ADALET KOMİSYONU BAŞKANI CÜNEYT YÜKSEL (İstanbul) - Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; ilk soru Şanlıurfa milletvekilimizden gelmişti adli para cezasıyla ilgili. Bildiğiniz gibi burada, 2005 yılında yürürlüğe giren 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu'yla mülga 765 sayılı Türk Ceza Kanunu döneminde uygulanan para cezası sisteminden vazgeçilerek gün para cezası sistemi kabul edilmiştir. Adli para cezaları 2005 yılından beri artırılmamıştır. Teklifle, adli para cezasının alt sınırı 20 TL'den 100 TL'ye, üst sınırı ise 100 TL'den 500 TL'ye çıkarılmaktadır. Böylelikle suçla etkin mücadelenin ve caydırıcılığın sağlanması amaçlanmaktadır.

Malatya milletvekilimiz uzun yargılamalar nedeniyle Anayasa Mahkemesinden Tazminat Komisyonuna kaç dosya geldiğini sordu. 2018 yılında kabul edilen 7145 sayılı Kanun'la yapılan değişiklik sonrasında Tazminat Komisyonuna 8.407 başvuru yapılmış olup başvuruların tamamı Komisyon tarafından karara bağlanmıştır. Komisyon, bu başvurularla ilgili 7.370 kabul, 843 ret, 7 esas kaydının kapatılması ve 187 birleştirme kararı vermiştir. 2023 yılında kabul edilen 7445 sayılı Kanun'la yapılan değişiklik sonrasında Tazminat Komisyonuna 19.883 başvuru yapılmış olup Komisyon bu başvuruların 941'i hakkında karar vermiştir. Bu kapsamda peyderpey dosyalar da gelmektedir.

Kayseri milletvekilimiz Kayseri'nin sorunlarıyla ilgili soru sordu, ona ilgili bakanlığımız yazılı şekilde cevap verecektir.

Yine, aynı şekilde İstanbul milletvekilimiz de Kayseri'de yaşanan bir konuyla ilgili, bacağını kaybeden Ferdi Çatal'ın tazminatının geri istenmesiyle ilgili soru sordu. bu konuda da zaten yargı kararını vermiştir ve yargı yolu açık. Buna ilişkin de ilgili bakanlık yazılı cevap verebilir.

Tekirdağ milletvekilimiz de yine, kamu çalışanları, kamu işçileriyle ilgili, özellikle itfaiye çalışanlarıyla ilgili konuyu söylemiştir. Buna da ilgili bakanlık cevap verecektir.

Zonguldak milletvekilimiz Tazminat Komisyonuna AİHM'den kaç adet bireysel başvuru dosyası geldiğini sordu. Burada da Tazminat Komisyonuna 7.528 başvuru yapılmıştır ve başvuruların tamamı Komisyon tarafından karara bağlanmıştır. Komisyon bu başvurularla ilgili 3.541 kabul, 2.147 ret, 1.840 birleştirme kararı vermiştir.

Yine, Gaziantep milletvekilimiz cezaevleriyle ilgili sorunlardan bahsetti. Burada özellikle, cezaevlerinin kalabalıklığını gidermeye yönelik çalışmalar yapıldığını ve denetimli serbestliğin de bu noktada bunu sağlama yolunda bir yöntem olduğunu da bir müessese olduğunu da ifade etmek istiyorum.

Kocaeli milletvekilimiz özellikle hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına ilişkin bir soru sordu. Burada HAGB kararlarına karşı istinaf kanun yolunun açılması suretiyle bu kararların daha güvenli şekilde denetlenmesi sağlanmaktadır. Bu kararlara karşı istinaf kanun yolunun açılmasının bölge adliye mahkemelerinin iş yükünde yaklaşık yüzde 14 oranında bir artış meydana getireceği öngörülmüştür ve bununla birlikte tabii, hâlihazırda bu kararları itirazen inceleyen ağır ceza mahkemelerinin iş yükünün azalmasına da neden olacaktır.

Yine, İstanbul milletvekilimiz özellikle bağımlılıkla mücadeleyle ilgili bir soru yöneltti yani 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu'nun 409 ve 436'ncı maddelerine ilişkin. Burada da akıl hastalığı, akıl zayıflığı, alkol veya uyuşturucu madde bağımlılığı gibi nedenlerle toplum için tehlike oluşturan ve kişisel korunması başka şekilde sağlanamayan kişi ancak resmî sağlık kurulu raporu alındıktan sonra bir kuruma yerleştirilebilir. Bu söz konusu sağlık kurulu raporunun alınabilmesi için gerektiğinde, kişi, hekim ön raporu üzerine en fazla yirmi gün süreyle sağlık kuruluşuna yerleştirilebilir. Anayasa Mahkemesi, hekim ön raporu üzerine verilen yerleştirme kararına karşı itiraz mekanizması bulunmadığından iptal kararı vermiştir. Burada düzenlemeyle, resmî sağlık kurulu raporunun alınabilmesini temin amacıyla gerektiğinde kişinin hekim ön raporu üzerine en fazla yirmi gün süreyle sulh hukuk mahkemesinin kararıyla sağlık kuruluşuna yerleştirilebileceği, yerleştirme kararının derhâl ilgiliye ve yakınlarına bildirileceği, bu karara karşı bildirimden itibaren on gün içinde Asliye Hukuk Mahkemesine itiraz edebileceği ve nihayetinde itirazın asliye hukuk mahkemesince ivedilikle karara bağlanacağı hükme bağlanmaktadır.

Yine, Bursa milletvekilimiz, HAGB'nin Anayasa Mahkemesi tarafından iptal edildiğini, bunun yeniden düzenleme sebebini öğrenmek istemiştir. Burada bu HAGB kurumu onarıcı adalet anlayışının bir sonucu olarak... Biliyorsunuz, ülkemiz ceza adalet sistemine ilk kez 2005 yılında girmiş, ardından 2006 yılında Ceza Muhakemesi Kanunu'nda yapılan değişiklikle birlikte yetişkinler bakımından da uygulanma imkânına sahip olmuştur.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN - Sayın Yüksel, lütfen son sözünüzü alalım.

ADALET KOMİSYONU BAŞKANI CÜNEYT YÜKSEL (İstanbul) - HAGB kurumu, yaklaşık on dokuz yıllık uygulaması süresince özellikle çocuklar bakımından lekelenmeme hakkı başta olmak üzere birçok faydalı görev ifa etmiştir. Örneğin, okulda kavga eden çocukların sicilinin lekelenmemesi ve bu çocukların geleceğe umutla bakabilmesi gibi ilk kez suç işleyen kişilere bir şans daha verilmesi bağlamında hükmün açıklanmasının geri bırakılması kurumunun oldukça değerli olduğunu düşünüyorum. Cezanın bireyselleştirilmesi kapsamında uygulanacak bu kurum hukuk sistemimize önemli katkılar sağlamaktadır. Burada da teklifle, Anayasa Mahkemesinin iptal gerekçeleri dikkate alınmak suretiyle hükmün açıklanmasının geri bırakılması kurumu yeniden düzenlenmiştir.