MUSTAFA BİLİCİ (İzmir) - Sayın Başkan, sayın milletvekilleri; 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu'nun "Hükmün açıklanması ve hükmün açıklanmasının geri bırakılması" başlıklı 231'inci maddesi Anayasa Mahkemesinin 1/6/2023 tarihli kararıyla iptal edilmiştir. İptale konu olan kurumu, ceza yargılaması sonucunda verilecek mahkûmiyet hükmünün açıklanmasının belirli şartlara bağlı olarak ertelenmesi olarak tanımlamak da mümkündür.

İptal başvurusunun gerekçesinde, HAGB kararının mağdurlar açısından yeterli giderim sağlamadığı, faillerin cezadan muaf tutulmasına yol açtığı ve devletin, kişilerin maddi ve manevi varlığını koruma ve geliştirme şeklindeki yükümlülüğünü yerine getiremediği belirtilmiştir. AYM tarafından yapılan değerlendirmede, HAGB'nin caydırıcı bir etkisinin mevcut olmadığı ve suçun işlenmesinin önüne geçemediği sonucuna varılmıştır. AYM, iptale konu olan kurumun, özellikle bazı olaylarda uygulanması neticesinde mağdur bakımından etkili bir giderimin sağlanmadığını belirtmiştir. Toplum vicdanındaki soru ise beraat kararı verilmesi gereken dosyalarda aslında masum olan insanların cezalandırılıp cezalandırılmadığıdır. Bir başka ifadeyle, hükmün açıklanmasının geri bırakılması kurumu hâkimlere hüküm kurma hususunda kolaylık mı sağlamaktadır? Bu soruların gündeme gelmesi toplumun hukuka olan inancını derinden sarsmaktadır. Nitekim, suçsuz olduğunu ortaya koyan sanığı sadece HAGB kurumunun varlığı sebebiyle cezalandırmak toplumun vicdanını yaralamaktadır. Tüm bu sebeplerden dolayı, hükmün açıklanmasının geri bırakılması kurumu Anayasa Mahkemesi tarafından iptal edildikten sonra 2 Kasım 2023 tarihli soru önergemizi Meclis Başkanlığına vererek Sayın Bakan Yılmaz Tunç'a şu soruları sormuştuk: Adalet Bakanlığı, hükmün açıklanmasının geri bırakılması kurumunun yürürlüğe girdiği günden itibaren kaç dosyanın bu kurumla sonuçlandığıyla ve özellikle hangi suç tiplerinde bu kurumun yoğun olarak uygulandığıyla ilgili bir çalışma yapmış mıdır? Sorumuza cevap alamadık. Bir başka sorumuz da: HAGB kurumunun yoğun olarak uygulandığı suç tipleriyle ilgili bir istatistik mevcut ise, ilgili suç tiplerinde HAGB kurumu var olmadan önce kurulan beraat hükmü ile HAGB kurumu var olduktan sonra kurulan beraat hükmü sayısında göze çarpan bir siyasal değişiklik tespit edilmiş midir? Yine cevap alamadık. En nihayetinde şunu sorduk: Adalet Bakanlığı ve ilgili kuruluşlar tarafından HAGB kurumunun uygulanması itibarıyla toplumun hukuka olan inancı verilerindeki değişikliği ele alan bir çalışma yapılmış mıdır? Maalesef, yine cevap alamadık.

Değerli arkadaşlar, bugün üzerinde tartıştığımız değişiklikler vasıtasıyla iptal edilen HAGB kurumu yeniden düzenlenerek Meclise getirilmiştir. Yeniden düzenlemenin hukukumuzda pozitif bir etki yaratacağını söylemeyi doğrusu çok isterdik fakat açıkçası pek de öyle görünmüyor. Özellikle HAGB kurumunun vatandaşın kabulüne bağlı olması şartının kaldırılması hukuken kabul edilebilir nitelikte değildir. Bakınız, vatandaşın bir suç işlediği iddia ediliyor, vatandaş diyor ki: "İşlemedim kardeşim, yargılanmak ve aklanmak istiyorum." Burada hâkim diyebilir ki: "Yargılama yapmıyorum, senin hakkında hüküm kurmayacağım; istiyorsan git, istinafa başvur." Böyle bir şey elbette ki kabul edilemez. Adam yargılanmak istiyor, istinafın hiç işi yokmuş gibi şimdi HAGB kararına karşı da istinaf yolu açılıyor. Yargı üzerinde ciddi bir yük zaten var. Sebep olduğunuz siyasi yükten bahsetmiyorum, iş yükünden bahsediyorum. Getirilen bu düzenlemenin yeni sorunlara yol açacağı apaçık bir gerçektir. Öyle görülüyor ki müsadereye ilişkin madde de AYM tarafından iptal edilecek çünkü hukuki değil.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN - Sayın Bilici, lütfen tamamlayın.

MUSTAFA BİLİCİ (Devamla) - Hüküm açıklamıyorsunuz ama hükme bağlı sonuçlardan müsadereyi açıklıyorsunuz. Her zaman yapıldığı gibi asıl sorunlar görmezden geliniyor, maddelerin aslı ve ruhu değil, detayları değiştiriliyor.

Genel Kurulu saygıyla selamlıyorum. (Saadet Partisi ve CHP sıralarından alkışlar)