DOĞAN ŞAFAK (Niğde) - Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun Tasarısı'nın 19'uncu maddesi (a) bendi üzerinde söz almış bulunmaktayım.

Değerli milletvekilleri, tasarıyla Çevre ve Şehircilik Bakanlığı uygulama işlemlerinde yani rezerv yapı alanlarına, riskli yapılara ve bulunduğu taşınmazlara ilişkin her türlü plan, proje, arazi ve arsa düzenleme işlemleri ile toplulaştırma yapmaya, taşınmazları almaya, satmaya, trampaya, taşınmaz mülkiyetini veya imar haklarını başka bir alana aktarmaya, inşaat yapmaya, yaptırmaya, arsa paylarını belirlemeye, kent tasarımlarını hazırlamaya tek yetkili kılınmıştır. Bu nokta esas sorunu doğuran noktadır. Başbakanlık Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı bu tür çalışmaları yürütmek üzere kurulmuş bir kurumdur. Bu düzenlemeyle, buna benzer mevcut kuruluşları devre dışı bırakarak Çevre ve Şehircilik Bakanlığını bu alanda tek yetkili kılmak, 19'uncu maddede sözü edilen birimlere de ihtiyaç duyulmaktadır.

Tasarıyla, mahallî idarelerin yetkisi tamamen Çevre ve Şehircilik Bakanlığına geçmektedir. Bu yetki geçişi Avrupa Birliği Sözleşmesi'ne aykırıdır. Devletimizin altına imza koyduğu ve taraf olduğu uluslararası sözleşmeleri iç hukuka yönelik yasalar çıkararak yok kabul edemeyiz. Çünkü Anayasa'mızın 90'ıncı maddesi, taraf olduğumuz uluslararası sözleşmelerin iç hukukun üstünde olduğunu emreder.

Bu bağlamda 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Yasası'nın da atıfta bulunduğu, Türkiye'nin taraf olduğu uluslararası sözleşmeleri dikkatinize sunmak isterim: Avrupa Kültür Sözleşmesi, 1957; Silahlı Çatışma Hâlinde Kültür Mallarının Korunması, Lahey, 1965; Uluslararası Anıtlar ve SİT'ler Konseyi Türkiye Millî Komitesi Yönetmeliği, 1974; Amsterdam Deklarasyonu, 1975; Dünya Kültürel ve Doğal Mirasının Korunması Sözleşmesi, Paris Şartı, 1972; Avrupa Mimari Mirasının Korunması Sözleşmesi, 1989; Avrupa Arkeolojik Mirasının Korunmasına Dair Sözleşme, 1999; Avrupa'nın Yaban Hayatı ve Yaşama Ortamlarını Koruma Sözleşmesi, 1984; Ramsar Sözleşmesi, 1994; Biyolojik Çeşitlilik Sözleşmesi, 1996.

19'uncu maddenin diğer fıkralarında ise 23/09/1980 tarih ve 2302 sayılı Atatürk'ün Doğumunun 100'üncü Yılının Kutlanması ve Atatürk Kültür Merkezi Kurulması Hakkında Kanun ile belirlenen Atatürk Kültür Merkezi alanını iyileştirme, güzelleştirme, yenileme ve ihya etme amacıyla, Kültür ve Turizm Bakanlığının da görüşü alınarak bu alan içinde her tür ve ölçekte etüt, harita, plan, parselasyon planı ile yapı projelerini yapmak, yaptırmak, onaylamak, kamulaştırma ve ruhsatlandırma işleri ile diğer iş ve işlemlerin gerçekleştirilmesini sağlamak hususu da yer almaktadır. Bu bentte de adı geçen Ankara AKM alanı içinde, Birinci Meclis binası, Devlet Demiryolları hizmet binası ve cer atölyeleri, Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası, Gençlik Parkı, eski Hipodrom sahası ve benzeri gibi cumhuriyetin ilk yıllarına ait mimari anıtlar, 2863 sayılı Kanun kapsamında, kültür varlığı olarak tescil edilmiş olup hâlen devletin koruması altındadır.

Bu yapılar ve çevresine ilişkin her türlü inşai ve fiziki müdahale yetkisi, yasa gereği, Kültür ve Turizm Bakanlığınındır. Bu bağlamda, söz konusu bentte, 2863 sayılı Yasa'nın koşullarına ilişkin hükümler saklı bırakılmalı, dolayısıyla Kültür ve Turizm Bakanlığının alana ilişkin kullanageldiği yetkisi de saklı kalmak zorundadır ya da bu yasa geri çekilmelidir. Geriye dönüşü olmayan, binlerce yıllık tarihsel mirasın kaybına yol açılmamak isteniyorsa, mutlaka ve kesinlikle bu yasa geri çekilmelidir.

Yüce Meclisi saygıyla selamlıyorum. (CHP sıralarından alkışlar)