MESUT DEDEOĞLU (Kahramanmaraş) - Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; 277 sıra sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu Tasarısı'nın 17'nci maddesi üzerinde Milliyetçi Hareket Partisi Grubunun görüşlerini belirtmek üzere şahsım adına söz aldım. Bu vesileyle yüce Meclisi saygılarımla selamlıyorum.

Konuşmalarıma başlamadan önce, geçtiğimiz dönemlerde Afşin-Elbistan Termik Santrali'nde kaybettiğimiz 9 tane görev şehidimizi de rahmetle anıyorum.

Değerli milletvekilleri, "psikolojik şiddet, baskı, kuşatma, taciz, rahatsız etme veya sıkıntı verme" anlamında kullanılan ve Türkçede "psikolojik taciz" olarak tanımlanan mobbing, ülkemizde çalışma hayatının en önemli sorunlarından biri hâline gelmiştir. Çalışma yaşamında her zaman var olan fakat görmezden gelinen psikolojik taciz, bugün, çok sayıda çalışanın kabusu olmaya devam etmektedir.

Avrupa Birliği ülkelerinde psikolojik taciz oranları yüzde 2 ile 15 arasında değişirken ülkemizde özel sektör çalışanlarının yüzde 86'sı ve kamu çalışanlarının yüzde 69'u psikolojik tacize uğramaktadırlar.

Kamuda psikolojik mobbing, genelde istifaya zorlamak, tayin işlemine karşı dava açılmasını önlemek, görevden almadan önce gözdağı vermek, görevden alınanların mahkeme kararıyla göreve dönüşünü önlemek, görevden alındıktan sonra veya tayin edildikten sonra mahkeme kararıyla önceki görevine dönenleri istifaya zorlamak için kullanılmaktadır.

Psikolojik taciz, kâr amacı gütmeyen kuruluşlarda, okullarda, sağlık sektöründe ve üniversitelerde daha yaygın bir şekilde görülmektedir. Yüksek işsizlik oranları ve dolayısıyla çalışanın değersiz görülmesi, sendikalaşmanın yetersiz olması ve kamuda taşeron işçiliğinin artması son yıllarda ülkemizde psikolojik tacizi artırmaktadır.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; iş yerinde psikolojik mobbinge maruz kalan çalışanın öz güveni kaybolmakta, verimliliği ve performansı düşmekte, ruh sağlığı bozulmakta, hatta yaşadığı strese bağlı ağır depresyon yaşayan mağdurların bazıları intihar teşebbüsünde bile bulunmaktadırlar.

Psikolojik taciz ile donanımlı insanlar iş gücü piyasası dışına itilmekte, çalışma azmi yok edilmektedir. Kamudaki başarılı çalışanlar psikolojik taciz nedeniyle işten ayrılmakta ya da yeteneğiyle alakasız birimlerde çalıştırılmaktadır, bu nedenle işler aksamakta, hatalı işlemler çoğalmakta, vatandaş kamu hizmetlerini zamanında alamamaktadır. Yanlış işlemler nedeniyle kamuya pek çok dava açılmakta, kaybedilen davalar nedeniyle devlet büyük miktarlarda tazminat ödemektedir.

657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nda  ve İş Kanunu'nda psikolojik taciz açık ve seçik olarak tanımlanmadığı için psikolojik taciz mağdurları şikâyet konusunda çekimser davranmaktadırlar.

4483 sayılı Memur ve Diğer Kamu Görevlilerinin Yargılanması Hakkında Kanun'a göre, psikolojik taciz mağduru dava açmak için başvurduğunda, savcı, hakkında suç duyurusunda bulunan yöneticilerin bir üst amirinden izin almak zorunda kalmaktadır. Amirin izin vermemesi mağduru daha da  sıkıntıya sokmaktadır.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; ülkemizde psikolojik mobbing mağdurlarının sürekli teknik ve psikolojik destek alabileceği merkezler dahi bulunmamaktadır. Psikolojik taciz mağdurlarının şikâyetlerini inceleyen ve sonuçlandıran aracı bir kurum da bulunmamaktadır. Ayrıca, iş yerlerinde psikolojik taciz kapsamında yürütülen soruşturmalar, kurum içinde ve konunun uzmanı olmayan kişiler tarafından yürütülmektedir. Türk Ceza Kanunu'nda psikolojik tacizin açık bir tanımı yapılmadığı için, davalar sürüncemede kalmaktadır. Bilgi Edinme Hakkı Kanunu uyarınca başvuran psikolojik taciz mağdurlarına bilgi ve belgeler bazı kamu görevlilerince kasıtlı olarak verilmemektedir.

Psikolojik mobbing mağdurları yasal yollara başvurma veya şikâyet etmeme konusunda seçim yapmaya zorlanmaktadır. Psikolojik taciz yapıldığı için şikâyette veya müracaatta bulunanlarla tanıkların korunmasına yönelik yasal düzenleme olmadığı için, şikâyet ve müracaat edenlerle tanıkların iş akdi feshedilmekte veya başka yere geçici ya da daimî olarak tayin edilmektedir. İş yerlerinde mobbingin önlenmesine yönelik yasal düzenlemelere ihtiyaç bulunmaktadır.

Bu vesileyle yüce Meclisi saygıyla selamlıyorum. (MHP sıralarından alkışlar)

BAŞKAN - Teşekkür ediyorum.