AYHAN BARUT (Adana) - Sayın Başkan, değerli milletvekilleri, ekranları başında ve sosyal medya aracılığıyla bizleri takip eden kıymetli yurttaşlarımız; hepinizi sevgiyle saygıyla selamlıyorum.

Burada yine bir AKP iktidarının gelenek hâline getirdiği yangından mal kaçırır gibi bir durumla karşı karşıyayız. İktidarın teklifiyle getirilen 108 sıra sayılı Turist Rehberliği Meslek Kanunu ile Seyahat Acentaları ve Seyahat Acentaları Birliği Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi'nin 7'nci maddesi üzerine söz aldım.

Ortak akıl ekseninde her yasal teklifin sektör paydaşlarıyla paylaşılması, görüşlerinin alınması, demokratik toplum düzeninin gereği ama iktidar bundan sürekli anlamsızca kaçıyor. "Ben yaptım oldu" "ben bilirim" "istediğimi dayatırım" anlayışıyla hareket edilmesini doğru bulmuyoruz. Ne yazık ki bu teklif de hiçbir sektör paydaşına iletilmeden apar topar Meclise sunulmuştur.

Evet, turizm dinamik bir sektördür, bunu biliyoruz, ihtiyaçlar doğrultusunda da yenilenmesi gerektiği de elbette kabul edilebilir ama burada ihtiyaç nedir, bu ihtiyaçları kim ve nasıl saptamıştır? Yapılmak istenen değişiklikler sorunu çözmek için yeterli midir? Yasayla kurulmuş meslek kuruluşlarından görüş alınmış mıdır? Türkiye'deki farklı üniversitelerin turizm ve turist rehberliği bölümlerinde ders veren akademisyenlerin ortak fikri sorulmuş mudur? Cevap belli: Elbette ki hayır. Komisyon görüşmeleri sırasında da anlaşılmıştır ki kanun yapım süreci ilgili tarafların görüşleri tamamlanmadan ve gereği gibi istişare edilmeden, etkinlik ve demokratik katılım ilkeleri gözetilmeden bu teklif Meclise gelmiştir.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; bakın, bu teklifle birlikte turist rehberliği mesleği işlevsiz hâle getiriliyor, maalesef ülkemiz turizmi de sahipsiz bırakılıyor. Bilinmelidir ki bu teklif, sektörün sorunlarını çözmeyeceği gibi var olan sorunlarına da yenilerini ekleyecektir. Örneğin, 7'nci madde birlik ve Bakanlığın hangi yönetmelikleri çıkarabileceği hususuna açıklık getirse de mevcut kanundaki sorunu gidermiyor. Meslek örgütü açısından üyelerin disiplin ve sicil işlemleri yönetmelikle değil, açıkça kanun hükmüyle düzenlenmelidir, alt mevzuata bakılmamalıdır.

Bir başka sıkıntı ise rehber bulundurma zorunluluğunun kalkmasıdır, özellikle otobüslerde rehber bulundurma zorunluluğu kaldırılıyor. Şimdi, sorarım: Otobüslerdeki insanlar kendileri birbirine mi anlatacak o bölgenin özelliklerini? Turist rehberleri turistlere ülkemizin zenginliği, kültürel mirası, tarihi, mekânları, müzeleri, anıtları ve gelenekleri hakkında bilgi verir ve yaşatırlar. Rehber ülkemizin tarihini, kültürünü, gastronomisini, doğasını velhasıl bütün kültür değer varlıklarını birinci ağızdan turistlere aktaran yegâne kişidir. Rehberin olmadığı turda ne anlatıldığı belli olmayacağı gibi, bunların denetimini yapmak da mümkün olmayacaktır; bu suretle de ülkemizin turizmi başıboş kalacaktır.

Bu kadar önemli bir hizmet yapan turist rehberlerinin mesleğe kabulünde dil bilme zorunluluğunun da bu teklifle ortadan kaldırılması kabul edilecek bir şey değil. Dünyanın küçük bir köye dönüştüğü bu yüzyılda dil bilmenin zorunluluk değil bir gereksinim olduğu ortadayken rehberlerin dil bilme zorunluluğunun kaldırılmasını nasıl izah ediyorsunuz? Bu durumda rehberlerin nitelikleri düşmeyecek mi? Eğitime, okula karşı olduğunuzu biliyorduk ama yabancı dile karşı olduğunuzu da bu vesileyle öğrenmiş olduk.

Bu teklifle üniversitelerin sanat tarihi ve arkeoloji bölümünden mezun olanlar eğitim programına katılmadan ve mesleğe kabul sınavına tabi olmadan mesleğe girebilecek ancak turizm bölümü mezunlarının hakları gasbedilecek. Teklifin yasalaşması hâlinde, hâlihazırda ülkemizde yaşayan ve bir şekilde ülke vatandaşlığına geçmiş olan birçok Çinli, Uygur, Japon, Endonezyalı şahsın turizm ve rehberlik yönünden gerekli olan eğitimleri almadan rehberlik yapmasının önü açılıyor. Bu durum eğitimini bu dillerde alan gençlerimize karşı da haksız bir rekabet ortamı yaratacaktır. İthalat sevdalısı olduğunuzu biliyorduk ama bu vesileyle turizmde de yabancı sevdalısı olduğunuzu bir kez daha öğrenmiş olduk.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN - Sayın Barut, lütfen tamamlayın.

AYHAN BARUT (Devamla) - Değerli milletvekilleri, sunulan bu yasa teklifi buna benzer birçok sorun barındırmakta, mevcut sorunları da çoğaltmaktadır. Turist rehberlerine dayatılan bu yasa teklifinin kanunlaşması hâlinde ülkemiz turizmi tekrar telafi edilmesi mümkün olmayan hasarlar alacak ve yıllarca uzun uğraşlar sonucunda edinilen kazanımlar bir çırpıda heba edilecektir. Gelin, yanlışta ısrar etmeyelim, alanında uzman olan yetkin kişilerin, sektör paydaşlarının, akademik camianın, meslek birlikleri ve örgütlerinin önerilerini, uyarılarını ve taleplerini dinleyelim. Bu ülke hepimizin; ortak bir akıl ekseninde etkin bir yasal düzenlemeyi hep birlikte yapalım diyorum.

Yüce Meclisi saygıyla selamlıyorum. (CHP sıralarından alkışlar)