MHP GRUBU ADINA NACİ ŞANLITÜRK (Ordu) - Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; 2025 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu Teklifi'nin 5'inci maddesi üzerine Milliyetçi Hareket Partisi Grubumuz adına söz almış bulunuyorum. Yüce Meclisi ve necip Türk milletini saygı ve sevgilerimle selamlıyorum.

5'inci maddede Strateji ve Bütçe Başkanlığının 2025 yılı bütçesine "program dışı giderler" adı altında 276 milyar 255 milyon 165 bin lira ödenek konulmuştur. 5'inci maddede konulan bu ödenekler; personel giderlerini karşılama ödeneği, yedek ödenekler, yatırımları hızlandırma ödeneği, doğal afet giderlerini karşılama ödeneğidir. 2025 yılı bütçesinin hayırlara vesile olmasını diliyorum.

Konuşmamın bundan sonraki kısmını Ordu ilinin ihtiyaçlarına ayıracağım. İlimiz 227 bin hektar alanda yılda 200 ila 250 bin ton arasında fındık üretimiyle Türkiye fındık üretiminin üçte 1'ini karşılamaktadır. Şu an piyasada fındık 120 TL civarındadır. Fiyatın üzerinde tekelci firma ve içerideki iş birlikçilerinin uyguladığı bir baskı vardır. Toprak Mahsulleri Ofisi 31 Aralık 2024'e kadar 130 TL'den fındık alacağını açıklamıştı. 130 TL fiyat temmuz, ağustos ayları için normal karşılansa da yaşanan enflasyon nedeniyle fiyat düşük kalmıştır. 31 Aralıktan sonra da fiyatların serbest piyasada düşmesi durumunda Toprak Mahsulleri Ofisinin fındık alması tekrar gündeme gelebilecektir.

Ordu ili Karadeniz Bölgesi'nin diğer illeri gibi göç veren bir ildir. Üreticinin fındıktan kâr edememesi neticesinde, geçimini sadece fındıktan sağlayan üretici oranı neredeyse yüzde 15'lere düşmüştür. Üreticinin yüzde 80-85'i asıl işinin yanında, babadan kalma bahçelerinde fındık üretmektedir. Üretici desteklenmediği takdirde bu oran gittikçe azalacaktır. Maliyetler, özellikle işçilik maliyetleri sürekli arttığından üretici kâr edememektedir. Bu yıl açıklanan tarımsal ürünlerdeki destekleme fındık için 360 TL olarak belirlenmiş, 2026 yılının Mart ayında üreticimizin hesaplarına yatırılacaktır, bence asıl tepki o zaman ortaya çıkacaktır çünkü fındıkta alan bazlı destekleme -gübre, ilaç dâhil- 2009 yılında açıklandığında 150 TL yani yaklaşık 100 dolarken 2026 yılında açıklanan rakam bugünkü rakamla bile 10 dolar bile etmemektedir. Fındığın ana vatanı olan Doğu Karadeniz Bölgesi'ndeki üretici desteklenmelidir. Arazi şartları, işçilik maliyetleri gibi maliyetlerin yüksek olması nedeniyle Ordu'ya, Giresun'a, Trabzon'a yani yamaç arazilere bir fark fiyatı verilmelidir. Cumhur İttifakı olarak fındık üreticilerimizin her zaman yanında olduk, olmaya da devam edeceğiz.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; fındığın bunca derdi varken 2022-2023 yıllarında fındık üreticisi bölgemize Gürcistan'dan gelen kahverengi kokarca böceği zararlısıyla karşılaşmıştır. İhracattan gelen zararlar henüz ortaya çıkmamışken 2024 ürünü fındıkta 70 bin tona yakın zarar tahmin edilmektedir. Ben buradan Tarım Bakanlığımıza ve Tarım Bakanlığı yetkililerimize teşekkür ediyorum. Bu zararlıyla mücadelede üreticimize gereken desteği vermişlerdir. Şu an Ordu'da Türkiye'ye örnek olacak bir mücadele yani kışlak mücadelesi verilmektedir; yaklaşık 280 binin üzerinde kışlak ilaçlanması hedeflenmiştir, bunun da yaklaşık yarısı şu ana kadar ilaçlanmıştır. Ben buradan emeği geçen herkese teşekkür ediyorum. Bütün bu çalışmaların amacı, 2025 ürününde kahverengi kokarca böceğinin vereceği zararı en aza indirgemektir.

İlimiz, yine, Türkiye'de bal üretiminde 1'inci sırada yer almaktadır. 3.500 işletmede 11 bin kişi 600 bini aşkın kovanla yaklaşık 20 bin ton civarında bal üretmektedir. Süzme bal, gıda kodeksinde yerini almıştır. Yani petekli balın da, çerçeve balın da gıda kodeksine yazılmasını talep ediyoruz. Prolin değeri 180 ve üzeri olan ballar da Avrupa Birliği ülkeleri dâhil ülkelerin tamamına ihraç edilmektedir. Tarım Bakanlığımız ülke içerisinde 300 prolinin altında balların satışını yasaklamıştır. Bal sezonunun kurak ve zayıf geçtiği yıllarda balda prolin değeri 300'ün altına düşmektedir. Prolin ve diastaz değerinin gözden geçirilerek esnetilmesi üreticiyi rahatlatacaktır. Arıcılarımıza verilen kovan başı destek 60 TL'den 180-190 TL'lere kadar çıkarılmıştır. Yine, hileli ballar konusunda yapılan operasyonlar için teşekkür ediyoruz. Bu operasyonların devam etmesi gerekiyor, böylece hem arıcımızın ürettiği ürün gerçek değerine ulaşmış olacak hem de vatandaşımız güvenli gıdaya ulaşmış olacak. Bu manada, Tarım Bakanlığımız başta olmak üzere emeği geçen herkese teşekkür ediyoruz.

Yine, ilimizde 500'e yakın teknede 8 bine yakın insanımız hem yurt içinde hem de yurt dışında balıkçılık faaliyetleri yürütmektedir. İlimizdeki balıkçı barınakları bu teknelere yetmemektedir. İçlerinde çekek yerleri de olan balıkçı barınaklarına ihtiyaç vardır. Mevcut balıkçı barınaklarımızın mendireklerinin yeterli olmaması ve bölgedeki seller neticesinde dört beş yılda bir barınakların içi 3,5 ila 7 metre civarında dolmaktadır. Ulaştırma Bakanlığımızdan bölgedeki tarama gemisini bölgeye göndererek Gülyalı, Altınordu Kumbaşı, Perşembe Kacalı, Kışlaönü, Medreseönü ve Ünye balıkçı barınaklarının temizlenmesini talep ediyoruz.

Ordu, kivi üretiminde de Yalova'dan sonra 8 bin ton üretimiyle 2'nci sırada yer almaktadır. Ordu kivisi Türkiye'de ilk defa coğrafi işaret almıştır. Damak tadı ve aroması ve depoda daha uzun süre dayanması sebebiyle çokça tercih edilmektedir. 2024 yılı içerisinde Ordu ekonomisine 300 milyon katkı sağlamıştır. Fındığa ilave gelir getirici ürün olarak da değerlendirilmektedir. Her yere kontrolsüz bir şekilde kivi dikilmesinin de önüne geçilmelidir. Kivi, suya çok ihtiyaç duyan bir bitki olduğu için Karadeniz iklimi için daha uygundur. Doğrudan gelir desteğinden muaf olan kivinin de alan bazlı destek ödemelerine dâhil edilmesini istiyoruz.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; Ordu ilimiz Karadeniz Bölgesi'nde olması sebebiyle çok yağış alan iller arasındadır. Çok yağış almasına rağmen bölgenin engebeli yapısı, yerleşim yerlerinin dağınık olması, yaz aylarında nüfusun 3 katına çıkması, baraj ve göletlerin tamamlanmamış olması nedeniyle su sıkıntısı yaşamaktadır. Büyükşehir Belediyesinin programında her ilçeye gölet yapılması olmasına rağmen şu ana kadar bu göletler yapılamamıştır. Bu kapsamda planlanan, Mesudiye için Yavşan Göleti, Kabadüz için Çambaşı Göleti; Gölköy, Gürgentepe için Kırtaş Göleti; Çaybaşı merkez, Ünye Tekkiraz ve İnkur Mahalleleri için Çağlayan Göleti; Altınordu kırsal mahalleleri ve Perşembe için Kurşunçal Göleti, Çamaş Göleti, Akkuş Göleti, Kabataş Göleti; Aybastı için Baydarlı Göleti'nin bir an önce tamamlanması gerekmektedir. Büyükşehir Belediyesinin toplayacağı su parasıyla ya da nüfusa göre merkezî bütçeden aldığı kaynakla bunların yapılabilmesi mümkün değildir. Merkezî bütçeden para ayrılırken sadece nüfus kriterlerine göre değerlendirme yapılmamalıdır. Coğrafi şartlar da göz önünde bulundurularak baraj, gölet, depolama tesislerine yetecek kadar pay verilmeli ya da Bakanlık, Devlet Su İşleri eliyle bu tesisleri yapmalıdır. İlimizde birçok dere ve ırmağın ıslah edilmesi, teressübat tutucu sel kapanlarının yapılması, birçok yere yapılması planlanan köprüler için 2025 yılı bütçesinden ödenek ayrılmasını talep ediyoruz. Bölgede, 2023 yılı içerisinde Avrupa Birliği hibe kaynakları da kullanılarak Bolaman Havzası Projesi hayata geçirilerek yöre insanına destek olunmuştur. Aynı şekilde, Ordu merkez ve arka ilçeleri kapsayan Melet Havzası Projesi ve Ünye ilçemizde yer alan Cevizdere Havzası Projelerine hayatiyet kazandırılmalıdır. Bu projeler sayesinde tarım, hayvancılık, turizm ve ulaşım gibi birçok sektörün gelişmesiyle bölgenin kalkınmasına fayda sağlanacaktır.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; hazır Adalet Bakanımız da buradayken Türkiye'de lojmanı olmayan sadece Ordu ili kaldı, adalet lojmanı; bu manada, lojman yapılmasını talep ediyoruz. Ordu ilimizde yine bir ek binaya ihtiyacımız var. Bir de çocuk adalet merkezlerinin Ordu ilimize de açılmasını talep ediyoruz.

Genel Kurula saygılarımı sunuyorum. (MHP sıralarından alkışlar)