Konu: | Türkiye Adalet Akademisi Kanunu Teklifi münasebetiyle |
Yasama Yılı: | 3 |
Birleşim: | 48 |
Tarih: | 15.01.2025 |
ADALET KOMİSYONU BAŞKANI CÜNEYT YÜKSEL (İstanbul) - Teşekkür ediyorum Sayın Başkan.
Sayın Mertoğlu'nun sorusu Hukuk Araştırmaları Merkeziyle ilgiliydi. Burada hâkim ve savcı yardımcıları ile hâkim ve savcıların uzmanlaşmasına katkı sağlama amacıyla Hukuk Araştırmaları Merkezi lisansüstü eğitimler düzenlemeleri için üniversitelerle iş birliği burada yapabilecektir. Lisansüstü eğitimler bizzat yükseköğretim kurumları tarafından verilecek, Hukuk Araştırmaları Merkezi yalnızca ortak programların oluşturulabilmesi için yükseköğretim kurumlarıyla iş birliği yapacaktır. Dolayısıyla lisansüstü programların daha çok uygulamaya yönelik konulara ilişkin yapılması öngörülmektedir. Örnek verecek olursak da delillerin toplanması konusuna ilişkin bir lisansüstü programı burada açılabilecektir ama lisansüstü eğitimi ve diplomasını ilgili üniversite verecektir. Akademi bir yükseköğretim kuruluşu olmadığından bu mümkün olmayacaktır.
Sayın Adil Biçer'in sorusu yine Hukuk Araştırmaları Merkezi ve görevleriyle ilgiliydi. Burada Hukuk Araştırmaları Merkezine yabancı ülkeler ve uluslararası kurum ve kuruluşlarla ortak çalışma ve araştırmalar yapma, hukuk ve adalet alanındaki gelişmeleri takip etme, ihtiyaçları tespit etme, araştırma, bilimsel çalışma ve yayımlar yapma görevi verilmektedir. Bu merkez ayrıca hâkim ve savcı yardımcıları ile hâkim ve savcıların uzmanlaşmasına katkı sağlanması amacıyla lisansüstü eğitimler düzenlemeleri için yükseköğretim kurumlarıyla iş birliği yapacaktır.
Sayın Ekmekci'nin sorusu Anayasa Mahkemesinin 34 sayılı Kararı'yla ilgili, neden iptal ettiğiyle ilgili. Anayasa Mahkemesi, biliyorsunuz, 28/12/2023 tarihli Kararı'yla münhasıran kanunla düzenlenmesi gereken konuları içerdiği gerekçesiyle 34 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi'ni iptal etmiştir. Ardından burada 28 Şubat 2024 tarihinde bu kararın yayımı tarihinden bir yıl sonra yürürlüğe girilmesine hükmedilmiştir. Anayasa Mahkemesi iptal gerekçesinde, Anayasa’nın 140'ıncı maddesi uyarınca hâkimlik ve savcılık mesleğine gireceklerin adaylığa alınış ve adaylık döneminden başlayarak tüm süreçlerin ve hâkim ve savcıların meslek içi eğitimlerinin kanunla düzenlenmesi gerektiğini ifade etmiştir. Ayrıca, Akademide görev alan adli ve idari yargı mensuplarının idari görev yürüttükleri ifade edilse de bu görevleri boyunca hâkim ve savcı sıfatlarını korumaya devam etmeleri sebebiyle bu kişilerin Akademiye atanması ve görevlendirilmesiyle diğer özlük işlerinin de kanunla düzenlenmesi gerektiği vurgulanmıştır.
Sayın Mestan Özcan'ın sorusuyla ilgili olarak da özellikle Akademinin teşkilat yapısıyla ilgili sorduğu soru: Türkiye Adalet Akademisi, Başkanlık ve Eğitim Kurulu olmak üzere iki organdan teşekkül etmektedir; Başkanlık, Başkan ve Daire başkanlığı şeklinde teşkilatlanan hizmet birimleri ile Hukuk Araştırmaları Merkezinden oluşacaktır. Anayasa Mahkemesince iptal edilen 34 sayılı CBK'de Türkiye Adalet Akademisi, Başkanlık ve Danışma Kurulu olmak üzere iki organdan teşekkül etmekteydi, Başkanlık, Akademi Başkanı ve Daire Başkanlığı şeklinde teşkilatlanan hizmet birimlerinden oluşmaktaydı. Kanun teklifiyle Danışma Kurulu kaldırılarak yerine Eğitim Kurulu oluşturulmuş, ayrıca, Başkanlık teşkilatı içerisinde Hukuk Araştırmaları Merkezi kurulmuştur.
Sayın Ahlatcı'nın sorusu hâkim ve savcı yardımcılarının mülakatıyla ilgiliydi. Burada da biliyorsunuz, 2802 sayılı Hâkimler ve Savcılar Kanunu'nun 9/A maddesinde hâkim ve savcı yardımcılarının mülakatının nasıl yapılacağı düzenlenmektedir. Burada, yazılı sınavda 100 tam puan üzerinden en az 70 puan almak kaydıyla en yüksek puan alandan başlamak üzere sınav ilanında belirtilen kadro sayısının 1 katı fazlası mülakata çağrılmaktadır. Mülakat kurulu, Adalet Bakanlığının görevlendireceği Bakan Yardımcısı başkanlığında, Teftiş Kurulu Başkanı, Ceza İşleri, Hukuk İşleri ve Personel Genel Müdürleri ile Hâkimler ve Savcılar Kurulu Genel Sekreteri ve Türkiye Adalet Akademisi Danışma Kurulundan seçilen 1 kişi olmak üzere toplam 7 üyeden oluşmaktadır ve mülakat ilgilinin muhakeme gücünün, bir konuyu kavrayıp özetleme ve ifade yeteneğinin, genel ve fiziki görünümünün, davranış ve tepkilerinin mesleğe uygunluğunun ve liyakatinin, yetenek ve kültürünün, çağdaş, bilimsel ve teknolojik gelişmelere açıklığı üzerinden puan verilmek suretiyle değerlendirilmektedir. Mülakatta tabii, bu özelliklerin her biri 20'şer puan üzerinden değerlendiriliyor. Başarılı sayılmak için üyelerin 100 tam puan üzerinden verdikleri notların aritmetik ortalamasının en az 70 olması şartı aranmaktadır. Mülakat sonucu en yüksek puan alandan başlamak üzere sıraya konularak mülakat başarı listesi hazırlanıyor ve bu liste 6 mülakat kurulu tarafından imzalanarak Personel Genel Müdürlüğüne teslim ediliyor. Sınava katılanların yazılı yarışma sınavı notunun yüzde 70'i ile mülakat notunun yüzde 30'unun toplamı tespit edildikten sonra en yüksek puan alandan başlamak üzere nihai başarı listesi hazırlanıyor. Bu sıralamaya tabi tutulanların nihai puanlarının eşit olması hâlinde yazılı sınavda aldığı puana öncelik tanınıyor. Yazılı puanların da eşit olması hâlinde kura çekilmek suretiyle sırası belirlenerek bu konuda yapılan işlemler bir tutanakla düzenleniyor. Hukuk alanında doktora yapmış olanlar ilan edilen boş kadrolara da başvurabiliyorlar, bunlar sadece mülakata tabi tutuluyorlar. Bu durumda olanlar için mülakat puanı esas alınarak ayrı bir nihai başarı listesi düzenlenmektedir.
Sayın Emre Çalışkan'ın sorusu "Teklifte hâkim ve savcı yardımcılığının süresi, eğitim esasları ve sınavlara ilişkin düzenlemelere neden yer verilmemiştir?" şeklindeydi. Burada 4954 sayılı Türkiye Adalet Akademisi Kanunu, bildiğiniz gibi, 2 Temmuz 2018 tarihli ve 703 sayılı Kanun Hükmünde Kararname'nin 2'nci maddesiyle yürürlükten kaldırılmış ve yine, 10 Temmuz 2018 tarihli Resmî Gazete'de yayımlanan 1 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi'nin 60'ıncı maddesiyle Hâkim ve Savcı Eğitim Merkezi kurulmuştur. Daha sonra, 2019 tarihinde 34 sayılı CBK'yle Hâkim ve Savcı Eğitim Merkezi kapatılarak Türkiye Adalet Akademisi yeniden kurulmuştur. Burada mülga olan 4954 sayılı Türkiye Adalet Akademisi Kanunu'nda hâkim adaylığının süresi, eğitimin esasları ve sınavlara ilişkin düzenlemeler bulunmaktaydı ancak 4954 sayılı Kanun’un 703 sayılı KHK'yle yürürlükten kaldırılmasıyla birlikte hâkim adaylığının süresi, eğitimin esasları ve sınavlara ilişkin hususlar "yürütmeye dair konular" cümlesinden olmadığından CBK'yle düzenlenemeyeceğinden 2802 sayılı Kanun'la düzenlenmiştir. 2022 yılında da 2802 sayılı Kanun'da değişiklikler yapılarak "hâkim adaylığı" kurumu kaldırılarak "hâkim ve savcı yardımcılığı" müessesesi ihdas edilmiştir. Teklifte hâkim ve savcı yardımcılığının süresi, dönemleri, yardımcıların adliyelerde yapacakları görev ile Akademide verilecek eğitimin esasları ve sınavlara ilişkin düzenlemelere yer verilmemesinin sebebi 2802 sayılı Hâkimler ve Savcılar Kanunu'nun çeşitli maddelerinde söz konusu hususlara yönelik ayrıntılı düzenlemelerin bulunmasıdır.
Ve son olarak da Sayın Adil Biçer'in sorusu hâkim ve savcı yardımcılarıyla ilgili yine. Burada da bu 2802 sayılı Hâkimler ve Savcılar Kanunu'nun 10'uncu maddesinde "hâkim ve savcı yardımcılığı" müessesesi genel olarak düzenlenmiştir. Buna göre, hâkim ve savcı yardımcılığı süresi üç yıldır.
Hâkim ve savcı yardımcılığı, temel eğitim dönemi, görev dönemi ve son eğitim dönemi olmak üzere üç dönemden oluşmaktadır. Temel eğitim ve son eğitim Türkiye Adalet Akademisi tarafından verilecektir, görev dönemi ise yargı mercilerinde fiilen görev yapmak suretiyle geçirilecektir. Hâkim ve savcı yardımcıları temel eğitim döneminin sonunda yazılı sınava tabi tutulacak ve aldıkları puana göre Adalet Bakanlığınca belirlenen ilk derece yargı yerleri arasından seçtikleri il veya ilçelere görev dönemini geçirmek üzere atanacaktır. Hâkim ve savcı yardımcıları görev döneminde bölge adliye ve bölge idare mahkemeleri ile Yargıtay veya Danıştayda da görevlendirilecektir. Görev döneminde hâkim ve savcı yardımcılarının yetiştirilmesi amacıyla eğitici hâkim ve savcılar görevlendirilecektir. Görev döneminde hâkim ve savcı yardımcıları Türkiye Adalet Akademisinde iki kez ara eğitime alınacaktır ve her ara eğitimin sonunda yazılı sınava tabi tutulacaktır. Gerek temel eğitimin sonunda gerekse de ara eğitimler sonunda yapılacak sınavlardan alınacak puanlar ve görev döneminde eğitici hâkimlerin verdiği puanlar belli oranda nihai başarıya etki edecektir. Burada görev dönemini tamamlayan hâkim ve savcı yardımcıları son eğitime alınacak, son eğitim dönemini bitiren hâkim ve savcı yardımcıları yazılı ve sözlü sınava tabi tutulacak, sözlü sınava girebilmek için son yazılı sınav puanı ile yazılı sınavlar nihai puanının ayrı ayrı en az 70 olması şartı aranacaktır.
Sayın Sarıgül'ün de sorusu vardı ama şimdilik bütün soruları cevaplandırdım herhâlde Sayın Başkanım.
Teşekkür ediyoruz, sağ olun.