AYLİN YAMAN (Ankara) - Sayın Başkan, değerli bürokratlar ve değerli milletvekilleri; hepinizi saygıyla selamlıyorum.

22'nci maddeyle, eleman temininde güçlük çekilen yerlerde sözleşmeli sağlık personeli çalıştırılmasıyla ilgili olarak var olan 4924 sayılı Kanun'da bir değişiklik yapılarak bir yılda dağıtımı yapılacak pozisyon sayısı en fazla 27 binden 36 bine çıkarılmak istenmektedir. Kısacası, hekim bulma zorluğu çekilen yerlerde 9 bin hekime daha sözleşmeli çalışma imkânı tanınmaktadır.

Çözüm önerileri sunarken esas olan, her zaman sorunun doğru tespitidir. Bu nedenle, sorunlara bakacak olursak hekim sayısının az olduğu doğrudur. Nitekim, 100 bin kişiye düşen hekim sayısı 228'dir, bu sayı hâlâ açıklanmamış olan 2022 yılı sağlık istatistiklerinden değil, haber bülteninden temin edilmiştir ve Avrupa Birliği ortalaması olan 397'nin çok altındadır fakat hekim azlığından daha çok dağılım sorunu mevcuttur. Batı Anadolu'da 100 bin kişiye 346 hekim düşerken Güneydoğu Anadolu'da 100 bin nüfusa sadece 151 hekim düşmektedir. Uzman hekim özelinde baktığımızda ise tablo daha vahimdir. Batı Anadolu'da 100 bin kişiye 157 uzman hekim düşerken Güneydoğu Anadolu'da sadece 69 uzman hekim düşmektedir. Pratisyen hekim özelinde baktığımızda ise durum daha da kötüdür, zira tüm ülkede 100 bin kişiye düşen pratisyen hekim sadece 63'tür. Üstelik uzman egemenliği olan İstanbul'da pratisyen hekim sayısı ülke ortalamasının çok daha altındadır. Bu durum, hekimleri tüketen temel konulardan biridir. Ayrıca, yapılması gereken, birinci basamak koruyucu hekimliğin merkeze konulması ve güçlendirilmesidir. Bu nedenle, aile hekimi uzmanı ve pratisyen kadrosunun da artırılması gerekmektedir. Bununla birlikte, kontrollü akışın sağlanması için sevk zincirinin mutlaka konulması gerekmektedir.

İkinci soruna bakacak olursak, bu maddeyle, istihdam edilecek personel unvanları ek-1 cetvelde gösterilmiş ve bu cetvelde hemşire, ebe, psikolog, odyolog gibi çok sayıda sağlık çalışanı olmasına rağmen, burada bahsi geçen sayı artımı sadece hekime aittir. Sağlık sistemi maalesef sadece hekim sayısına endekslenmiştir. Sağlık bir ekip işidir ve tükenmişliğin ve tırmanan şiddetin önüne geçmede en önemli yaklaşım görev tanımı belli, yetkin kadrolarla donanmış bir sağlık ekibidir. Beş dakikada hasta bakmaya zorlanan hekimler için yardımcı sağlık personelinin önemi büyüktür. Sistemi kurarken branşa göre hekim-hemşire oranları mutlaka gözetilmelidir. (CHP sıralarından alkışlar)

Üçüncü konuya bakacak olursak, kamuda istihdam biçimi, sözleşmeli çalışmaya yönlendirilmektedir. Bu tür çalışmayla sağlık çalışanı daha yüksek ücret alabilmektedir. Önerimiz, sözleşmeli çalışana verilecek yüksek ücretin temel ücret olarak 657 sayılı Yasa'ya bağlı olarak kadrolu şekilde verilmesidir. Sözleşmeli çalışma, performansa dayalı çalışma gibi yöntemler; hekimi güvencesiz bırakmakta, tüketmekte ve etik değerleri bozmaktadır. Bazı uzmanlık dallarını artırırken mutlaka uzun vadeli programlar yapılmalıdır. Örneğin, dâhiliye uzmanlık dalı, çoğunlukla yan dal geçişi olarak kullanılmaktadır. Genel dâhiliye yaklaşımı gereken hastalık grupları için dâhiliye uzmanı bulunamamaktadır. Planlama yapılırken sadece sayıya değil, bölüme özel duruma da bakılmalıdır.

Tükenmişlik, hekimin önündeki en büyük engeldir. Tükenmişliğin önüne geçmenin en önemli yolu hekime kaybettiği itibarı geri vermektir. (CHP sıralarından "Bravo" sesleri, alkışlar) İadeiitibar, hekimi sözleşmeyle çalıştırarak değil, güvence altına alarak gerçekleşebilir. Verdikleri emeğin karşılığını hem maddi hem de manevi olarak sunmak gerekir. Tek sorun maddiyat da değildir; özendirilmiş hasta şikâyet hatları, bu kanun teklifiyle konulan disiplin ve para cezaları, sopa gibi her an üstlerinde gezdirilen idari takip mekanizmaları, hekimi yoğun hasta yükünden daha fazla tüketen ve değersiz hissettiren konulardır.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

AYLİN YAMAN (Devamla) - Sonuç olarak, sağlık sistemindeki sorunlar sadece uzman hekim sayısını artırarak çözülemez.

Teşekkürler. (CHP sıralarından alkışlar)