CHP GRUBU ADINA ÖMER FETHİ GÜRER (Niğde) - Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; tarımın her kesimi sorunlu, ayrıca süt inekçiliği yapanların içine düşürüldüğü durum da vahim çünkü 2020 yılında ineklerini kesime gönderdiler. Türkiye'de hayvan açığı artmıştı, bu sefer yine öyle olacak. 1 ila 10 hayvanı olanların ve bunların genelde de "sıcak süt" dediğimiz, hemen sağdıktan sonra sütünü aracıya vermek zorunda kalanların üzerinde oluşturulan sanayici baskısıyla tavsiye fiyatının altında bir fiyatla süt vermeleri devam ediyor. Bu devam ediliş 17 lira 15 kuruş olarak açıklanan tavsiye fiyatı değil 9 lira ile 14 lira arasında bir fiyat, bu fiyatla da bunun sürdürülebilirliği yok. 50 kiloluk süt yemi şu anda 750 liradan üreticiye, besiciye erişiyor. Böyle olunca da yem fiyatındaki artış süt fiyatını dengelemediği için süt inekçiliği yapan küçük aile tipi işletmelerin çoğu kapısına kilit asıyor, ahırını boşaltıyor; bu, vahim bir durum.

Ayrıca, çiftçilik yapmadan hayvancılığın sürdürülebilirliği de kalmadı. Büyük işletmelerin de maliyetleri üzerinden yaptıkları değerlendirmede bugün tavsiye fiyatının 22 lira civarında olması gerekir. E şimdi, üreticinin 14 lira civarında bir fiyatla sattığı ürünü rafta da vatandaş 40 liranın üzerinde bir fiyatla alıyor. Burada ciddi bir sorun var. Et ve Süt Kurumu bazı bölgelerde regülasyon yaparak süt alımı yapıyor, onu süt tozuna çeviriyor, orada bir işlem yapılıyor, sonra süt tozu işlenirken bir işlem daha oluyor. Doğru dürüst tavsiye fiyat olarak açıklanan fiyat, ortadan kaldırılan taban fiyat kimliğine döndürülmeli ve onun dışındaki fiyatla ürün alınmamalı. Yılbaşında açıklanan fiyat da enflasyon karşısında eridiği için mutlak surette çiğ süt fiyatı en az 22 lira olarak yeniden artırılmalı ve böylece de hayvancılık yapanların bu işi sürdürebilmesinin yolu açılmalı.

Bakınız, 2010 yılında, Adalet ve Kalkınma Partisi iktidarları döneminde başlatılan et ve hayvan ithalatına rağmen ne ette sorun bitiyor ne sütte bu işi yapanlar para kazanabiliyor. 10 milyon hayvan ithal ediliyor 2024 yılının sonuna kadar, 11 milyar dolar yurt dışına para veriyoruz, hayvancılıkta sorunlar bitmiyor. Her gelen bakanın yaptığı açıklamada üç yıl sonra bu sorunların biteceği anlatılsa da sorun katlayarak devam ediyor. Anadolu illerinde ve benim bölgemde 1 ila 10 hayvanı olan, çiftçilik yapmayan çoğu ahırda artık hayvan yok. Keçi sütü üreten, 1.000 tane keçisi olan bir hemşehrimi ziyaret ettim geçen hafta; diyor ki: "30 tane keçi bıraktım, hepsini sattım." "Niye?" "Çünkü bizim burada keçi sütünü satacak yer yok, başka ilden gelecekler, alacaklar; nakliye bedeli, artısı nedeniyle benim sütüm alınmıyor." diyor.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN - Devam edin, buyurun.

ÖMER FETHİ GÜRER (Devamla) - Süt inekçiliği yapan bölgemize gidin, insanlarla sohbet edin, onlar size benim burada anlattığımı anlatacaklar. Bir planlamayla, kamucu bir anlayışla, kooperatifçiliği geliştirerek ve bunları katma değerli ürüne dönüştürerek bu sorun aşılabilir. Bu sorunun aşılabilmesi için niyet önemli. Mevcutta iktidarın sorunu çözmek yerine tüccar eline bıraktığı ya da denetiminin, kontrolünün kendi dışında sürdürülmesini sağlamaya olanak verdiği serbest piyasa ekonomisi anlayışı en azından hayvancılıkta bir kenara bırakılmalı, tarımla uğraşan kesimlerin bu bağlamda yaşadıkları mağduriyetler görülmeli. Eğer böyle giderse çiğ sütte zaten düşme var, bu daha da artacak. Türkiye süt tozu da ithal ediyor, bu da garip bir şey. Yani Türkiye'de süt üreticisi sorun yaşarken niye ithal süt tozu getiriliyor, bunun da ayrıca irdelenmesi gerekiyor diyor, Yüce Meclisi saygıyla selamlıyor, önergeyi destekliyoruz. (CHP sıralarından alkışlar)