SAKİNE ÖZ (Manisa) - Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; görüşmekte olduğumuz tasarı ve tekliflerin 73'üncü maddesinin (t) bendi üzerinde, iki alt bentleri üzerinde söz aldım. Yüce Meclisi saygıyla selamlıyorum.

Biraz önceki konuşmamda başladığım gibi, bu konuşmamda da devam edeceğim çünkü bu tasarı ve teklifle Yapı Denetimi Yasası'nda kanun hükmünde kararnamelerle Anayasa Mahkemesinin reddettiği bir durumu yasaya tekrar, aynı nitelikte sokmaya çalışmanın bir eseridir bu. Ben tekrar ediyorum: Bu tasarıyla kamuya ait yapı ve tesisler, köy yerleşim alanlarında yapılan konutlar ile 200 metrekareyi geçmeyen müstakil yapılar, tarım ve hayvancılık amaçlı yapı ve tesisler, köy yerleşik alanları ve iskân dışı alanlarda ve nüfusu 5 binin altında olan yerlerde 500 metrekareyi geçmeyen konutlar yapı denetimi yapılmasının dışında bırakılıyor ve denetimsiz yapılaşmayı genişletiyor.

Türkiye'nin birçok yerinde, birçok yerleşim yerimiz 5 bin nüfusun altındadır ve 500 metrekarenin de altında ya da 500 metrekareye kadar inşaat yapılır. Bu demektir ki Türkiye'yi korkuturken, yüzde 90'ın üzerinde deprem bölgesi olan Türkiye'miz diye korkuturken, bu yapıların denetimsiz ve yapı denetimin dışına çıkarılması etik değildir. Bu, insanlarımızı ölüme terk etmek niteliğindedir.     Bu denetimsiz yapıların denetlenmesi yönünde çalışma yapılması gerekirken ne yazık ki bu yasayla denetim sınırları azaltılmaktadır.

Yine, Yapı Denetim Yasası'nın 5'inci maddesindeki değişiklikle yapı denetim ücretleri yarı yarıya azaltılmaktadır. Geçmişte sabit yapı maliyetinin yüzde 3'ü olan bedel, şimdi burada en az yüzde 1,5'a düşürülüyor. Diğer yandan tasarıyla bu bedelin yüzde 1'ini ruhsata veren idareye, yüzde 1'inin de Bakanlık döner sermayesine aktarması öngörülüyor.

Değerli milletvekilleri, bu değişiklik yapı denetim firmalarının -biraz önce de dediğim gibi- ücretlerini yarı yarıya azaltmak demektir. Yapı denetimci hak ettiği ücreti alamayacak, bağımsız çalışamayacaktır. Yapı denetimci müteahhidin önüne savunmasız biçimde sürülecek, pazarlığa itilecektir. İmar ve Yapı Denetim Kanunu'ndaki değişiklikleriniz ne yazık ki 1999 depreminden daha büyük kayıpların zeminini hazırlamaktadır. Biz sizlere bununla ilgili çözüm önerileri de yapıyoruz. Bu yamalı tekliflerinizin yerine sizlere çözüm önerileri sunuyoruz. Bunlar, yapı denetim kuruluşlarının kurumsallaşarak gelişmelerini sağlayacak düzenlemeler yapılmasıdır. Bunlar, yapı denetim kuruluşlarının yapı sahipleri veya müteahhitlerden iş alma bağı koparılarak işlerin elektronik ortamda bağımsız ve merkezî olarak dağıtılmasıdır. Bunlar, kalite sistemi kurarak sistem içerisinde çalışmaları sağlamaktır. Yine bunlar, kamu yapıları da dâhil olmak üzere tüm yapım işlerinin, yapı denetim sistemine dâhil olmasıdır. Denetçi mühendislerin mesleki deneyime ait sertifikasyon işleminin yeniden düzenlenmesidir. Yapı üretim sürecinin esas unsurlarından olan müteahhitlik, kurumsallaşma sağlayacak bir yasal altyapıya kavuşturulmalıdır; mesleki sorumluluk sigortası sistemi dâhil edilmelidir; DASK sistemiyle bütünleşme sağlanmalıdır.

Biz sizlere öneride bulunuyoruz, meslek örgütleri size öneride bulunuyor. Bu Yapı Denetim Yasası'nın değiştirilmesiyle ilgili, meslek örgütlerine defalarca tasarınızı gönderdiniz ama bugün, bu torba yasanın içine bunları katarak daha düzenli bir yapı denetim yasasının çıkmasına da engel olmaktasınız, İmar Kanunu'nun düzenlenmesine de engel olmaktasınız.

Bu duygu ve düşüncelerle sizleri, bir kez daha, sağlıklı yasa yapma yöntemine yönlendiriyor, hepinizi saygıyla selamlıyorum. (CHP sıralarından alkışlar)