CHP GRUBU ADINA ÖZGÜR ERDEM İNCESU (Ardahan) - Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; DEM PARTİ'nin önerisi üzerine Cumhuriyet Halk Partisi Grubu adına söz almış bulunuyorum. Hepinizi saygıyla selamlıyorum.

Değerli arkadaşlar, konut fiyatlarındaki ve kiralarındaki bu önüne geçilemeyen artışı ve ortaya çıkardığı sonuçları görünce şunu düşündüm: Günümüzden yüzyıllar önce ilkel koşullarda yaşayan insanların da temel sorunları yine beslenme, güvenlik ve barınmaydı. Dönüp bakıyoruz, 21'inci yüzyıla geldiğimiz bugünlerde maalesef ülkemiz bu meseleleri en derin şekilde yaşamaya devam etmektedir.

Vatandaşımız helal kazancıyla bir ev alamayacak mı? Emekli olunca bile bir ev, bir araba almak bu ülke insanı için bir lüks mü? Ülkemiz birikimi, geçmişi ve insanıyla bu durumu hak etmemektedir. İnsanın kendisini güvende hissedeceği korunaklı alan oluşturma ihtiyacı tabiatında vardır. Bu yüzden de hükûmetler konut politikalarında ev sahibi olmayı teşvik edip kolaylaştırmaya gayret etmektedir.

Günümüzde modern dünya devletleri, vatandaşının ailesiyle daha fazla zaman geçirmesi için çalışma günlerini azaltıyor, yapay zekâyla yaşamını kolaylaştırıyor, destekler sağlıyor ve insanın konfor alanını çoğaltıp huzurunu sağlayacak çalışmalar yapıyor. Aynı zaman diliminde ülkemiz insanı ise karı koca çalışıp maaşının birini kiraya ayırmak zorunda kalıyor, diğer ayda ise elde kalan kısıtlı bütçeyle geçim yolu arıyor.

Kıymetli arkadaşlar, bu mesele şüphesiz ki birdenbire ortaya çıkmadı. Her seferinde ülkeyi daha da büyük çıkmazlara sürükleyen ekonomik politikalar sonucunda malzeme ve inşaat maliyetleri ve dolayısıyla sektöre bağlı bütün fiyatlar katlanarak arttı. Doğal olarak konut üretiminin döngüsü bozuldu ve üretimde aksamalar başladı, geldiğimiz nokta itibarıyla durma noktasına geldi. Konut arz ve talebinin bozulmasıyla 2018-2024 arası kira fiyatları 6 kat, konut fiyatları ise 12 kat arttı. Yıllar içerisinde sektörün olumsuz etkilendiğini anlamak için 2000 yılı ile günümüz ev sahibi/kiracı oranına bakmamız durumu anlamamız için önemli bir veri olacaktır. 2000 yılında yüzde 64 olan ev sahibi olma oranı 2024 itibarıyla yüzde 56'ya düşmüştür.

Diğer taraftan, yoğun sığınmacı akını ve onların konut taleplerindeki artışı, durumu iyice çıkmaza sokmuştur. Konut giderlerinin hane halkının harcamaları içindeki payının yüksek olması, gıda ve ulaşımda olduğu gibi etkisi çok yönlü olarak enflasyona olumsuz yansımaktadır.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN - Sayın İncesu, lütfen tamamlayın.

ÖZGÜR ERDEM İNCESU (Devamla) - Tamamlıyorum.

Değerli arkadaşlar, kira oranlarındaki sınırlamanın kalkmasının olası bazı olumsuz sonuçlarının olacağını öngörüyoruz. Bunları, kiraların fahiş ölçüde yükselmesi, sosyal ve ekonomik adaletsizliğin derinleşmesi ve kiracıların konut güvencesinin azalması olarak sıralayabiliriz. Kısa ve orta vadede önerimiz şudur: Birçok ülkede olduğu gibi, düşük gelirli kiracılara yönelik destek programlarını biz de uygulayabiliriz; gayrimenkul sahiplerine makul kira artışları karşılığında vergi teşvikleri yapabiliriz; asıl ve en önemli çözüm olarak ise kuruluş amacından uzaklaştırılan TOKİ eliyle sosyal konutlar üretilmesi gerekmektedir. Bu mesele daha da derinleşip yıkıcı sonuçlara sebep olmadan çözüme kavuşturulmalı, vatandaşlarımızın sorunlarını çözmeliyiz.

Genel Kurulu saygıyla selamlıyorum. (CHP sıralarından alkışlar)