MEHMET ERDEM (Aydın) - Sayın Başkan, çok değerli milletvekili arkadaşlarım; hepinizi saygıyla selamlıyorum.

Menderes havzasındaki kirliliğin boyutlarının araştırılması ve çözüm önerilerinin belirlenmesi için Meclis araştırması teklifi üzerine AK PARTİ Grubu adına söz almış bulunuyorum. Sizleri saygıyla selamlıyorum tekrar.

Büyük Menderes havzası Denizli, Aydın, Uşak, Afyonkarahisar, Muğla illerinin ilçe ve beldelerini kapsamaktadır, büyük bir havzadır. Bu havzanın can damarı elbette Batı Anadolu'nun en büyük nehri, 560 kilometre uzunluğundaki Büyük Menderes'tir. Afyon ili Dinar ilçesinde Suçıkan mevkisinde doğan Büyük Menderes, Uşak'tan gelen Banaz Çayı'nı, Denizli'den Çürüksu ve Gökpınar çaylarını, Aydın'dan Akçay ve Çine Çayı ve Sarıçay'ı alarak Ege Denizi'ne ulaşmaktadır.

Menderes havzasının yukarı bölümünde Dinar, Sincanlı, Çardak, Çivril ovaları; orta kısmında Sarayköy Ovası; aşağı kısmında Aydın, Söke, Yenipazar, Koçarlı, Çine ovaları bulunmaktadır. Havza içerisinde birçok millî park, tabiat parkı, yaban hayatı geliştirme sahaları da mevcuttur.

Bu bölge bir doğa harikası, tarihçi Herodotos'un ifadesiyle "gökyüzünün altında bulunan en güzel yeryüzü parçası" diye ifade edilen bir medeniyetler havzasıdır. Bu bölge, dağlarından yağ, ovasından bal akan bir tarım cenneti ve ekonomik açıdan da tarımsal potansiyeli büyük olan bir bölgedir. Havza dünyanın en bereketli topraklarının bulunduğu, pamuk, sebze, meyve ve polikültür tarımın yapıldığı en önemli tarımsal alanlarımızdan bir tanesidir.

Elbette Büyük Menderes Nehri'ni ve havzasını korumak hepimizin görevidir. Özellikle yerleşim yerleri, evsel atık suları, endüstriyel atık sular, tarımsal ilaçlama sonucu oluşan atıklar sebebiyle Menderes Nehri geçmişten bu yana kirletilmektedir ve tabii, bunun tedbirleri de bununla beraber alınmaktadır.

Orman ve Su İşleri Bakanlığı Su Yönetimi Genel Müdürlüğünce bütünleşik havza yönetimi yaklaşımıyla Türkiye'de 25 havzada havza koruma eylem planları bulunmaktadır. Menderes havzası için hazırlanan eylem planında Büyük Menderes havzasının genel durumu, su kaynaklarının mevcut ve planlanan durumu, çevresel altyapı tesisleri belirlenmiştir. Havzada öne çıkan çevre sorunları belirlenmiş olup kısa, orta ve uzun vadede alınması gereken tedbirler eylem planında yer almaktadır. Eylem planında yer alan tedbirlerin hayata geçirilebilmesi ve gelişmelerin takip edilebilmesi için Büyük Menderes Havzası Takip Komisyonu kurulmuş ve ilgili paydaşların katılımıyla çalışmalar yapılmaktadır. Bu kapsamda 7 eylem başlığı altında havzadaki gelişmeler takip edilmektedir.

Birinci eylem planı çerçevesinde evsel atık su arıtma tesislerinin kurulması ve işletilmesi söz konusudur. Havza içerisindeki 185 belediyeden 23'ünde atık su arıtma tesisi bulunmakta, 14 belediyede de atık su arıtma tesisi ihale ve projesi inşaat aşaması söz konusudur. Çevre ve Orman Bakanlığımız, daha sonra Çevre ve Şehircilik Bakanlığımız büyük katkılar sağlayarak özellikle bu evsel atık su arıtma tesisleriyle ilgili belediyelerimizin projelerine ciddi destekler vermiştir ve bundan sonra da vermeye devam edecektir. Bakın, bu 185 belediyeden 23'ünde atık su tesisi bulunuyor ve 14'ünde de projesi devam ediyor. Tabii, bu projelere, bu tesislere Çevre ve Şehircilik Bakanlığımızın, bakanlıklarımızın eğer son on yıldaki destekleri olmasaydı yerel yönetimlerimizin, belediyelerimizin, bu projeleri gerçekleştirmesi mümkün olmazdı. Aydın Belediyesinden örnek vermek istiyorum: 2009 öncesinde, AK PARTİ döneminde Aydın Belediyesinde arıtma tesisinin proje maliyetine Çevre ve Şehircilik Bakanlığımız yüzde 25 destek vermiştir ve yine, katı atık depolama tesisinin -10 milyon liraya mal olmuştur- 4 milyon lirası o zaman için Sayın Bakanımız Osman Pepe tarafından hibe yoluyla desteklenmiştir ve bu tesisler gerçekleştirilmiştir.

İkinci eylem planında, münferit sanayilerin ve organize sanayi bölgelerinin atık su arıtma tesislerinin kurulması ve işletilmesi gerçekleştirilmektedir.

Büyük Menderes havzası sınırları içerisinde yer alan 4 adet OSB'nin; Aydın OSB, ASTİM OSB, Denizli OSB, Uşak Karma OSB'nin atık su arıtma tesisleri işletme durumundadır şu anda ve yine, Afyonkarahisar'da da münferit bir sanayi bölgesinin atık su arıtma tesisi kurulmuştur.

Katı ve tehlikeli atık işleme, geri kazanma ve bertaraf tesisleri: Tabii burada Aydın Belediyesinden örnek verdim. Bu havza içerisinde 5 adet katı atık depolama sahası gerçekleştirilmiş modern manada ve 7 adet de katı atık depolama tesisinin çalışmaları devam etmektedir. Burada şuraya işaret etmek istiyorum: Burada birlikler kurulmuş belediyelerin katı atık veya arıtma su tesisleriyle ilgili, fakat bu birlikler sonuca ulaşmamıştır. İşte Büyükşehir Yasası bütünşehir uygulamasıyla bu katı atık bertaraf tesislerinin ve atık su arıtma tesislerinin planlanması ve uygulanması açısından çok önemli imkânları ve kolaylıkları getirecektir. Büyükşehir Yasası'nın gerçekleştirilmesi de AK PARTİ iktidarına nasip olmuştur.

Nehir su kalitesi izlenmektedir. DSİ devamlı Menderes Nehri'nden analiz yapmak üzere örnek almaktadır.

Nehir yatağı temizliği: Değerli milletvekili arkadaşlarım, Büyük Menderes Nehri'nin kırk elli yıldan beri gündeme getirilen fakat bir türlü gerçekleşmeyen, geçmişte, çok uzun süre önce yapılan bu yatak ıslahı AK PARTİ Hükûmeti döneminde gerçekleştirilmiş ve Büyük Menderes Nehri'nin 373 kilometre olan yatak uzunluğunun 187 kilometrelik yatak ıslahı bizim Hükûmetimiz döneminde, AK PARTİ Hükûmeti döneminde tamamlanmıştır. Geriye kalan 123 kilometresi de  2013 yılı içerisinde tamamlanacak ve Aydın çiftçisi özellikle bu konuda AK PARTİ Hükûmetine müteşekkirdir ve devamlı olarak da bunu bize ifade etmektedirler.

Büyük Menderes'in özellikle taşkınla ilgili en önemli projeleri, yüz kırk bir yıllık rüya Çine Barajı, yaklaşık 1,5 milyar liraya mal olan Çine Barajı AK PARTİ Hükûmeti döneminde tamamlanmıştır ve açılışı gerçekleştirilmiştir. Sadece Çine Barajı değil, Aydın'da İkizdere Barajı, yine Menderes'e intikal eden bir taşkınlığa sebebiyet verecek nehirlerden bir tanesi olan İkizdere üzerinde kurulan İkizdere Barajı ve yine Karacasu bölgesindeki,  Dandalas Barajı AK PARTİ Hükûmeti döneminde gerçekleştirilmiş, tamamlanmış, açılışları yapılmıştır. Bizim gurur kaynağımızdır, çiftçilerimiz de bize müteşekkirdir ve Sarıçay Barajı da proje aşamasındadır, inşallah Sarıçay Barajı'nın da tamamlanması AK PARTİ Hükûmetine nasip olacaktır diye hep beraber inanıyoruz ve çalışıyoruz.

Değerli arkadaşlarım, evet, bugün itibarıyla Büyük Menderes Nehri'nde taşma gerçekleşmiş, yatak ıslahı yapılmasına rağmen aşırı yağışlar sebebiyle elimizde olmayan tabii sonuçlar ortaya çıkmış ve birtakım taşmalar söz konusudur ve bu konuda Devlet Su İşlerimiz çalışmalarını yapmaktadır. Çiftçilerimizin her zaman biz yanındayız ve Aydın çiftçisinin bu taşkınlardan etkilenmemesi ve zarar görmemesi için elbette Hükûmetimiz şimdiye kadar Menderes'in nehir ıslahını, yatak ıslahını yaptığı gibi bundan sonra çalışmalar Ege Denizi'ne döküldüğü noktaya kadar devam edecektir.

Ve bu çalışmalar sürerken, tabii, Aydın çiftçimizin bu zararlarının ortadan kaldırılması ve çiftçilerimize güç vermek maksadıyla, elbette, daha önce olduğu gibi borçlarında ertelemeler ve kredilerinde ertelemeler ve bu konuda Hükûmetimizin daha önce yaptığı çalışmalar gibi önümüzdeki süreçte de bizim de takip edeceğimiz hususlar olacaktır. Ben, Büyük Menderes havzasının, Büyük Menderes Nehri'nin bizim için altın değerinde bir değerimiz olduğunu tekrar ifade ederek? Bu havza bir tarım havzası olarak ilelebet inşallah yaşayacaktır. AK PARTİ hükûmetleri de üzerine düşen görevleri devletin kurumları vasıtasıyla yapmaktadır ve bundan sonra da yapacaktır.

Hepinize saygılar sunuyorum.