SEVİLAY ÇELENK (Diyarbakır) - Teşekkürler Sayın Başkan.

Değerli milletvekilleri, seçim bölgem Diyarbakır'ın güncel yerel sorunlarından bahsetmek üzere söz aldım.

Diyarbakır, son kırk elli yılda çok köklü değişiklikler yaşamış bir şehirdir. Her şeyden evvel Diyarbakır son elli yılda nüfusu 3 katından fazla artış göstermiş bir metropoldür. Çok hızlı bir nüfus artışı ve kentleşme söz konusudur. 1990'lar boyunca yaşanan zorunlu göç Diyarbakır'ı Türkiye'nin en hızlı büyüyen şehirlerinden biri yapmıştır, bu büyüme periferide oluşan yoksul mahallelerle de kendini gösterir.

Diyarbakır 2016-2023 yılları arasında Selçuk Mızraklı Başkanımızın -buradan kendisine selam olsun- beş aylık dönemi haricinde neredeyse kesintisiz kayyım dönemleri yaşamıştır. Bu kent, kayyımın talan, sosyolojik çöküş, yozlaşma ve yabancılaşmadan başka hiçbir şey getirmediğinin en canlı örneğidir. Diyarbakır'da çeteleşme, şiddetin yükselişi, haraç ve çok can yakıcı bir hâl alan, 12 yaşa kadar düşen uyuşturucu sorunu bu çöküşün eseridir. Yerelde bu konuyla ilgili çalışan dernekler ve vakıflar var, belediyeler ellerinden geleni yapıyor ancak merkezî düzeyde destekleyici politikalara ihtiyaç var. İlimizin ulaşım altyapısı çok acil gündem konularından biridir, artan araç trafiğine ve nüfusa denk bir ulaşım altyapısı yok. Özellikle 450 Evler Kavşağı ve Diyarbakır-Silvan kara yolundaki çile hiç bitmiyor. Seyrantepe inişinde Dicle Köprüsü ve üniversite kavşağına kadar olan bölüm trafik yükünü kaldıramaz hâlde. Bu yolun 27'nci kilometresinde 3 kilometrelik bir yol çalışması da aylardır tamamlanamıyor, ulaşım aksıyor; kazalar, can ve mal kayıpları yaşanıyor. Ağır kış şartlarında bu yolda ciddi tehlikeler söz konusu olabilir. Buradan Ulaştırma Bakanlığına sesleniyoruz: Bu yol kış gelmeden bitirilmelidir. Diyarbakır, diğer bütün büyük şehirler gibi tam donanımlı çevre yoluna ihtiyaç duyuyor ki bu çok köklü bir çözüm olacaktır.

Bir diğer önemli sorun otoban bağlantısı. Urfa'ya kadar gelen otoban bağlantısı Diyarbakır'a uzanmıyor. Diyarbakır'ın otoban bağlantısı acil ve ertelenemez bir meseledir. Bu bağlantı hem şehirler arası ulaşımı rahatlatacak hem de bölgenin ekonomisine katkı sunacaktır. Aynı durum hızlı tren için de geçerlidir. Diyarbakır'a hızlı trenin ancak 2034 yılında geleceği söyleniyor. Bu çok gecikmiş bir plan olur. Hızlı trenin daha erken bir takibe alınması da çok hayati. Diyarbakır yıllardır tramvay projesi bekliyor. Finansmanı Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı tarafından sağlandığında Büyükşehir Belediyemiz bu çevre dostu, stratejik ulaşım projesini hayata geçirmeye her şeyiyle hazırdır.

Diyarbakır'da UNESCO Dünya Miras Listesi'ndeki surlar ve Hevsel Bahçeleri ciddi tahribat ve işgal altındadır. Özellikle On Gözlü Köprü ve Dicle Nehri çevresindeki yapılaşma, kaçak inşaatlar ve büyük ekolojik tahribat söz konusudur. İşgal ve tahribatın önlenmesi ve bu çok kıymetli, kültürel mirasın etkili şekilde korunması için yerel aktörlerin önde olması ve desteklenmeleri gerekir. Diğer bir tarihsel, kültürel kıymetimiz de 8 bin yıllık Birkleyn Mağaraları'dır ve kalker ocağı tehdidi altındadır bu kıymetli değer. Bu çalışma durdurulmalıdır.

Diyarbakır'da konut krizi, yükselen kira ve satış fiyatları Diyarbakırlıları ciddi biçimde mağdur ediyor, barınma hakkını kökünden tehdit eder bir seviyeye gelmiştir.

Diyarbakır'ın su sorunu var. Özellikle pamuk üreticisi kuraklık ve su sorunundan çok muzdarip. Dicle ilçesinde su sorunu artık çok hayati bir noktaya gelmiş durumda. Yerel yönetimlerin su sorununu tek başına çözme imkânı yok, merkezî düzeyde destekleyici politikalar geliştirilmeli.

Diyarbakır'ın mevcut sanayi siteleri şehir merkezine sıkışmış durumda ve bu durum üretim kapasitesini sınırlıyor. Diyarbakır Organize Sanayi Bölgesi'nin genişletilmesi, modernize edilmesi ve sanayi alanının şehir dışına taşınması gerekiyor. Yeni yatırımları da çok destekleyecek bir değişiklik, bir dönüşüm olacaktır bu.

Eğitim alanındaysa kırsal kesimdeki ulaşım ve güvenlik sorunları çocukların okula erişimini engelliyor, taşımalı eğitim sistemi işlemiyor.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN - Buyurun, tamamlayın.

SEVİLAY ÇELENK (Devamla) - Hasılı, Diyarbakır, içinde yer aldığı bölge için, Kürt meselesinin geleceği için, bu ülkenin demokratik istikrarı için stratejik bir şehirdir. Bugün, siyaset kurumu olarak bizlere düşen görev Diyarbakır'ın dönüşen toplumsal yapısını, değişen taleplerini ve can yakıcı sorunlarını görerek adil, kapsayıcı ve sürdürülebilir politikalar geliştirmektir.

Teşekkür ederim.(DEM PARTİ sıralarından alkışlar)