BAYRAM ŞENOCAK (İstanbul) - Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; kanun teklifimizle ilgili görüşlerimi bildirmek üzere şahsım adına söz almış bulunuyorum. Bu vesileyle siz değerli milletvekillerini selamlıyor, yapılacak düzenlemenin hayırlara vesile olmasını diliyorum.

Kanun teklifi üzerine konuşmama başlamadan önce çok önemli bir hususa değinmek istiyorum: Yalnızca Müslümanların değil insaf ve vicdan sahibi bütün insanların yedi aydan uzun süredir kalbini ve aklını işgal eden en önemli gündemimiz maalesef değişmedi; Gazze, gecemizin günümüzün ve her anımızın 1'inci maddesi. Sayın Cumhurbaşkanımızın yoğun çabaları ve devletimizin mümkün olan her platformda yaptığı girişimlere rağmen kadın, çocuk, yaşlı, genç demeden öldüren katil İsrail, saldırılarına devam ediyor. ABD ve Batı'nın desteğini arkasına alan katil sürüsünün önüne geçilemedi. Üç gün önce Anneler Günü'ydü. Gazze'de tam 10 bin kadın öldürüldü. Dünyanın dört bir yanında farklı inançlara mensup vicdan sahibi insanların haykırışları yükselmekte. Bedenleri parçalanan bebeklerin, acımasızca katledilen masum sivillerin hesabı elbet sorulacaktır. Bu vesileyle, Filistin halkının ve Gazze'nin onurlu direnişini buradan selamlıyor, katil İsrail'i ve bu katliama destek olanları lanetliyorum.

Ülkemiz, dinamik nüfusu, gelişmiş üretim teknolojileri, sahip olduğu jeopolitik konumuyla son derece önemli bir ticaret aktörüdür. Pandemi dönemi ve sonrasında dünyada karşılaşılan zorluklar fiyat dalgalanmalarına sebep verdiği gibi farklı fırsatları da beraberinde getirmiştir. Türk sanayicisi ve ticaret erbabı, tedarik zincirinde aksayan halkaları onararak bu fırsatları değerlendirmiştir. Ancak bu süreç uzun vadede bütün dünyada faizlerin arttığı enflasyonist bir ekonomik durumu ortaya çıkarmıştır. Ülke olarak bu zorlukları biz de yaşıyor, enflasyonla mücadeleye devam ediyoruz. Enflasyonun tüketicilerin fiyat algısını karıştıran değişken yapısının bazı fırsatçıların iştahını kabarttığını hepimiz görüyoruz. Kanun teklifimizde kendi kârlarını katlamak için insanımızın helal kazancına göz diken bu fırsatçılara karşı yaptırımların artırılması, mevcut yaptırımların sertleşmesi için önemli düzenlemeler yapılmaktadır. Bunun yanında, ellerindeki malı piyasaya sürmeyerek stokçuluk yapan ve piyasa dengelerini bozanlar da bu kanuni düzenlemenin hedefleri arasındadır. Kısacası, amacımız, vatandaşımızı üç kuruşluk menfaatleri için sömürmekte hiçbir sakınca görmeyenlerin üzerine gitmek, dolayısıyla insanımızı korumaktır.

Perakende Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun'da öngörülen değişiklikle "Üretici, tedarikçi ve perakende işletmeler tarafından bir mal veya hizmetin satış fiyatında fahiş artış yapılamaz." hükmüne aykırı hareket edenlere her bir aykırılık için 100 bin TL'den 1 milyon TL'ye kadar idari para cezası uygulanacaktır. Böylelikle mevcut cezaları 10 kata kadar artırmış bulunuyoruz. "Üretici, tedarikçi ve perakende işletmeler tarafından piyasada darlık yaratıcı, piyasa dengesini ve serbest rekabeti bozucu faaliyetler ile tüketicinin mallara ulaşmasını engelleyici faaliyetlerde bulunulamaz." hükmüne aykırı hareket edenlere her bir aykırılık için 1 milyon TL'den 12 milyon TL'ye kadar ceza verilebilecektir. Ticaret Bakanlığı, yıl içinde en az 3 defa aykırı hareket ederek idari para cezası alan üretici, tedarikçi ve perakende işletmelerin iş yerlerini altı güne kadar kapatmaya yetkili olacak. Bu konu, Komisyon görüşmeleri sırasında üzerinde uzunca konuştuğumuz bir husustu. Stokçuluğa yeltenenler için ciddi ve caydırıcı bir tedbir olması niyetiyle yapılan bu değişiklik, bundan böyle insanların ihtiyaç duyduklarına erişimini kısıtlayan kendini bilmezlere "Dur!" diyecektir. Özellikle, geçtiğimiz dönemde bu mesele için kesilen cezalar büyük işletmeler için önemsiz kalıyordu. Altı güne kadar kapatma cezası bütün işletmeler için ciddi, dikkate alınması gereken bir idari yaptırımdır diye düşünüyorum.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; zamanın gerekliliklerinden kaynaklanan bir diğer değişiklik ise bazı yaptırım tutarlarının güncellenmesidir. Düşünün ki tüketici bir ürünü satın almış, parasını ödemiş, malın kendisine teslim edilmesini yahut monte edilmesini bekliyor fakat satıcı kanuni sürede malı teslim etmemiş. Bu durumda satıcıya uygulanacak ceza 2.200 TL'ydi, değişen fiyatlar ve enflasyon sebebiyle özellikle yüksek değerli mallarda bu ceza miktarı artık caydırıcılığını kaybetmişti. Yeni düzenlemeyle satıştan kaçınılan mal veya hizmetin tüm vergiler dâhil toplam satış fiyatının yüzde 10'u kadar idari para cezası uygulanması hedeflenmektedir. Belirlenecek idari para cezası 2.200 TL'den az olamaz. Böylece tüketici haklarının korunmasına da katkı sağlanmış olacaktır. Satış sonrası hizmetler kapsamında üretici ve ithalatçılar hakkında satış sonrası hizmet yeterlilik belgesi alınmaması durumunda 1 milyon 115 bin TL; Bakanlıkça oluşturulan sisteme kayıt yapılmaması veya kaydın güncellenmemesi durumunda her bir servis istasyonu için 18 bin TL; her türlü mecra ve faaliyetlerinde kolaylıkla görülebilir ve okunabilir şekilde "özel servis" ibaresini kullanmayan özel servis istasyonları hakkında 18 bin TL, satış sonrası hizmet yeterlilik belgesi geçerlilik süresi boyunca asgari servis istasyonu sayısını sağlayamayan üretici ve ithalatçılar hakkında eksik kalan her bir servis istasyonu için 124 bin TL idari para cezası uygulanacak. Gerçekleşecek düzenlemeyle birlikte, daha önce servis istasyonlarında tespit edilen eksiklik ve aykırılıklarla ilgili olarak her bir servis istasyonu için idari para cezası uygulanması öngörülürken artık servis istasyonu bazında değil servis istasyonlarında tespit edilen aykırı her bir işlem için idari para cezası uygulanması öngörülmüştür. Burada amaç "Daha çok ceza keselim, insanları mağdur edelim." değil elbette, amacımız, ortaya çıkan kusur, hata ve ihmallerle tüketicinin mağdur edilmesinin önüne geçmektir. Yapılan her bir aykırı işlem için ceza kesilecek olmasının servis istasyonlarının ve ithalatçıların daha dikkatli ve titiz hizmet sunmasına vesile olacağı kanaatindeyim.

Stokçuluk ve fahiş fiyat meselelerinin üzerinde durmuştum. Bir başka şekilde de tüketicinin kandırılması söz konusudur. Piyasada ürünlerin gramajlarıyla oynayarak gizli zam yapan türlü markalar var. Bakanlığımızın bu konuda yoğun denetimleri devam ediyor ve bu dolandırıcılara göz açtırmama konusunda kararlı çalışmalar sürüyor. Restoranlarda servis edilen yemeğin gramajının eksiltilmesi de karşılaştığımız bir diğer gramaj hilesi olarak göze çarpmaktadır. Bunun yanında, market ürünlerinin üzerine yazılan gramajların eksik uygulandığı yahut alışılagelmiş miktarların dışında paketleme yaparak tüketicilerin yanıltılmaya çalışıldığını da görmekteyiz. Stokçuluk ve fahiş fiyat uygulamalarıyla ilgili ceza ve artırımların bir benzerinin ürün gramajlarıyla oynayanlara da uygulanması gerektiğini düşünüyorum.

Konuşmamın başında dile getirdiğim gibi, bizim Hükûmet olarak en büyük önceliğimiz her zaman vatandaşımızın refahı olmuştur. AK PARTİ olarak gücümüzü milletimizden alıyoruz. Ekonominin içinden geçtiği zorlu dönemlerde de her zaman olduğu gibi milletimizin yanında ve hizmetinde olacağız.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN - Buyurun, tamamlayın lütfen.

BAYRAM ŞENOCAK (Devamla) - Dolayısıyla milletimizin cebine göz diken muhterislere fırsat vermeyeceğimizi, serbest piyasa koşulları içinde bunlarla en etkin şekilde mücadele edeceğimizi yinelemek isterim.

Yapılan düzenlemenin vatandaşlarımıza, Türk ticaret hayatına ve iş insanlarımıza hayırlı olmasını diliyor, Genel Kurulu saygıyla selamlıyorum. (AK PARTİ sıralarından alkışlar)