AK PARTİ GRUBU ADINA SUNAY KARAMIK (Adana) - Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; görüşülmekte olan 2024 ve 2023 Yılı Kamu Denetçiliği Kurumu Raporu Hakkında Karma Komisyon Raporları üzerine AK PARTİ Grubum adına söz almış bulunuyorum. Bu vesileyle Gazi Meclisimizi ve aziz milletimizi saygıyla selamlıyorum.

Sözlerimin başında, Türkiye Büyük Millet Meclisinin 28'inci Dönem Dördüncü Yasama Yılının ülkemize ve milletimize hayırlar getirmesini diliyorum.

Değerli milletvekilleri, ülkemizdeki demokratikleşme sürecinin sonucu olarak AK PARTİ hükûmetlerimiz döneminde hak arama yolları çeşitlendirilmiş ve vatandaşlarımızın kolaylıkla erişebileceği kurumsal mekanizmalar oluşturulmuştur. Bugün 100'ü aşkın ülkede faaliyet gösteren kamu denetçiliği kurumunun ülkemizde de hayata geçirilmiş olması bu adımların önemli örneklerinden biridir. Anayasa'mıza göre idarenin işleyişiyle ilgili şikâyetleri incelemekle görevli olan Kamu Denetçiliği Kurumu 14 Haziran 2012 tarihinde kabul edilen 6328 sayılı Kanun'la kurulmuş olup kamu hizmetlerinin işleyişinde vatandaşlarımızın memnuniyetinin artırılması ve iyi yönetim ilkesinin yerleştirilmesine hizmet etmektedir.

Yine aynı kanunda tanımlandığı üzere, Dilekçe Komisyonu ile İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu üyelerinden oluşan Karma Komisyon, Başdenetçi adayları ve denetçilerin seçimi ile Kamu Denetçiliği Kurumunun yıllık raporlarını görüşmekle görevlidir. Karma Komisyonun Başkanlık Divanı ise Dilekçe Komisyonu Başkanlık Divanı üyelerinden oluşmakta, sekretarya hizmetleri de Dilekçe Komisyonumuz tarafından yürütülmektedir.

Değerli milletvekilleri, Kamu Başdenetçisi ve kamu denetçilerimizin dört yıllık görev sürelerinin tamamlanması üzerine Karma Komisyonumuzun 24 Ekim 2024 tarihinde yaptığı seçimle belirlediği adaylardan Sayın Mehmet Akarca Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Kurulunun 12 Kasım 2024 tarihli birleşiminde yapılan seçim sonucu Kamu Başdenetçiliğine seçilmiştir. Yine, görev süresi sona eren kamu denetçilerimizin yerine Karma Komisyonumuz tarafından 13 Kasım 2024 tarihinde yapılan seçimle Sayın Abdullah Cengiz Makas, Sayın Ertunç Erkan Balta, Sayın Fatma Benli Yalçın ve Sayın Özcan Yıldız Kamu Denetçisi olarak seçilmişlerdir. Bu vesileyle, yeni seçilen Başdenetçimizi ve denetçilerimizi gönülden tebrik ediyor, görevlerinde üstün başarılar diliyorum. Ayrıca, önceki Başdenetçimiz Sayın Şeref Malkoç'a ve görev süresi dolan denetçilerimize değerli katkılarından dolayı da şükranlarımı sunuyorum.

Değerli milletvekilleri, kurulduğu günden bu yana bilinirliği artan Kamu Denetçiliği Kurumuna yapılan başvuru sayısı ve buna bağlı olarak alınan kararlar sayısında önemli bir artış gözlenmektedir. Ancak en memnuniyet verici gelişme Kurumun tavsiye kararlarına uyum oranındaki artıştır. İdarelerin tavsiye kararlarına uyum oranı 2012'de yüzde 20'ler seviyesindeyken 2023'te yüzde 77,51, 2024'te ise yüzde 71,29 olarak gerçekleşmiştir. Son yıllardaki yaklaşık 4 katlık artış hem Kurumun etkinliğinin hem de toplum nezdindeki güvenilirliğinin güçlendiğini göstermektedir.

Değerli milletvekilleri, Kamu Denetçiliği Kurumunun etkinliğinin yıldan yıla artmasında gerçekleştirdiğimiz Karma Komisyon çalışmalarının sağladığı katkı da kayda değerdir. Karma Komisyon çalışmalarının sağladığı katkı senelerdir yapılan Karma Komisyon çalışmalarında artık bir teamül hâline geldiği üzere, yıllık raporların incelenmesi sırasında Kurum tavsiye kararları doğrultusunda işlem tesis etmeyen ve süresi içinde yeterli gerekçe sunmayan idareler Komisyona davet edilerek bu idarelerin yaklaşımlarının sebepleri sorgulanmıştır. Tavsiye kararlarına uyum oranının artmasının ardında ise iyi uygulama örneği olarak görülen ve kararlara olumlu yaklaşan idareler tebrik edilerek ödüllendirilmeye başlanmıştır. Kilis Milletvekilimiz Sayın Ahmet Salih Dal'ın Başkanlığını yaptığı Karma Komisyon toplantılarında Kamu Denetçiliği Kurumunun 2023 Yıllık Raporu kapsamında kamu denetçilerimizden bilgi alınmıştır. Aynı şekilde, bu toplantılarda sırasıyla tavsiye kararları doğrultusunda işlem tesis etmeyen veya süresi içinde yeterli gerekçe sunmayan 5 idarenin, kendisine yönelik tavsiye kararı bulunmamakla birlikte ilgisi nedeniyle 1 idarenin üst düzey temsilcileri dinlenmiştir. Tavsiye kararlarına yüksek oranda olumlu yaklaşan 5 idarenin üst düzey temsilcilerine de plaket takdim edilmiştir.

Öte yandan, 2024 yıllık raporunu görüşmek üzere Karma Komisyonumuz 2 toplantı, Karma Alt Komisyonumuz ise 4 toplantı gerçekleştirmiştir. Karma Alt Komisyonun 29 Nisan 2025 tarihli toplantısında, Kamu Başdenetçisi Mehmet Akarca ve her bakanlığı temsilen bir bakan yardımcısının katılımlarıyla Kamu Denetçiliği Kurumu tarafından alınan tavsiye kararlarına kurumların uyum oranlarının artırılması ve kurumlar arasında uygulama birliğinin sağlanması konularında görüşmeler gerçekleştirilmiştir.

Değerli milletvekilleri, tavsiye kararlarına olumlu ya da olumsuz yaklaşan idarelerin üst düzey temsilcilerinin Komisyon toplantılarına yani Meclisimize davet edilmesi teamülü Meclisimizin Kamu Denetçiliği Kurumuna verdiği güçlü desteğin açık bir göstergesidir. Tavsiye kararlarının idarelerce hayata geçirilmesinde Karma Komisyonumuzun da somut katkısı olmaktadır. Aynı zamanda bu uygulama, kararlara uymayan idarelerin gerekçelerinin sorgulanması yoluyla kurumların gelecekte benzer durumda kalmamaları için Kamu Denetçiliği Kurumuyla daha yakın iş birliği içinde hareket etmelerini teşvik eden bir mekanizma işlevi de görmektedir. Uydukları tavsiye karar sayısı ve uyum oranlarının yüksekliğiyle alt komisyon toplantılarına davet edilen kurumların plaketle ödüllendirilmesi, kurumların tavsiye kararlarına uymalarında da teşvik edici rol üstlenmektedir.

Değerli milletvekilleri, Karma Komisyonun yanı sıra Dilekçe Komisyonu Başkanı olmam sebebiyle Dilekçe Komisyonumuzun faaliyetleri hakkında da Genel Kurulumuza kısaca bilgi vermek isterim. Komisyon olarak vatandaşlarımız ile kurumlarımız arasında köprü vazifesi üstlenmeyi önemsemekteyiz. Katılımcı demokrasi perspektifinden değerlendirildiğinde, Komisyonumuzun faaliyetleri vatandaşlarımızın yalnızca seçim dönemlerinde değil siyasal süreçlerin farklı aşamalarında da etkin aktörler olarak rol almasına imkân tanımaktadır. Özellikle E-Dilekçe Sistemi vatandaşların demokratik taleplerinin dijital ortamda hızlı ve kolay bir biçimde ilerlemesine olanak sağlayarak e-demokrasi uygulamalarının somut bir örneğini teşkil etmektedir. Bu durum demokratik meşruiyetin güçlenmesine ve temsil mekanizmalarının toplumsal tabana daha geniş ölçüde yayılmasına da katkı sunmaktadır.

Dijitalleşmenin sunduğu olanaklar doğrultusunda E-Dilekçe Sistemi üzerinden yapılan başvuruların artması dilekçe hakkının erişilebilirliğini ve etkinliğini önemli ölçüde artırmıştır. Bugün itibarıyla 28'inci Yasama Döneminde Komisyonumuza gelen toplam başvuru sayısı 23.842'ye ulaşmış bulunmaktadır. Ortalama günlük dilekçe sayısında 27'nci Yasama Dönemine göre yüzde 73 oranında bir artış meydana gelmiştir. Komisyonumuza yapılan her bir başvuru üzerine yürütülen kapsamlı ve titiz çalışmalar sonucunda oluşturulan kararlarımız yazılı ve görsel basının da yoğun ilgisini çekmektedir.

Değerli milletvekilleri, 28'inci Yasama Döneminde İlköğretim ile Ortaöğretim Kurumlarında Akran Zorbalığının Araştırılması ve Alınabilecek Önlemlerin Belirlenmesi Alt Komisyonu ile Türkiye'de Finansal Okuryazarlığın Yaygınlaştırılması ve Düzeyinin Artırılması Alt Komisyonları kurulmuştur. Başkanlığını yürüttüğüm Finansal Okuryazarlık Alt Komisyonu ile İstanbul Milletvekilimiz Sayın Yıldız Konal Süslü'nün Başkanlığını yürüttüğü Akran Zorbalığı Alt Komisyonu toplumun geniş kesimlerini yakından ilgilendiren bu alanlarda ilgili kurum ve paydaşlarla görüşmeler gerçekleştirerek farkındalık oluşturulmasını, toplumun yararına projelerin hayata geçirilmesini desteklemekte ve gerekli önlemlerin alınmasına da katkı sağlamaktadır. Bu vesileyle, çocuklarımızın sağlıklı gelişimlerini de etkileyen, hem bugünlerine hem de yarınlarına gölge düşüren akran zorbalığı gibi kritik bir toplumsal soruna ilişkin yürüttüğü değerli çalışmalarından ötürü Sayın Yıldız Konal Süslü'ye de teşekkür ediyorum.

Değerli milletvekilleri, Komisyonumuz yalnızca bireysel başvuruları değerlendiren bir merci değildir, toplumsal ihtiyaçları tespit edip çözüm üreten bir mekanizma olarak da görev yapmaktadır. Bunun en güzel örneği finansal okuryazarlık gibi kritik bir alanda vatandaşlarımızdan gelen talepler doğrultusunda başlattığımız çalışmalar sonucunda 22 Mayısın Cumhurbaşkanlığı genelgesiyle Finansal Okuryazarlık Günü ilan edilmesidir. Bu gelişme, Komisyonumuzun şikâyetlerini dinlemenin ötesine geçerek çözüm ve vizyon üreten bir adres olduğunu da açıkça ortaya koymaktadır. Bu vesileyle, Komisyonumuzun başarıyla yürüttüğü tüm çalışmalara özveri ve gayretleriyle katkı sağlayan kıymetli üye milletvekillerimize şükranlarımı sunuyorum.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN - Buyurun, tamamlayın.

SUNAY KARAMIK (Devamla) - Son olarak, Komisyonumuzun bu yasama yılında hayata geçirmeyi planladığı özel etkinlikten de bahsetmek istiyorum. "Küçük Eller Büyük Dilekler" adını verdiğimiz bu etkinlikle çocuklarımızın dilek ve önerilerini ifade etmelerine imkân tanıyacak, demokratik katılım süreçlerini öğrenip bizzat deneyimlemelerini sağlayacağız. Böylece onların toplumsal sorumluluk bilinci yüksek bireyler olarak yetişmelerine de katkı sunmayı amaçlıyoruz.

Değerli milletvekilleri, sözlerime son verirken Kamu Denetçiliği Kurumunun 2023 ve 2024 yılı raporlarının incelenmesi ve Karma Komisyon raporlarımızın hazırlanmasında emeği geçen Dilekçe Komisyonu uzmanlarımıza, Karma Alt Komisyon Başkanlığını yürüten Kilis Milletvekilimiz Sayın Ahmet Salih Dal'a ve tüm Karma Komisyon üyelerimize de teşekkür ediyorum.

Yüce heyetinizi de saygıyla selamlıyorum. (AK PARTİ ve MHP sıralarından alkışlar)