GÜLAY DALYAN (İstanbul) - Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; Çoğaltılmış Fikir ve Sanat Eserlerini Derleme Kanunu Tasarısı'nın birinci bölümü üzerinde şahsım adına söz almış bulunmaktayım. Yüce Meclisi saygıyla selamlıyorum.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; derlemenin amacı, bir ulusun kültürel varlığını oluşturan düşün ve sanat ürünlerinin en etkin ve sağlıklı biçimde toplumun bilgi ve yararına sunulması ile ulusal kültür birikiminin gelecek kuşaklara aktarılmasını sağlamaktır.

Ülkelerin derleme sistemleri birbirine benzemekle beraber çeşitli farklılıklar göstermektedir. Farklılıklar özellikle kapsam, yükümlülükler, derlenecek kopya sayısı gibi konularda ortaya çıkmaktadır. Ülkemizde düşün ve sanat ürünlerinin derleme yoluyla denetim altına alınması çalışmaları Osmanlı dönemine kadar uzanır.

21 Haziran 1934'te Ulu Önder Mustafa Kemal Atatürk öncülüğünde kabul edilen Basma Yazı ve Resimleri Derleme Kanunu ilk günkü yapısını aynen koruyarak günümüze kadar uygulana gelmiştir, oysa bu süreçte teknolojik ilerlemelere koşut olarak Kanun'un gözden geçirilmesini ve yeniden düzenlenmesini gerektiren pek çok gelişme olmuştur. Yürürlükteki Basma Yazı ve Resimleri Derleme Kanunu ile yeni teknolojik bilgi kayıt ortamlarına ulaşmak ya da Kanun'un öngördüğü ürünleri derlemek mümkün olamamaktadır. Bu durum ülkemizin dijital ortamda ürettiği son dönem kültür ve bilgi birikiminin bir bölümünün karanlıkta kalmasına yol açtığı gibi ulusal bibliyografyanın güvenilirliğini de etkilemektedir.

Ülkemiz açısından oldukça önemli olan derleme hizmetleri, maalesef, istenilen seviyede değildir. Örneğin, 2010 yılında yüzde 35'e varan bir derleme eksiği tespit edilmiştir. Bu nedenle, 2011 yılı başlangıcı itibarıyla Bakanlığımız tarafından yeni bir derleme genelgesi hazırlanmış ve bu uygulanan yeni sistem sayesinde derleme kaçaklarını giderme konusunda ciddi bir başarı sağlanmıştır.

Derlenen eserlere ait verileri incelediğimizde, 2001 yılında derlenen kitap 12.245, süreli yayın ise 2.214 iken -toplam derleme rakamı- 2011 yılında 44.700 kitap ve 12.558 çeşit süreli yayın derlenerek bugüne kadar ülkemizde basılan eserlerin derlenmesinde büyük bir başarı yakalanmıştır.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; ulusların gelişebilmesi, üretilen düşünce ve ürünlerinin kullanılması ile doğru orantılıdır. Bu kanunla düşün ve sanat ürünlerinin bir araya getirilmesi, eksiksiz bir ulusal derlemenin oluşturulması, devlet elinde toplanması amaçlanmaktadır. Görüşmekte olduğumuz bu tasarı, ulusal düzeyde bir veri bankasının oluşmasına, uluslararası alanda daha doğru bilgilerle ülkemizin tanıtımının yapılmasına katkı sağlayacaktır. Ayrıca, ülkemizin yayın politikasının ne durumda olduğunun ve hangi yönde ilerlediğinin izlenebilmesi, kamunun doğru bilgilenmesi ve araştırmacıların bilimsel çalışmalarında kullanabilmesinde büyük fayda sağlayacaktır.

Günümüzde bilgisayar ve bilgi teknolojilerindeki gelişmelerin sonucunda yayımcılıkta ve yayın türlerinde çok önemli gelişmeler olmuştur. Baskı yöntemleri dışında, büyük bir ivmeyle gelişen yeni çoğaltma usulleri ile çok miktarda bilim, fikir ve sanat eseri üretilmiştir. Mevcut yasa bunların devlet nüshası olarak derlenmesine imkân tanımamaktadır.

Bu çerçevede görüşmekte olduğumuz kanunla derleme kapsamı genişletilerek basılı eserler dışında, CD, DVD, film, müzik kaseti, slayt, elektronik yayımlar da derleme kapsamına alınmaktadır. Ayrıca, tasarıda, Türkiye'de araştırma yapıp yurt dışında basımı ve çoğaltımı yabancı dilde yapılan eserlerin de derlenmesi hüküm altına alınmıştır. Derleme mükellefleri konusunda da düzenleme yapılarak, mevcut uygulamada yayınevleri derleme mükellefi iken bu kanunla da basından sorumlu gerçek ve tüzel kişiler de kapsama alınmıştır.

Yerel ve bölgesel gazeteler ile ilgili yeni bir düzenleme öngörülmekte olup, tasarının 8'inci maddesiyle, bu yayınların ikişer nüsha derlenerek bir tanesinin Millî Kütüphanede, diğerinin de yayınlandığı ilde bulunan il halk kütüphanelerinde toplanması hükme bağlanmıştır.

Tarihî mirasımıza sahip çıkmak millî bir görevdir. Görüşmekte olduğumuz bu kanun tasarısının yasalaşmasıyla, ülkemizin fikir ve sanat eserlerinin korunması konusunda hepimizin ortak duyarlılık göstereceğine inanıyorum.

Bu vesileyle, 1950'li yıllardan beri kapsamının genişletilmesi tartışılan ve büyük ihtiyaç duyulan bu kanunun hazırlanmasında emeği geçen herkese teşekkür eder, ülkemiz ve milletimiz için hayırlı olmasını temenni eder, yüce heyetinizi ve yüce milletimizi saygıyla selamlarım. (AK PARTİ sıralarından alkışlar)

BAŞKAN - Teşekkür ederim Sayın Dalyan.