye ilan etti?

MEHMET GÜNAL (Antalya) - Fransa'ya gitmek mi şart?

GIDA, TARIM VE HAYVANCILIK BAKANI MEHMET MEHDİ EKER (Devamla) - Belgesi de burada. Sizin bunu da kıskanmamanız lazım. Siz de çok çalışın.

TANJU ÖZCAN (Bolu) - Bravo! Vallahi bravo!

HAYDAR AKAR (Kocaeli) - Sayın Bakan, Türkiye'de asgari ücretle çalışanların tümü açlık sınırının altında yaşıyorlar. Sizin haberiniz yok galiba!

TANJU ÖZCAN (Bolu) - Doğrusunu bari söyleyin şunun.

OKTAY VURAL (İzmir) - Fransa sizinle gurur duyuyor Sayın Bakan!

GIDA, TARIM VE HAYVANCILIK BAKANI MEHMET MEHDİ EKER (Devamla) - Bizimle Türk milleti gurur duyuyor. Sen merak etme.

OKTAY VURAL (İzmir) - Şövalye Bakan!

ÖZGÜR ÖZEL (Manisa) - Sayın Şövalyem, halkımız açlıktan kırılmaktadır!

GIDA, TARIM VE HAYVANCILIK BAKANI MEHMET MEHDİ EKER (Devamla) - Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları, bu memlekette yaşayan herkes, Kürt de Türk de Arap da Çerkez de Laz da hepsi bizimle gurur duyuyor. Siz merak etmeyin.

ÖZGÜR ÖZEL (Manisa) - Köylümüz açtır, sefildir Sayın Şövalyem! Türk köylüsüne de bakın.

TANJU ÖZCAN (Bolu) - Dışişleri Bakanını bile şövalye ilan etmediler. Ne bu artık?

OKTAY VURAL (İzmir) - Şövalye Bakan, şövalye!

GIDA, TARIM VE HAYVANCILIK BAKANI MEHMET MEHDİ EKER (Devamla) - Bizim öyle başkalarının gururuna şeyimiz yok.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; tohumluk üretimini -bakın en çok konuşulan konulardan bir tanesi bu- 145 bin tondan 647 bin tona çıkardık. Miktar itibarıyla tohum ihracatımız 4.279 ton fazla veriyor. Yani biz satın aldığımızdan 4.279 ton daha fazla tohum dünyaya satıyoruz. Bu noktaya geldi.

Dünyanın 3'üncü büyük tohum gen bankası kuruldu. 3.513 türde toplam 97.031 tohum örneğinin muhafaza edildiği bir sistem kurduk. Dünyanın en modern, en gelişmiş, burada, Ankara içerisinde tohum gen bankasını kurduk.

Havza bazlı üretim modeliyle uydulardan parsel tanımlama sistemi entegre edilerek ekolojik şartlar da dikkate alınıp doğru ürünlerin doğru miktarda doğru yerlerde üretilmesi de 2014 yılı içerisinde başlatacağımız projelerden bir tanesi.

Tarımda desteklerde, parsel ve işletme bazlı destekleme sistemine geçiyoruz. Burada tohumluk üretimimizi 1 milyon tona artırmayı hedefliyoruz çünkü 647 bin tona çıkarmıştık.

Burada, hayvancılık ve su ürünlerinde -biraz önce söyledim bir daha söyleyeceğim- birçok alanda üretim rekorları kırıldı. Hayvansal ürünler itibarıyla da, örneğin sütte de aynı durum söz konusu, balık üretiminde de özellikle yetiştiricilik açısından burada da bu durum söz konusu.

Şimdi, Türkiye, cumhuriyet tarihinde ilk defa, evet ilk defa -biraz önce burada eleştirildi bu çok önemli- kendi geliştirdiği gen kaynağını, damızlık gebe düve ihracatını...

SADİR DURMAZ (Yozgat) - Sizin zamanınızda mı?

GIDA, TARIM VE HAYVANCILIK BAKANI MEHMET MEHDİ EKER (Devamla) - ...tarihinde ilk defa Türkiye geçen ay yaptı.

SADİR DURMAZ (Yozgat) - Ne zaman, ne zaman başladı o proje?

GIDA, TARIM VE HAYVANCILIK BAKANI MEHMET MEHDİ EKER (Devamla) - Biz başlattık, biz. Bırak şimdi.

SADİR DURMAZ (Yozgat) - 57'nci Hükûmet zamanında başladı. Nereden siz başlattınız? Siz "Türk tipi inek" diye dalga geçiyordunuz.

GIDA, TARIM VE HAYVANCILIK BAKANI MEHMET MEHDİ EKER (Devamla) - Şimdi diyor ki: "250 tane gönderdiniz."

SADİR DURMAZ (Yozgat) - "Türk tipi inek" diye dalga geçiyordunuz o zaman biz başlattığımızda.

MEHMET GÜNAL (Antalya) - Doğruları söyle bari!

GIDA, TARIM VE HAYVANCILIK BAKANI MEHMET MEHDİ EKER (Devamla) - Değerli arkadaşım, 6 bin bağlantı...

SADİR DURMAZ (Yozgat) - Doğruları söyle, doğruları!

GIDA, TARIM VE HAYVANCILIK BAKANI MEHMET MEHDİ EKER (Devamla) - O Türk ineği değil.

OKTAY VURAL (İzmir) - Ayağını kaldırıyor zaten.

GIDA, TARIM VE HAYVANCILIK BAKANI MEHMET MEHDİ EKER (Devamla) - Türk ineği değil o, hiç alakası yok.

SADİR DURMAZ (Yozgat) - Ne alakası yok?

GIDA, TARIM VE HAYVANCILIK BAKANI MEHMET MEHDİ EKER (Devamla) - Hiç alakası yok. Onlar Holstein, Holstein.

SEYFETTİN YILMAZ (Adana) - Şu karekodu bir açıklasana Sayın Bakan? şu 1 milyar dolarlık karekodu bir açıkla sana, karekodu.

GIDA, TARIM VE HAYVANCILIK BAKANI MEHMET MEHDİ EKER (Devamla) - Şimdi, ilk defa cumhuriyet tarihinde artık ihracat noktasına geldi. Bu ihracat şu: Kendi yetiştirdiğimiz genetik kapasitesi yüksek gebe düveyi artık Türkiye ihraç eder noktaya geldi.

SEYFETTİN YILMAZ (Adana) - Şu etiketi kime verdin? Etiketi hangi iş adamına verdiniz?

GIDA, TARIM VE HAYVANCILIK BAKANI MEHMET MEHDİ EKER (Devamla) - 29 Kasımda bunun ikinci partisi İzmir'den gönderildi. 6 bin bağlantı yapıldı, 6 bin baş ve bu, 2018 yılına kadar devam edecek. (AK PARTİ sıralarından alkışlar)

SADİR DURMAZ (Yozgat) - İş adamıyla toplantıya bir gel Sayın Bakan, iş adamıyla toplantıya!

GIDA, TARIM VE HAYVANCILIK BAKANI MEHMET MEHDİ EKER (Devamla) - Damızlık keçi ihracatı da aynı şekilde yapıldı.

SEYFETTİN YILMAZ (Adana) - Karekodu bir açıklasana Sayın Bakan, karekodu. 1 milyar dolarlık karekoddan bahsediyorlar.

GIDA, TARIM VE HAYVANCILIK BAKANI MEHMET MEHDİ EKER (Devamla) - 1984-2002 döneminde 53 milyondan yüzde 40'lık azalmayla 31,9 milyon başa gerileyen küçükbaş hayvan sayısı, on yıl içinde yüzde 12 artışla 35,7 milyon başa yükseldi.

SEYFETTİN YILMAZ (Adana) - O etiketleri hangi iş adamı aldı, etiketleri? Bu Hakan Bilal Kutlualp kimdir?

GIDA, TARIM VE HAYVANCILIK BAKANI MEHMET MEHDİ EKER (Devamla) - Şimdi, süt üretimi 8,4 milyon tondan 17,4 milyon tona; kırmızı et üretimi 420 bin tondan 916 bin tona, tavuk eti üretimi 700 bin tondan ilave 1 milyon ton daha olmak suretiyle 1 milyon 700 bin tona çıktı.

KEMAL DEĞİRMENDERELİ (Edirne) - Et ithalat rakamlarını söyleseniz Sayın Bakan, et ithalat rakamlarını söyleseniz bir de!

GIDA, TARIM VE HAYVANCILIK BAKANI MEHMET MEHDİ EKER (Devamla) - Değerli kardeşlerim, bunların hepsi önümüzdeki yıllarda ihracat olarak devam edecek. Süt ve süt ürünleri ihracatında bu 2012 yılında özellikle ciddi bir artış var; 659 milyon dolar ihracat fazlası verildi, ihracatımız 1,1 milyar dolara çıktı hayvansal ürünler ihracatında. Bu, süt, et vesaire.

MEHMET GÜNAL (Antalya) - O nasıl, ihraç fazlalarını döküyor musunuz?

KEMAL DEĞİRMENDERELİ (Edirne) - İthalatı söyler misiniz lütfen?

MEHMET GÜNAL (Antalya) - İhraç fazlası tekstil mi bu, nedir?

GIDA, TARIM VE HAYVANCILIK BAKANI MEHMET MEHDİ EKER (Devamla) - Bu gelişmenin altında yatan çalışmalar şunlar: Biz yem bitkilerini destekleme kapsamına aldık. Et ve Süt Kurumu kuruldu.

SEYFETTİN YILMAZ (Adana) - Şu karekodu bir açıkla Sayın Bakan. Karekodu kim almış?

GIDA, TARIM VE HAYVANCILIK BAKANI MEHMET MEHDİ EKER (Devamla) - 2014 yılında hayvancılıkta yeni projeler başlatıyoruz. Bakın, bunları da dinleyin, öğrenin, önemli bunlar, Türkiye için önemli.

SEYFETTİN YILMAZ (Adana) - Bunu bir açıkla, bunu! Karekodu bir açıkla, karekodu! Etiketleri kim aldı?

MEHMET GÜNAL (Antalya) - Bir cevap ver de öğrenelim, şunu bir öğret bize! Bir de şunu öğret bize ya!

GIDA, TARIM VE HAYVANCILIK BAKANI MEHMET MEHDİ EKER (Devamla) - Şimdi, eti etçi ırklardan, sütü sütçü ırklardan alma hedefi çerçevesinde biz özellikle...

SEYFETTİN YILMAZ (Adana) - Bu Hakan Bilal Kutlualp kimdir, bu Hakan Bilal Kutlualp?

GIDA, TARIM VE HAYVANCILIK BAKANI MEHMET MEHDİ EKER (Devamla) - ...2014 yılında Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde bir özel etçi sığırları ıslah etme projesi uygulamaya koyuyoruz.

OKTAY VURAL (İzmir) - Ne zaman bu?

GIDA, TARIM VE HAYVANCILIK BAKANI MEHMET MEHDİ EKER (Devamla) - Bu, 2014 yılı 1 Ocağında başlıyor...

SEYFETTİN YILMAZ (Adana) - "1 milyar dolarlık bu iş için bir şirket..." diyor. Kimin bu şirket? 1 milyar dolar, 1 milyar dolar!

GIDA, TARIM VE HAYVANCILIK BAKANI MEHMET MEHDİ EKER (Devamla) - Ve hayvancılık, işletme, et üretimi içerisinde yüzde 12 olan payını yüzde 25'e çıkarmayı hedef hâline getirdik.

Su ürünlerinde önümüzdeki on yıl içerisinde yetiştiricilik üretimimizi 212 bin tondan 500 bin tona çıkarmayı hedefliyoruz. Biz bunu 60-70 bin tonlardan aldık, 212 bin tona çıkardık.

SEYFETTİN YILMAZ (Adana) - Bu şirket kimin, bu şirket? Süreniz bitti Sayın Bakan. Bu 1 milyar dolarlık işi alan şirket kimin şirketi?

GIDA, TARIM VE HAYVANCILIK BAKANI MEHMET MEHDİ EKER (Devamla) - Özellikle bundan sonraki sistem içerisinde de bu devam edecek.

Kırsal kalkınma konusunda 2006 yılında başlattığımız Kırsal Kalkınma Yatırımlarının Desteklenmesi Projesi'nde bugüne kadar 4.134...

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

GIDA, TARIM VE HAYVANCILIK BAKANI MEHMET MEHDİ EKER (Devamla) - ... tarım ve hayvancılık işletmesinde...

SEYFETTİN YILMAZ (Adana) - Şu 1 milyarlık şirketi bir açıklasaydınız. Şunu da bir açıklayın.

MEHMET GÜNAL (Antalya) - Cevap verecekse açın Sayın Başkan.

BAŞKAN - Süreniz mi bitti?

GIDA, TARIM VE HAYVANCILIK BAKANI MEHMET MEHDİ EKER (Devamla) - Evet.

BAŞKAN - Teşekkür ederiz Sayın Bakan. (AK PARTİ sıralarından alkışlar, CHP ve MHP sıralarından gürültüler)

ALİM IŞIK (Kütahya) - Sayın Bakan, şu mazotu, yemi, gübreyi bir türlü açıklayamadınız.

GIDA, TARIM VE HAYVANCILIK BAKANI MEHMET MEHDİ EKER (Devamla) - Peki.

Bütçenin hayırlı olmasını diliyorum, hepinize saygılar sunuyorum. Allah'a emanet olun.