NAİL ÇİLER (Kocaeli) - Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; hepinizi sevgi ve saygıyla selamlıyorum.

Yalnız anlayamadığım bir şey var: Komisyon olumlu şeylere de katılmıyor. Biz "Bu maddede belediyeleri kapsam dışı bırakmayın, imarsız alanlara bu izni vermeyin." diyoruz ama akşama kadar burada arkadaşlarla mücadele ediyoruz; olsun, yine haklı mücadelemize devam edeceğiz.

Yarın 1 Mayıs; ben de tüm çalışanlarımızın ve emekçilerin 1 Mayıs Emek ve Dayanışma Günü'nü kutluyorum.

Ülkemizde bir enerji açığı olduğunu hepimiz biliyoruz, enerjide dışa bağımlı olduğumuz da belli. Bugün tartıştığımız kanun teklifi iktidar tarafından önümüze getirildi. Biz bu kanun teklifiyle dışa bağımlılığı azaltacak, enerji fiyatlarını düşürecek önlemler alınmasını bekledik fakat bu kanun teklifinde bunu göremedik.

Değerli milletvekilleri, üzerinde konuştuğumuz 4'üncü maddeyle, denizlerin yanında baraj gölleri, suni göller ve tabii göller de yenilenebilir enerji yatırımlarına açılmaktadır yani göl, gölet gibi doğal alanlarda hidroelektrik santralleri yatırımlarının yanına hibrit olarak güneş, rüzgâr tesislerinin yapılması öngörülmekte. Bu alanlarda Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğüne veya sulama birliklerine de tarımsal sulama amaçlı tesislerin elektrik ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı, lisanssız elektrik üretim tesisi kurulabilmesine imkân verilmektedir. Buraya kadar her şey çok güzel ancak burada, bu imkân kimlere verilmiyor?

Değerli milletvekilleri, belediyeler, özel idareler ve köy tüzel kişilerine bu imkân sağlanmıyor. Enerjide fırsatları değerlendirmemiz gerekli. Neden belediyelerimizin ve bağlı kuruluşlarının bu yatırımları yapmasının önü kapatılıyor? İmar planı zorunluluğunu kaldırıyorsunuz, belediyenin yatırım yapmasını engelliyorsunuz. Yetmiyor, yetmiyor, yatırım yapacaklara dövizle alım garantisi veriyorsunuz. Bu ülkenin millî para birimi Türk lirası değil mi? Kamunun millî parası sayenizde dolar oldu, dolar. Bu durum gerçekten vicdanları sızlatıyor.

Önceki yıllarda "yenilenebilir enerji" diyerek HES projelerini kontrolsüzce yaptırdınız. 2021'de HES'lerden enerji ihtiyacımızın yüzde 40'ı karşılanırken bugün sadece yüzde 19'u karşılanabiliyor. Siz o gün tüm uyarılara rağmen bu projeleri hayata geçirdiniz, bugün de diğer sulak alanlarımızı kontrolsüzce projelere açmaya çalışıyorsunuz. Yüzer güneş panelleri için ülkemizin en büyük gölü olan Van Gölü en cazip yer. Güneş panelleri alçak rakımlarda çabuk ısınıyor ve devre dışına çıkmak zorunda kalıyor ama Van Gölü yüksek rakıma sahip olduğu için paneller daha geç ısınacak, teknik olarak da verimi yüksek seviyeye çıkacaktır. Tamam da bu yatırımı kim yapacak? Doğaya etkisi ne olacak? Burada imar planı yapılmasını neden engelliyorsunuz? Şunu unutmayalım: Bizim bir tane Van Gölü'müz var -yöre halkının deyimiyle, orada herkes Van Gölü'ne "Van Denizi" der; Vanlıların da güzel bir sözü var, "Dünyada Van, ahirette iman." derler- onu yok edecek kontrolsüz, plansız bir düzenleme intihar demektir. Sulak alanlarımızı korumamız gerekirken siz imar planı olmaksızın bu alanları kullanıma açıyorsunuz. İmar planı yapmanızın ve belediyeleri yetkisiz bırakmanızın amacı nedir? Bizim itirazımız, imar planı yapılmadan bu yatırımların yapılması, diğer itirazımız ise belediyelerimiz ve bağlı iştiraklerin bu yatırımların dışında tutulmasıdır. Yıllarca "yerinden yönetim" dediniz, her şeyi Ankara'dan yönetmeye kalktınız, yereli merkeze mahkûm bırakıyorsunuz. Bakın, Ankara'da Ankara Büyükşehir Belediyemiz yüzer uygulamalı güneş enerji santrali kurulumu için gerekli çalışmalara başlamış, 2022'de Devlet Su İşlerinden gerekli izni almıştı, proje artık son aşamaya gelmiş ve ihale 27 milyon 657 bin 720 TL bedelle sonuçlanmıştır. Devlet Su İşleri ve Türkiye Elektrik Dağıtım AŞ'yle görüşmeler yapılmış, sözleşmeler imzalanırken bu yatırım bu madde sebebiyle atıl kalacaktır. 27 milyon TL'ye sözleşmesi imzalanan bu yatırım bugün yapılmak istenirse en az 3 katı daha pahalıya mal olacaktır, kamu zarara uğratılacaktır. Bu noktada kamusal bir hizmet olan...

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN - Sayın Çiler, lütfen tamamlayın.

NAİL ÇİLER (Devamla) - Teşekkür ederim Başkanım.

Serbest piyasaya izin verilse de kamunun engellenmesi enerji güvenliği açısından sorun yaratacaktır.

Diğer konu, KOBİ GES'lere tanınan ayrıcalıkların kaldırılması ve sulak alanlarda yapılacak yatırımlarda belediyelerin kapsam dışı tutulmak istenmesi değerlendirildiğinde Birleşik Arap Emirlikleri'yle yapılan enerji anlaşmasına uygun olarak Birleşik Arap Emirlikleri'ne coğrafyamızda rant alanları açıldığı anlaşılmaktadır. Yatırım doğru ama koruma yaklaşımı yanlış, yatırımcı kaynağı yanlış, ödeme sistemi yanlış. Böyle olunca da 3 yanlış 1 doğruyu götürüyor. Daha önce uyardık, yine uyarıyoruz: Yanlış yapıyorsunuz. Belediyeleri sistemden çıkarmayın, imar planı yükümlülüğünü kaldırmayın, Türk lirasından vazgeçmeyin.

Sevgi ve saygılarımla... (CHP ve İYİ Parti sıralarından alkışlar)