AYŞE NEDRET AKOVA (Balıkesir) - Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; zeytin ve zeytinyağı üretiminde ve sektörde yaşanan sorunlar hususunda gündem dışı söz almış bulunmaktayım.

Dostluk ve barışın simgesi olan zeytinin ana vatanı Anadolu'dur. Yabani zeytinin Anadolu'da 50 bin yıldır var olduğu bilinmektedir. Zeytin ağacı bütün kutsal kitaplarda yer almıştır. Zeytin, hem tarım hem sanayi ürünü olarak önemli bir ekonomik değer ve gelir kaynağıdır. 2010 yılı itibarıyla Balıkesir ülkemiz yağlık zeytinin yüzde 17,6'sını karşılamaktadır. Hükûmetin de destekleriyle Burhaniye'de yapılmasına karar verilen ve kamulaştırma çalışmaları devam eden Burhaniye Zeytin ve Zeytin Ürünleri İşleme İhtisas Organize Sanayi Bölgesi Projesi ülkemize ve zeytin sektörüne öncülük yapacak ve model oluşturacak bir projedir. Girdisi, hammaddesi zeytin olan bu proje, bütün tesislerin bir alanda toplanması nedeniyle problem olan karasu sorunu ve yine zeytin fabrikalarının salamura suları problemini de birlikte çözecektir. Bu anlamda Çevre ve Şehircilik Bakanlığının ve Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığının bu örnek projeye destek olmasını bekliyoruz.

Zeytinyağı girişimcisinin birçok güçlüğü vardır: Toplumun zeytinyağı tüketme alışkanlığının düşük olması, zeytinyağın organoleptik karakteriyle sağlık ilişkisinin tüketici tarafından bilinmemesi, Avrupa Birliğinde sızma üretim hâkimken bizde rafinajlık hâkim olması, girişimcinin yöresine göre doğru zeytin türü ve zirai uygulama şeklini seçmemesi, haksız rekabete çok açık olması, sektörde üreticinin ekonomik gücünün olmaması, üretim kalitesini ve verimini artırmak yerine yeni ekim alanlarının açılmasıdır.

Sağlıklı bir yaşam için gereklilik olan zeytin ve zeytinyağının tanıtımı, tüketiminin artırılması, iç ve dış pazarın genişletilmesi, üretimdeki verimlilik kayıpları ve kalite düşüklüğü, zeytinciliğin ıslahı ve üreticilerinin eğitimi, lisanslı depoculuk, ürün ihtisas borsalarının kurulup geliştirilmesi, fidan üretimindeki çeşit ve anaç sorunlarının incelenmesi, tespiti ve çözüm önerilerinin belirlenip zeytinciliğin geliştirilmesinin devlet politikası olarak ele alınması gereklidir. Zeytin ve zeytinyağı sektörünün sorunlarının araştırılması ve sektörün kalkındırılması için gerekli tedbirlerin belirlenmesi amacıyla araştırma komisyonu kurulması gerekmektedir.

Bir sıkıntı daha var: İşlenmiş olarak destek verilen tek tarım ürünü zeytinyağıdır. Diğer ürünlere tarladan, bahçeden çıktığı şekilde destek verilirken, ham zeytine destekleme verileceğine işlenmiş olan zeytinyağına veriliyor. Bir dekar alanda -ki, bu 12 ağaçtır- üretilen zeytinin üretim maliyeti traktörsüz çiftçinin 332,5 TL, traktörlü çiftçinin 287 TL'dir. Balıkesir Milletvekili olarak sorarım: Bu koşullarda rekabet etmek mümkün müdür? Bu sene de maliyetlerin yüksekliği, zeytinyağına verilen devlet desteğinin yeterli olmaması nedenleriyle zeytin üreticilerimiz aldıkları kredileri bankaya ödeyemediklerinden icralarda dosyalar artmıştır. Birçok çiftçinin dede malı zeytinlikleri icradan satılmaktadır.

Zeytin üretiminin artırılmasının en önemli faktörleri gübre, mazot ve ilaçtır. Bu hasat sezonunda sadece gübrenin yerinde ve yeterince kullanılamaması nedeniyle yüzde 40'lara dayanan bir üretim kaybı yaşanmaktadır. Üretimin devamlılığının sağlanabilmesi, çiftçinin mazot, gübre ve ilacı kullanabilmesi için Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığının girdi fiyatlarının aşağıya çekilmesi için gerekli tedbirleri alması zorunludur. Ürünün kilogram başına ödenen destek primi üretim maliyetleri, enflasyondaki artış dikkate alınarak artırılmalıdır. Destekleme primi enflasyon oranında artırılmadığından zeytin üreticisi çok mağdur durumdadır. 2011-2012 dönemi için verilen 50 kuruşluk destekleme primi yetersizdir. Destek primi daha istikrarlı bir çerçevede zamanında ödenmeli ve artan enflasyon oranında arttırılmalıdır.

Balıkesir'in zeytin üretimi, sahip olduğu ağaca oranla Türkiye geneline göre daha verimlidir. Bu rakamlardan da anlaşılacağı üzere, Balıkesir ilimiz, Türkiye zeytin ve zeytinyağı üretiminde çok önemli bir paya sahiptir ve zeytincilik, körfez halkı için önemli bir gelir kaynağıdır.

Bu sezon, 1 kilogram zeytinyağının -sızma zeytinyağının- çiftçiden alınış fiyatı ortalama 6 lira iken, 5 litre sızma zeytinyağının tenekesi, yüzde 18 KDV'si, yüzde 2 stopajı ve?

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

AYŞE NEDRET AKOVA (Devamla) - ?en az yüzde 10 market kârı ve dolum yapan fabrikanın nakliye ve kârı dâhil ortalama 60 liraya satılıyor. Kâr asıl üreticinin değil, aracının elinde kalmaktadır.

Teşekkür ediyorum. (CHP sıralarından alkışlar)

BAŞKAN - Teşekkür ederim Sayın Akova.