SAKİNE ÖZ (Manisa) - Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; Posta Hizmetleri Kanunu Tasarısı'nın 16'ncı maddesi üzerine söz aldım. Hepinizi saygıyla selamlıyorum.

Sayın milletvekilleri, tasarıda, görüşmeler ilerledikçe açık hukuksuzluğu, ileride kurumlar arasında derin uçurumlar yaratacak yetki çatışmalarının tohumunu, emekçiyi ve kamu hizmetini hiçe sayan özelleştirme takıntısını, kamu eliyle yeni zenginler doğuracak şirketleşme sevdasını daha açık anlıyoruz.

Bu tasarının 16'ncı maddesi ise yeni bir alanı, evrensel posta hizmeti yükümlülüklerini bize tanıtıyor. Buna göre, evrensel posta hizmeti bir posta hizmetinin coğrafi alan farkı gözetmeksizin ülke sınırları içerisinde her yere uygun ücretlerle yayılmasını içermektedir. Evrensel posta hizmetinin net maliyeti, evrensel posta hizmet yükümlüsü ya da sağlayıcısının hizmetleri evrensel posta hizmeti kapsamında karşılamadığı zaman ile evrensel posta hizmet yükümlüsü ya da sağlayıcısı olarak karşıladığı zamandaki net maliyetleri arasındaki farkı esas alarak hesaplanmaktadır.

Değişiklik önergesi verdiğimiz (3)'üncü fıkra ise "evrensel posta hizmetinin net maliyeti" denen tutarın kimler tarafından denetleneceğini, ödemenin hangi kurum tarafından yapılacağını düzenliyor.

Değerli milletvekilleri, biz değişiklik önergemizde net maliyet hesabının denetlenmesi konusunda bağımsız firmaların değil sadece Bakanlığın yetkili olmasını, evrensel posta hizmeti gelir ve giderlerinin kamuda kalmasını öneriyoruz. Evrensel posta hizmetlerinin net maliyetinin gerçekleşip gerçekleşmediğinin denetimi sürecinde maliyetin olabildiğince düşük tutulmasına ve denetimin şeffaflığına dikkat edilmeli, denetim üzerinden yeni rant alanlarına fırsat yaratılmamasına özen gösterilmelidir demekteyiz.

Önümüzdeki tasarıda evrensel posta hizmetinin net maliyetinin denetim yetkisi hem Bakanlığa hem de bağımsız denetçilere tanınmıştır. Denetimin Bakanlık tarafından bağımsız denetçilere yaptırılması hâlinde masrafların evrensel posta hizmetleri gelirinden karşılanacağı belirtilmiş ancak hangi hâllerde bağımsız denetçilere denetim yaptırılacağı, hangi hâllerde Bakanlığın bizzat denetim gerçekleştireceği açıkça belirtilmemiştir. Maliyet denetimi gibi önemli bir alan yasada ayrıntılı düzenlenmeyerek ucu açık biçimde Bakanlığın takdirine bırakılmıştır. Oysa, nitelikli bir yasanın hiçbir şüpheye yer bırakmayarak hangi hâllerde Bakanlığın, hangi hâllerde denetim firmalarının inceleme yapacağını açıklığa kavuşturması gerekir. Aksi hâlde, yüklü miktarda net maliyet tutarlarının kamu denetiminden uzak tutulduğu iddiaları ağırlık kazanabilir. Bağımsız denetim firmalarına yeni rant alanları açıldığına dair yorumlar devlet ciddiyetini sarsabilir.

Sayın milletvekilleri, yasa tasarısı, maliyet denetiminde özel sektöre herhangi bir sınır koymadığından tüm maliyet denetimi sürecinin bağımsız denetçilere yaptırılmasına, Bakanlığın denetim birimlerinin devre dışı bırakılmasına gidebilecek yolu açık tutmaktadır. Tasarının 16'ncı maddesinin (3)'üncü fıkrası denetim açısından dört temel unsuru içermektedir. Öncelikle, bağımsız denetçilerin yapacakları denetimlerin objektifliği tartışılmalıdır. Bakanlığın hangi denetimde devreye gireceği, hangisinde net maliyet denetimini bağımsız firmaların yapabileceği belirsizdir. Bağımsız denetim firmalarının raporlarına karşı işletilecek yol ve itiraz usulleri kanunda açıkça yazılmamıştır. Denetimin hangi hâllerde bağımsız denetimcilere yaptırılacağı muğlaktır. Bakanlık isterse tüm maliyet denetim dosyalarını bu firmalara aktarabilir. Net maliyet hesaplamasının kontrolünü yapacak bağımsız denetçilerin belirlenmesinde gözetilecek kıstaslar kanun tasarısında anlaşılmamaktadır. Net maliyet tutarlarının gerçekleşip gerçekleşmediğini belirleyecek bağımsız denetçilere ödenecek bedeller evrensel posta hizmetleri gelirlerinden karşılanacaktır.

Peki, denetim firmalarına daha fazla iş verilmesi hâlinde bu gelir kalemi giderleri karşılayabilecek midir? Bakanlık, yasadaki boşluktan hareketle denetim işlerini belli firmalara yaptırmaya kalkarsa, bu gelir kaleminin yeni bir yandaş rant alanına dönüşmesi tehlikesi açıktır. Biz yeterince uyarılarımızı yapalım, gerekli görüşleri siz belirtirsiniz.

Teşekkür ediyorum. (CHP sıralarından alkışlar)