İYİ PARTİ GRUBU ADINA HAKAN ŞEREF OLGUN (Afyonkarahisar) - Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; DEM PARTİ'nin İran'la yapılan anlaşmaların yaptırım amaçlı askıya alınması hakkında grup önerisi üzerinde İYİ Parti Grubu adına söz almış bulunuyorum.

İran İnsan Hakları Örgütü, 2023'ün ilk altı ayına ilişkin hazırladığı raporu yayımladı. Rapora göre İran genelinde 1 Ocak ve 30 Haziran 2023 tarihleri arasında 6'sı kadın en az 354 kişi idam edilmişti. İran rejimi, tüm idam cezalarını yeryüzünde fesat yaymak ve muharebe olguları üzerinden vermektedir. Rejim, Kur'an'daki Maide suresinin 33'üncü ayetine dayandırılmaktadır. İran rejimi, bu ayeti referans alarak, kendisine karşı yapılan protestoları Allah ve Resul'üne karşı savaş açmak olarak değerlendirip idam cezaları vermektedir.

İran İslam Cumhuriyeti devleti denilince aklımıza Batılı anlamda ya da hukuk fakülteleri nezdinde üzerinde özellikle durulan devlet sistemleri gelmemelidir. Zira, bu devlet, İslam hukuku prensiplerine ve hatta bu hukukun belli bir ekolünün anlayışına göre kurulmuştur. Anayasalarının maddelerinin Kur'an'dan ayetlerle başlaması, ülkenin İslami bir devlet olduğunu çok açık bir şekilde ortaya koymaktadır.

İdam cezası, 2004 yılında kanunlarımızdan tamamen çıkmıştır. Bunda Avrupa Birliğinin etkisi olsa da meseleyi tamamen Avrupa Birliğinin etkisiyle açıklamak da doğru değildir, idam cezası yüz elli yıllık modernleşme serüveni içinde önemini yitirmiştir.

Sayın milletvekilleri, İran'da özgürlükler için sokaklara dökülen ve öldürülen tüm kadınlara yönelik İran'ın iç hukuk uygulamalarını evet, tasvip etmiyoruz ancak unutulmamalıdır ki İran rejimi ve mevzuatı, idam cezasına cevaz vermektedir. Tasvip edersiniz, etmezsiniz ülkemiz iç hukukundan kaldırılan idam cezası, İran'da uygulanmaya devam etmektedir ve kendi iç meselesi olarak değerlendirilmelidir. Bu durumun sözleşmelerin askıya alınması şeklinde bir dış politika konusu yapılamayacağını düşünüyoruz. Türkiye'nin mevcut koşulları ve kapasitesi dikkate alındığında dış politikanın belirlenmesinde denge politikası ülkelerin iç hukuk meselesine feda edilmemelidir. Türkiye'nin önümüzdeki on yıllık süreçte uluslararası alandaki etkinliğini artırmasında iç siyaset-dış siyaset dengesini sağlıklı bir zeminde inşa etmesi yadsınamaz bir zorunluluktur.

Genel Kurulu saygıyla selamlıyorum. (İYİ Parti sıralarından alkışlar)