İYİ PARTİ GRUBU ADINA BURAK AKBURAK (İstanbul) - Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; DEM PARTİ grup önerisi üzerinde İYİ Parti Grubu adına söz almış bulunuyor, Genel Kurulu saygıyla selamlıyorum.

Değerli milletvekilleri, ÇAYKUR yıllardır kota uyguluyor, üretici adına kayıtlı çay tarlasının dönüm başına günlük ve toplam alım miktarı için kota var ve bu, yeni bir uygulama değil. Bunun sebebi, ÇAYKUR'a ait fabrikaların günlük yaş çay alım işletme kapasitelerinin hasat edilen çayın tamamını işlemeye yeterli olmamasıdır. Kapasite artırılabilir, yeni fabrikalar kurulabilir ancak ÇAYKUR özelleştirme kapsamında olduğu için yeni yatırım yapma imkânı da kanunen maalesef yoktur. Mayıs ve ekim ayları arasında üç hasat dönemi olarak toplanan çayın aynı gün satılması gerekmektedir; depolanması ve saklanması mümkün değildir. Bu üç hasat döneminin her birinin başında ve sonunda hasat daha kısıtlı olup 10 ile 15'inci güne tekabül eden dönem sektörde "izdiham dönemi" olarak adlandırılır ve fabrika kapasitelerinin en zorlandığı dönem de bu dönemdir. Fabrikalar, kota uygulamalarını işleyemeyecekleri çayı almama yönünde sıkılaştırmaktadır.

Değerli milletvekilleri, bölgede sadece ÇAYKUR'a ait fabrikalar yoktur yani yaş çayın tek alıcısı ÇAYKUR değildir. Özel girişimlere ait fabrikalar da sektörde en az ÇAYKUR kadar önemli ve etkin oyunculardır. Özel sektör de ÇAYKUR'un kota uygulamasını fırsat bilerek maliyetin çok altında yaş çay alımı yapmaya çalışmaktadır ve asıl problem ve mağduriyet de burada oluşmaktadır. Yaş çay fiyatı 17 TL artı 2 TL destekleme fiyatıyla birlikte 19 TL'dir. Özel sektör, kuru çayını ÇAYKUR'la neredeyse aynı fiyata satarken yaş çaya bu izdiham dönemlerinde verdiği fiyat 12 TL civarındadır. 12 TL yaş çayın gübre, toplama ve nakliye giderlerini bile karşılayacak bir rakam olmaktan çok uzaktır.

Hâl böyleyken çözüm nedir? ÇAYKUR'un özelleştirme kapsamından çıkarılarak derhâl yeni fabrika yatırımlarıyla kapasitesi artırılmalıdır. Özel sektörün bu fırsatçı tutumunun önüne geçmek için ÇAYKUR'un tek yaş çay alıcısı olması ve özel sektöre yaş çay tedarikinin ÇAYKUR tarafından yapılmasının temini sağlanmalıdır. Özellikle rekoltenin yüksek olduğu yıllarda üretici, yaş çayın satılması ve emeğinin karşılığını alması konusunda her yıl problemler yaşamaktadır. Kontrolsüz olarak çay tarlasına dönüştürülen araziler, buna paralel devletin yeterli yatırımları zamanında yapmaması bölgede sorunun daha da kronikleşmesine sebep olacak ve üreticiyi üç beş tüccarın oyuncağı hâline getirecektir. İYİ Parti olarak biz de bu konunun yakından takipçisiyiz, mağdur çay üreticilerinin destekçisiyiz.

Genel Kurulu saygıyla selamlıyorum. (İYİ Parti sıralarından alkışlar)