DEM PARTİ GRUBU ADINA NEJLA DEMİR (Ağrı) - Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; tarım toplumlarının ayakta kalmasının birincil şartı doğru tarım politikalarıdır çünkü tarım doğaya bağımlılığıyla her zaman risklerle dolu bir sektördür. Bu riskleri minimize etmenin yolu doğayla uyumlu politikalar üretmektir yani savaş ve rant odaklı politikalardan vazgeçmektir. Bu sebeple, iktidar tohum, toprak, su ve güneşe karşı açtığı savaşa son vermelidir. Sürdürülen neoliberal politikalarla yerli üretim ve tohumlar bitiriliyor. Toprak ve su mantar gibi türeyen madenlerle, hesapsızca kullanılan pestisitlerle tahrip ediliyor, kirletiliyor. Atmosfer zarar gördüğü için güneş ışınları da zararlı hâle gelmiş durumda. Tüm bunların yanında Türkiye'de özellikle 1980 sonrası hayata geçirilen neoliberal dönüşüm programları süreç içinde tarıma yönelik desteklerin azaltılmasına ve kırsalın tasfiyesine neden olmuştur. Zamanla küçük üreticiye yönelik tarımsal desteklemeler borçlandırmaya dönüşmüş, tarım kurumları ve KİT'ler tasfiye edilmiştir. Özellikle son yirmi iki yıldır uygulanan politikalarla küçük ve orta ölçekli tarımsal üretim önemli ölçüde tasfiye edilmiştir. Bugün çiftçiler borcu borçla kapatmak için ya bankalara ya da tefecilere mahkûm durumda çünkü 2013 sonrası çiftçi yeterince desteklenmediği için sürekli krediye yöneldi. Bu dönemde krediler 198 kat artarken destekler sadece 44 kat arttı. Türkiye Bankalar Birliği verilerine göre, 2002'de 2,5 milyar olan çiftçi borcu 2025'in başlarında 1 trilyon 26 milyar TL'yi aştı. Çiftçinin geliri yok, zararı çok; ödenemeyen borçlardan dolayı tarla, traktör icralık durumda.

Sayın milletvekilleri, biliyorsunuz, 38'i ağır, 65 ilde zirai don felaketi yaşandı. Araştırılması için bir komisyon kuruldu. Ben de o Komisyonun üyelerinden birisiyim. Gözlemlediğimiz kadarıyla, afetten yüzde 40 ile yüzde 100 arasında zarar gören ürünler vardı. Bu felaketle birlikte görmemiz gereken, doğanın bize gönderdiği önemli bir mesaj da var aynı zamanda; önümüzdeki yıllar korkunç bir iklim krizi ve önemli bir su kriziyle karşı karşıya kalacağımız gerçeği.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN - Sayın Demir, lütfen tamamlayın.

NEJLA DEMİR (Devamla) - Doğru tarım politikaları açısından zaman kaybetmeden, ÇKS ve TARSİM kaydına bakılmaksızın zirai dondan etkilenmiş bütün çiftçilerin zararları karşılanmalı ve doğanın geleceğe dair bizlere verdiği mesaja kulak verilmelidir.

Genel Kurulu saygıyla selamlıyorum.

Teşekkür ediyorum. (DEM PARTİ ve CHP sıralarından alkışlar)