GENEL KURUL KONUŞMASI
Konu: Maden Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi münasebetiyle
Yasama Yılı:2
Birleşim:75
Tarih:24.04.2024

AHMET ÇOLAKOĞLU (Zonguldak) - Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; Maden Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi üzerine söz almış bulunmaktayım. Aziz milletimizi saygıyla selamlıyorum.

Maddelere geçmeden önce, burada, kürsüde hitap eden milletvekillerimizin bazı söylemleri oldu, bunlara da kısaca değinmek istiyorum. Aslında kanun teklifi... Komisyondan önce milletvekillerimizin bilgisi olmadığına ve kendilerine bilgilendirme yapılmadığına dair söylemler oldu. Ne yazık ki bu kesinlikle yanlış bir bilgidir; bizlere özellikle Mustafa Varank Komisyon Başkanımızın Başkanlığında bilgilendirme toplantısı yapılmış ve bu toplantıya gruplardaki milletvekillerimizin bazıları katılmış, bazıları katılmamış ama ne acıdır ki Saadet Partili milletvekilimiz burada çıktı -hitap eden Mustafa Kaya- "Hiç bilgimiz yok." dedi. Ne yazık ki Komisyon üyesi olan Saadet Partili Mesut Doğan, Komisyon toplantısına katılmamıştır ve buradaki söylemlerin hiçbir tanesini... Oradaki, Komisyondaki konuşmalarda ve görüşmelerde bilgisi dışında... Kendisi alakasız bir şekilde konuşmuştur.

Bir diğer hitap eden milletvekilimiz ise AK PARTİ iktidarında maden kazalarının, maden cinayetlerinin arttığını, burada denetimsizliklerin arttığını söylemiştir. Bir bilgi paylaşayım sizlerle: Maden kazalarındaki, özellikle 2000'li yıllar öncesinde madencilik sektöründe ülke genelindeki ölümlü iş kazaları ve meslek hastalıkları içerisindeki oran yüzde 35,4. Bakın, 2022 yılında bu oran yüzde 6'ya düşmüştür.

SEZAİ TEMELLİ (Muş) - Diğer alanlarda daha çok ölmüş insanlar çünkü.

AHMET ÇOLAKOĞLU (Devamla) - Tabii ki bu oranın daha da aşağı çekilmesi gerekir. Bu bağlamda, yine, biz, iş güvenliği anlamında çalışmalarımıza devam etmekteyiz.

Bir de şunu anlayamıyorum: "İşte, Birleşik Arap Emirlikleri'ne peşkeş çekildi, o yapıldı, bu yapıldı." Ya, bu hiç dilinizden düşmüyor. Değerli arkadaşlar, bu gerçeği yansıtmıyor. Komisyonda da biz bunu defalarca konuştuk, orada gerekli açıklamaları da yaptık. Yenilenebilir enerji alanında, evet, Bakanlığımız bir ihaleye çıkar, bu ihaleye, yine ülkemizin enerji alanında sözleşme yaptığı her ülke katılabilir, en iyi teklifi veren de bu ihaleyi alır ve yatırımını yapar. Burada bir Hollandalı şirket, bir Alman şirket, bir İngiliz şirket, kiminle biz enerji alanında anlaşma yaptıysak bu ihalelere girebilir ve bu yatırımları ülkemizde yapabilir. Bu şekilde yanlış bilgilerle halkımızı yanıltmaya da gerek yok.

Değerli milletvekilleri, kanun teklifimizin, ülkemizin millî maden ve enerji politikaları kapsamında yürütülen faaliyetlerin bölgesel ve küresel ölçekte Türkiye Yüzyılı vizyonu hedeflerine ulaşması bakımından önemli olduğunu düşünüyorum. Enerji üretim alanları dünyada önemli bir çeşitlilik göstermektedir. Dünyada bütün ülkeler ekonomik ve siyasi anlamda güçlü bir hâle gelmek için enerji alanındaki bütün yatırımlarının önünü açmakta ve devlet olarak da desteklemektedir. Ülke olarak bizler de ihtiyacımız olan enerjiyi millî ve yerli kaynaklardan üretmek için ilgili kurumlarımız, Sayın Cumhurbaşkanımızın önderliğinde, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığımızın koordinasyonunda gerekli planlamaları yaparak kararlılık içinde hedeflerimize doğru ilerlemekteyiz.

Kanun metninin ilk 3 maddesi UMREK raporlamasıyla ilgilidir. 3213 sayılı Maden Kanunu kapsamında uygulanan UMREK raporlama sistemini 4'üncü grup madenler haricinde zorunlu olmaktan çıkarmaktayız. UMREK yani Uluslararası Maden Kaynak ve Rezerv Raporlaması dünyadaki maden işletmelerinde gönüllülük esasına tabidir.

UMREK Kodu, maden şirketlerinin finansman ve kredi sağlamak için ihtiyaç duydukları bir raporlama sistemidir. Yine, eğer maden şirketlerimiz bir finansa ve bir krediye ulaşmak istiyorlarsa UMREK raporlama sistemini kendilerine uygulayabilirler, burada "Kesinlikle UMREK raporlamasını tamamen kaldırıyoruz." gibi bir ibare kullanıldı ve bu da doğru değildir.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; yenilenebilir enerji kaynaklarına verdiğimiz önem yirmi yıldır kararlı bir şekilde devam etmektedir. 2002 yılında yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı kurulu gücümüz 12.305 megavatlık değeriyle toplam elektrik kurulu gücümüzün yüzde 38,6'lık kısmına karşılık gelmekteydi. Bakın, 2023 sonu itibarıyla yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı kurulu gücümüz 59.236 megavatlık değere ulaşmıştır ve bu da gücümüzün yüzde 55,5'ini oluşturmaktadır. 2023 yılı sonu itibarıyla toplam elektrik kurulu gücümüz 2002 yılının 3,3 katına çıkmış ve yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı kurulu gücümüz 2002 yılına göre 4,8 kat artmıştır. Elektrik kurulu gücümüzü artırmak için bu hedefler doğrultusunda içme ve kullanma suyu temin edilen alanlar hariç -bakın, bu alanlar hariç- Kıyı Kanunu kapsamındaki kıyı ve sahil şeritleri hariç olmak üzere belirlenen alanlarda YEKA ilan edilerek yenilenebilir enerji kaynağına dayalı tesislerin kurulmasına bu kanunun metnimizle imkân sağlanacaktır.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; dünyadaki siyasi, ekonomik gelişmeler gösterdi ki önemli bir noktada olan ülkemiz enerji ihracatında da dünyada söz sahibi bir konuma gelmiştir. Doğal gazın sıvılaştırılması faaliyetinin depolama faaliyetinden ayrıştırılarak bağımsız bir piyasa faaliyeti olarak tanımlanmasına kanun metninde yer verdik. Böylece, ülkemizin üzerinden gerek boru hattıyla gerekse LNG olarak yoğun bir şekilde artan ihracat talepleri bakımından hem yerli gazımızın hem de farklı ülkelerden gelen doğal gazın ülkemizde sıvılaştırılarak dünya piyasasına pazarlanabilmesi için ayrı bir piyasa faaliyeti olarak değerlendirilmesini hedefliyoruz.

Ülkemizde doğal gaz arz güvenliğini sağlamak için yüzen LNG terminalleri depolama lisansıyla faaliyet göstermektedir. Yüzen LNG tesislerinin depolama hizmetlerini kesintisiz olarak vermeleri için sabit konumda işletme olmaları gerekmektedir ancak bu tesislerin hareketli nitelikte olmaları nedeniyle, ihtiyaç hâlinde başka kurumlarda hizmet vermeleri veya yerlerinden ayrılmaları söz konusu olduğunda bazı zorunluluklardan istisna tutulmaları konusunda bu kanun metninde düzenlemeye yer verdik.

Enerji alanındaki yatırımcılarımız YEKA yarışması sonucu karşılarına çıkan olumsuzluklara bağlı olarak yatırımcı yarışmacı şartnamesindeki tanınan süreleri sonuna kadar kullanmakta fakat yine de yatırımcı yatırımı gerçekleştirememekte ve yatırım atıl vaziyette kalmaktadır. Bu durumun oluşmaması için yarışmalarda yöntemin ve yarışabilecek diğer unsurların Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı tarafından ilgili yarışma şartnamesinde belirlenmesi de hedeflenmektedir. Böylece, değişen koşullarda yatırımı geciktiren unsurların bertaraf edilmesini de bizler burada hedefliyoruz.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; özellikle kanun teklifiyle GES yatırımcılarının önündeki belirsizlik ortadan kaldırılmaktadır. On yıllık süresini tamamlayan lisanssız elektrik üretim tesislerinin lisanslı üretim faaliyetlerine geçişi sağlanacaktır. Bu tesisleri YEK Destekleme Mekanizması faaliyetleriyle ilişkilendireceğiz. Bu düzenlemeyle, bu tesisler lisanslı tesisler hâline gelecek ve üretim lisansı alacaklardır; lisanslı üretim faaliyeti gerçekleştiren diğer tesislere uyumlu bir şekilde gelir elde edeceklerdir.

Kanun teklifindeki bir diğer maddeyle, ülkemizde deprem veya doğal afetler sonucu olağanüstü hâl kararı veya genel hayata etkililik kararı alınan yerlerde geçici süreli bağlantı taleplerini karşılamak için elektrik enerjisinin kullanıcılara kesintisiz ulaşması için EPDK'ye yetki veriyoruz.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; 6446 sayılı Kanun kapsamında üretim lisansı, ön lisans ya da lisans başvuru sahibi tüzel kişilerden, yatırım maliyetlerinde pandemi ve savaşlara bağlı artışlar, ekonomik ve teknik zorluklar ve tedarik sürecindeki zorluklar nedeniyle yatırımlarını gerçekleştirememiş olanlara, talep etmeleri hâlinde EPDK'ye başvurarak ilgili lisansları, ön lisans ve lisans başvurularını iptal etme hakkı veriyoruz. Böylece, kurulamayan bu tesislere tanınmış olan bağlantı kapasitesi serbest bırakılmış olacaktır, bunun akabinde yeni yatırımcılara bu kapasiteler tahsis edilebilecek ve hızlı bir şekilde enerji üretimine geçilecektir.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; verimlilik artırıcı projelere destek bedelinin mevcut koşullara göre güncellenmesine de bu kanun teklifimizde yer verilmiştir. Enerji nakil hatlarındaki kamulaştırma bedellerinin netlik kazanması için enerji nakil hatlarına ilişkin bedel tespiti, tescil ve kamulaştırmasız el atma nedeniyle tazminat davalarında irtifak alanının belirlenmesine ilişkin teknik kriterlerin mevzuatta yer aldığı şekilde uygulanması suretiyle -tereddüde yer bırakmayacak şekilde- bir bedelin belirlenmesine de bu kanun teklifimizde yer verilmiştir.

Kanun teklifindeki maddelerimiz Genel Kurulda görüşme sürecinde tek tek görüşülecektir. Gerçekten bu kanun teklifimiz ülkemizin enerji alanında yeni adımlar atmasını sağlayacaktır.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN - Buyurun, tamamlayın lütfen.

AHMET ÇOLAKOĞLU (Devamla) - Teşekkürler Başkan.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; kanun teklifimizde emeği geçen Komisyonumuzun değerli milletvekillerine, kanun teklifimize bilgileriyle destek veren Sayın Bakanımıza ve Bakan Yardımcılarımıza, değerli genel müdürlerimize, diğer bürokratlarımıza çok çok teşekkür ediyorum.

Kanun teklifimizin ülkemize ve milletimize hayırlı olmasını diliyorum.

Genel Kurulu saygıyla selamlıyorum. (AK PARTİ sıralarından alkışlar)