CHP GRUBU ADINA UTKU ÇAKIRÖZER (Eskişehir) - Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; "Özgürlüğe adanmış bir top çiçek gibiyiz şimdi hep birlikteyiz ey halkım, unutma bizi." diyen, otuz bir yıl önce katledilen Türk basınının yüz akı Gazeteci Yazar Uğur Mumcu'yu ve yine alçak bir saldırı sonucu şehit edilen Emniyet Müdürü Gaffar Okkan'ı ve tüm demokrasi şehitlerimizi saygıyla anıyorum.

Değerli milletvekilleri, bu iktidar döneminde gazeteciler üzerinde o kadar çok baskı var ki bir yandan siyasetin etkisi altındaki yargı eliyle yazıları, paylaşımları nedeniyle yargılanıp zindana atılıyorlar, bir yanda hedef gösteriliyor, sokak ortasında öldürülüyor ya da dövülüyorlar. RTÜK eliyle televizyonlar, Basın İlan Kurumu eliyle gazeteler karartılıyor, sansür ediliyor.

Bugün bahsedeceğim konu ise Türkiye'nin toplumsal hafızasını yok eden erişim engelleri meselesi. Türkiye'de, 5651 sayılı Kanun'un 9'uncu maddesi kapsamında son on yılda 35 bin haber erişime engellendi, 30 bin haber silindi ya da kaldırıldı, 2022 yılı sonundan bahsediyorum. En fazla engelleme 6.500 haberle 2022'de oldu, 5.300 haber de arşivden, internetten kaldırıldı. Aralarında Cumhurbaşkanı, ailesi, bakanlar, milletvekilleri, valiler, kaymakamlar, hâkimler, savcılar, bürokratlar gibi üst düzey kamu şahsiyetleri, bazı kamu kurumları ve iktidara yakın şirketlerin talepleri sonucu verildi bu kararlar. Hepsi gerçek, belgeli ve o haberlerin hepsi ortak hafızamızdan yok edilmekte; artık bilinmez, okunmaz, görünmez hâle getirilmekte. Nedir bu haberler? Siyasetçilere, kamu yöneticilerine, yakınlarına ve ilişkili olduğu kişi ve gruplara yönelik yolsuzluk, rüşvet, görevi suistimal, manipülasyon, cinsel istismar, uyuşturucu, mafya, tehdit, şantaj iddialarını konu alan haberler o kadar çok ki bu yılın sadece ilk haftasında 688 habere erişim engeli getirilmiş çünkü yolsuzluk, usulsüzlük, siyasetin, yargının parayla, mafyayla bağlantısı bilinmesin isteniyor. BirGün gazetesinde Timur Soykan yargıdaki çürümeyi, uyuşturucu kaçakçılarının rüşvet karşılığı nasıl serbest kaldıklarının haberini yaptı. Hatta işte, bu araştırma önergesinin konusu olan erişim engelleme kararlarının hâkimlerce para karşılığı verildiğini hem de görevdeki başsavcının ihbar mektubuyla duyurdu, yirmi dört saat geçmeden erişime engellendi. Tolga Şardan aynı konuda yargıdaki çürümeye ilişkin haberi nedeniyle önce hapse atıldı, sonra haberine erişim engeli getirildi. Bir de şu rezalet var: Erişim engellemesini duyuran haberler de erişime engelleniyor, zincirleme bir erişim engelleriyle karşı karşıyayız. Bakın, şu elimde tuttuğum rapor "Üst Düzey Kamu Şahsiyetlerinin İncinen İtibar, Onur ve Haysiyet Yılı" 2021 yılındaki erişim engelleri. Bu da erişime engelli değerli arkadaşlarım. Yani hiç boş durmadan erişim engelleri arka arkaya veriliyor. Tarikat yurdunda intihar eden gencimiz, Millî Eğitim Bakanlığında Hizbullahçı kadrolaşma, Kanal İstanbul'un geçeceği bölgeden arazi alanlar, İstanbul Büyükşehir Belediyesine haciz uygulatan şirket, yolsuzluk iddialarına konu Aile Bakanlığı bürokratlarının terfi haberleri, Erzurum'da bakım merkezinde yaşanan cinsel istismarlar, konvoyunun önünden sürü geçmesinden rahatsız olan ve sürünün çobanına ceza kestiren kaymakama dair haberler ve daha yüzlercesi, binlercesi erişime engelli.

Sayın milletvekilleri, bir de bazı haberler için unutulma hakkı kararı çıkarılarak haber ve içerikler yayım ve arşivlerden çıkarılmakta, tamamen yok edilmekte; bu çok tehlikeli bir durum. Kamu ilgisi süren, basın arşivlerinde yer almasında kamu yararı bulunan haberlerin silinmesi Türkiye'nin yakın tarihinin yok edilmesi demektir. Deniz Feneri soruşturması, Nesim Malki cinayeti, Susurluk soruşturması davası, yargıya neşter operasyonu, şarampol operasyonu gibi bir dönem kamuoyunda deprem yaratan soruşturma ve yargılamalarla ilgili haberlere artık ulaşılamamaktadır. Benzer biçimde, FETÖ ve Adnan Oktar suç örgütüne ilişkin soruşturmalarla ilgili haberlere de erişim engelleri ve unutulma hakkı talepleri dikkat çekmektedir.

Sayın milletvekilleri, Anayasa Mahkemesi, basın kuruluşlarının açtığı ihlal davaları ile Cumhuriyet Halk Partimizin yaptığı başvurular sonrasında erişim engellemeleri konusunda 1 değil, tam 2 kez basın ve halkın haber alma hak ve özgürlüğünün ihlal edildiğine karar verdi, 9'uncu maddeyi iptal etti. Son olarak, Meclise dokuz aylık bir süre tanıdı. Bu, aslında bizim için son bir fırsattır. Aslında tekzip sistemi varken, mahkemeler kanalıyla tazminat ve ceza davaları açılabiliyorken bir sansür niteliğindeki erişim engellemelerine hiç gerek yoktur ama "İlle de yapacağız." diyorsanız bu araştırma önergemizin kabulüyle bir Meclis komisyonu kurularak demokratik ve hukuk devletine yaraşır bir düzenlemenin çerçevesini birlikte belirleyebiliriz.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN - Buyurun.

UTKU ÇAKIRÖZER (Devamla) - Teşekkür ederim.

Türkiye'de basın özgürlüğünün, haber alma hakkımızın korunması, toplumsal hafızanın yok edilmesinin engellenmesi için sorumluluk hepimizin omuzlarındadır. Bu nedenle, verdiğimiz önergeye destek çıkılmasını, bir komisyon kurulmasını ve aslında Türkiye'nin toplumsal hafızasını yok eden... Bakın, burada yıllar içindeki engellemeler, sadece son birkaç yılın raporları, bunların hepsi Türkiye'de "bilinmesin" denilen, "okunmasın" denilen, "görülmesin" denilen, erişim engelleriyle dolu kendileri erişime engelli raporlar. Bu ayıbı eğer ortadan kaldırmak istiyorsak bu önergemize destek verilmesini talep ediyoruz.

Hepinizi saygıyla selamlıyorum. (CHP sıralarından alkışlar)