AYLİN YAMAN (Ankara) - Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; Genel Kurulu saygıyla selamlıyorum.

Yarın 14 Mart Tıp Bayramı, nicedir bayram havasında kutlayamıyoruz bu özel günü. Bugün sizlere neden artık bayram havasını yaşayamadığımızı özetlemek istiyorum. 2000'li yılların başından itibaren uygulamaya konulan Sağlıkta Dönüşüm Programı, sağlık hizmetine ulaşımı hak temelli kamucu anlayıştan piyasa koşullarına yönlendirmiş, çalışma koşullarını âdeta meslektaşların rekabet ortamlarına dönüştürmüş ve iş barışını bozmuştur. Yeni düzende, yaptığınız işin tıbbi kalitesi değil, sayısal fazlalığı önem kazanmış, sağlık sistemi âdeta artan hasta sayısıyla gurur duyar hâle gelmiştir. Bu nedenledir ki 2000'li yılların başında kişi başına müracaat yıllık 3,1 iken, bugün 11,4'e; Avrupa Birliği ülkelerinin tam 2 katına yükselmiştir. Hastalıktan kazanan bir sistem oturdukça koruyucu hekimlik göz ardı edilmiş, olanaklar daha kârlı, döngüsü hızlı tedavi hizmetlerine kaymıştır. Bu sistemde artık kalp cerrahisi, beyin cerrahisi, göğüs cerrahisi, çocuk cerrahisi gibi büyük ve döngüsü yavaş cerrahilerin, ekstra mecburi hizmetlerle süresi uzayan emeği yüksek yan dalların, gelir değil emek odaklı yoğun bakım hekimliğinin tercihi azalmıştır. Yatırım yapılmayan koruyucu hekimlik hastalık yükümüzü artırmış, sağlık okuryazarlığımızı zayıflatmıştır. Artan kızamık vakaları, 15 yaş üzerinde yüzde 30'lara kadar çıkan obezite, doğru tarama programlarıyla erken dönemde yakalanabilecekken son 20 yılda artış gösteren meme ve kolon kanserleri, koruyucu hekimlik programlarıyla önlenebilecek sadece birkaç örnektir. Önlenebilir ölümler içinde ilk 2 sırada yer alan iskemik kalp hastalıkları ve zatürre; doğru yaşam şekli, doğru yeme düzeni, tansiyon takibi, aşılama gibi koruyucu uygulamalarla ve hizmete zamanında ulaşımla azaltılabilecek hastalıklardır. Oysa hastalıktan beslenen yeni sistem aile hekimlerini kira ödemeye mahkûm etmekte, kronik hastalık takibini âdeta salt kayıt sistemine dönüştürmekte, yarattığı sanal sevk sistemiyle hekim-hasta ilişkisini zedelemekte, aile hekimliğinin vazgeçilmez ekip elemanlarını "grup elemanları" adı altında, asgari ücret altında güvencesiz çalışmaya itmekte ve her gün yeni bir yönetmelikle iş barışı bozulmuş bir sistem yaratmaktadır. Artan iş yüküyle yaşam sevincini, mesleki adanmışlığını ve sisteme inancını kaybeden sağlık çalışanları, özlük haklarındaki mağduriyetler, eşitsizlikler ve dengesizlikler nedeniyle artık tükenmişlerdir. Aynı branş ve kıdemdeki bir hekim üniversite hastanesinde farklı, kamu hastanesinde farklı, bakanlıklar değiştikçe farklı ücretler almakta, bu durum sisteme güveni sarsmaktadır.

Türk Tabipleri Birliğinin "Başka bir sağlık sistemi mümkün." çağrısı çok doğru ve yerinde bir çağrıdır. Merkezinde insan olan, toplumun sağlığını önceleyen, "Önce hasta etme." prensibini benimseyen, sağlığın temel bir hak olduğu bilinciyle; eşit, ulaşılabilir, nitelikli, ücretsiz ve hem çalışan hem de hasta için onurlu bir sağlık sistemi mümkündür. Şu an mevcuttaki prim tabanlı finansman modeli, merkezî bütçe tabanlı bir sisteme evrilmelidir. Şu anda merkezî bütçenin sadece yüzde 6,9'unu alan sağlık yüzde 10-15 bandına çıkarılmalıdır ve şu anki bütçeye göre kişi başına koruyucu sağlık hizmeti için ayrılmış olan rakam sadece 3.160 liradır; bu unutulmamalıdır, çok yetersiz bir rakam.

Sağlık sisteminin en önemli bileşeni hiç şüphesiz ki sağlık çalışanlarıdır. Yarın, sizden haber bekliyoruz Sayın Sağlık Bakanımız; sağlık ekibinin gücünü artıran hekim dışındaki 39 sağlık meslek grubunun ve sağlık hizmetlerinde görev alabilecek 14 sağlık meslek grubunun ataması için yarın doğru gündür. Ayrıca, güvencesiz çalışan aile sağlığı merkezi elemanlarının kadroya geçirileceği, tüm sağlık çalışanlarının güvenceli çalışma ortamına alınacağı haberini de bekliyoruz aynı zamanda. Aile sağlığı merkezleri binalarının kamu binalarına taşınma programını da duymak istiyoruz.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN - Sayın Yaman, tamamlayın lütfen.

AYLİN YAMAN (Devamla) - Hekimlerin özlük hakları düzenlemelerini, kadro farklılıklarının düzeltildiğini, sağlıkta şiddetle mücadele için attığınız adımları da duymak istiyoruz aynı zamanda. Başka bir sağlık sistemi için toplumsal yaşamın her alanında yapılması gereken değişikliklerin de farkındayız; derin ahlaki çöküş, yoksulluk, eğitimde yaşanan sorunlar hiç şüphesiz ki sağlıktan ayrı düşünülemez. Yarın gerçekleşecek iş bırakma eyleminde hekimlerimizin ve tüm sağlık çalışanlarımızın yanında olacağız, hep birlikte daha nitelikli bir sağlık sisteminin mümkün olduğunu halkımıza anlatacağız. Tüm sağlık camiasının gününü gönülden kutluyor, şiddet mağduru olan çalışanlarımızı minnetle anıyor, sağlıklı ve güzel günlerde buluşabilmeyi diliyorum.

Teşekkür ederim. (CHP sıralarından alkışlar)