CHP GRUBU ADINA UTKU ÇAKIRÖZER (Eskişehir) - Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; yüce Meclisimizi saygıyla selamlıyorum.

Anadolu'nun dört bir yanında gazeteci meslektaşlarımın, basın kuruluşlarımızın haykırışını sizlere duyurmak için bugün karşınızdayım.

Mayıs ayında tasarruf genelgesi yayımlandı; yazlık, kışlık, uçan saraylarından, geçmediğimiz köprülerden, uçmadığımız havaalanlarından tasarrufa gitmeyenler; emeklinin, emekçinin, memurun sırtına tasarrufu yüklediler. Bir de ne yaptılar, biliyor musunuz? Kamu kurum ve kuruluşlarına günlük gazete alımını yasakladılar. Başka ne yaptılar? SGK tarafından basın kuruluşlarına verilecek ilan sayısını azaltan düzenleme getirdiler. İlan yayınlama rayiç bedeli 5 katına çıkarılarak gazeteler ilan alamaz hâle getirildi. Bu yapılanlar gazeteler için ölüm fermanıdır. Bunu ben söylemiyorum, Anadolu'nun dört bir yanında seslerini duyurmaya çalışan gazeteler söylüyor. Bakın, Akdeniz Gerçek gazetesi "Basının idam fermanı kaldırılmalıdır." diyor; Akdeniz Gerçek. Nitekim, tasarruf genelgesi sonrası birçok şehirde gazeteler ya son sayılarını çıkararak ya da başka gazetelerle birleşmek zorunda kalarak yayın hayatlarına veda ettiler, etmekteler. Ankara'da 24 Saat, Ticari Hayat, Anadolu, Güçlü Anadolu, Zafer gazeteleri 31 Mayısta kapandı; yerel gazete sayısı 9'dan 4'e düştü; Bartın'da 5'ten 2'ye, Nevşehir'de 2'den 1'e, Kırıkkale'de 4'ten 2'ye, Uşak'ta 3'ten 1'e. İzmir'in otuz beş yıllık Yeni Çeşme gazetesi "Elveda Çeşme" diyerek kapandı. Birkaç gün sonra, Ordu'da 9 olan gazete sayısı 3'e düşecek. İşte, bakın, bu da Balıkesir ve Çanakkale'de yerel gazetelerin 1'inci sayfaları; sayfalarını kararttılar, dediler ki: "Kamu kurum ve kuruluşlarımızın çalışmalarından halkımızı haberdar edemediğimiz için özür dileriz." Kapkara çıktı gazeteler.

Değerli arkadaşlarım, Anadolu basını zaten uzun zamandır can çekişmekte. Önce pandemi vurdu, arkasından kâğıt, kalıp, mürekkep başta olmak üzere tüm malzemelerin döviz cinsinden fiyatlarında olağanüstü artış yaşandı. Son yıllarda yüzlerce gazete kapandı. 2019 yılında 1.100 olan gazete sayısı, bu genelgeden hemen önce 842'ydi. Şimdi, bu tedbirler sonrasında bu rakam 500'lere inecek.

Sadece gazetelerin ipini çekmiyorsunuz, Anadolu'nun sesi olan yerel televizyonlar da inim inim inliyor; her ay TÜRKSAT'a 10 bin dolar uydu kirası ve "uplink" ücreti ödemek zorundalar. Bir yıl önce "Aman, Erdoğan seçimleri kazansın." diye doları 11 liraya sabitlemiştiniz ama şimdi yerel seçimleri de kaybedince acısını kimden çıkarıyorsunuz? Anadolu medyasından çıkarıyorsunuz. Bir yılda bu kanalların ödeyeceği para, yüzde 200 artmış durumda. Hangi televizyon kanalı, ayda 300-400 bin lira ödeyecek? Onu ödese hangi parayla muhabir çalıştırıp program hazırlayacak?

Değerli milletvekilleri, yerel basın, Anadolu'muzda demokrasinin temel taşı, şehirlerimizin hafızası, sesi, gözü, kulağı. Çoğu zaman ana haberlerde hayretle izlediğimiz, Türkiye'yi sarsan haberlerin kaynağı, aslında hep yerel basından gelmekte. Depremde, yangında, pandemide, selde olayı biz hep Anadolu'daki gazetecilerden alıyoruz. Şimdi, siz tasarruf yapacağız diye bu gazetelerin üç kuruş aboneliğine el koyduğunuzda, uydu giderlerini yüzde 200 artırdığınızda bu kurumlar nasıl yaşayacak? Yaşayamayacaklar; ya kararacak, yok olacaklar ya da birleşmeye zorlanacaklar ve Anadolu'da, ülkemizde, şehirlerimizde çok sesliliğe darbe vurulacak, şehirlerimizde yurttaşlarımız, yerel ve merkezî idarelere karşı öz denetim hakkından mahrum kalacak, gazetecilerin iş ve aş kapısı kapanacak, işsiz gazeteci ordusuna binlerce yenisi eklenecek.

Sayın milletvekilleri, bu iş öyle sarayda üç beş yandaşı çağırıp "Anadolu medyasına ödül veriyoruz, verdik." demekle çözülmüyor; Anadolu basını sizden plaket beklemiyor, acil sorunlarına çözüm bekliyor. Gazeteden, haberden tasarruf olmaz. Şehirlerimizde bizlerin de sesi olan gazetelerimiz yok olmasın diyorsak, televizyonlarımız yok olmasın diyorsak, işte, yapmamız gerekenler şunlardır: Tasarruf genelgesindeki abone ve ilan gelirlerinin kısıtlanması düzenlemesinden derhâl vazgeçilmelidir.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN - Buyurun, tamamlayın lütfen.

UTKU ÇAKIRÖZER (Devamla) - Sosyal Güvenlik Kurumunun ilan yayınlama zorunluluğu için belirlediği rayiç bedel, makul seviyeye çekilmelidir. Televizyon kanallarının uydu bedelleri, Türk lirasına çevrilmeli ve makul bedele indirilmelidir; bu bedellerin bir bölümünün yayınladıkları kamu spotlarıyla mahsuplaştırılmasına mutlaka imkân tanınmalıdır.

Değerli arkadaşlarım, gelin, yok olmasın diyorsak Anadolu basını için Gazi Meclisimizde bir araştırma komisyonu kuralım, sorunlarını masaya yatırıp birlikte çözüm önerilerini geliştirelim; gazetelerimizin, televizyonlarımızın yaşamasının önünü hep birlikte açalım.

Yüce Meclisimizi saygıyla selamlıyorum. (CHP ve Saadet Partisi sıralarından alkışlar)