İRFAN KARATUTLU (Kahramanmaraş) - Sayın Başkan, saygıdeğer milletvekilleri; şahsım ve DEVA Partisi adına hepinizi saygıyla selamlıyorum.

Şehitlerimize Allah'tan rahmet, yaralılar için acil şifalar diliyorum.

Gecenin bu saatinde rakamlarla hasbihâl oldunuz fakat ben bir Kahramanmaraşlı milletvekili olarak sizlere yine depremden bahsedeceğim; öncesini, deprem anını, sonrasını. Doğrudur, "asrın felaketi" dediniz. Depremi orada yaşayan biri olarak ve sonraki verilerle, asrın değil, belki de bin yılın felaketiydi. Yıkım fazla, depremin etkilediği alan geniş, ölü ve yaralı sayısı tahminlerin üzerindeydi. Güçlü bir devlet, oluşan problemler karşısında sebepler üreten değil, öncesinde vatandaşın can ve mal güvenliğini sağlayan, tedbir alan bir devlettir. Kahramanmaraş'ın da dâhil olduğu bu bölgede dört yüz, beş yüz senede bir yıkıcı bir deprem olduğu bir gerçekti. Konuyla ilgili uzmanlar yıllardır, depremin geleceğini söyleyip tedbir alınmasını istediler, son yıllarda bunu belgeli olarak yaptılar. Örneğin, Jeoloji Mühendisleri Odası, 2021 yılında, Cumhurbaşkanlığına, İçişleri Bakanlığına, Kahramanmaraş Valiliğine, Kahramanmaraş milletvekillerine ve Belediye Başkanlığına gönderdiği raporda, Kahramanmaraş'ta depremin yaklaştığı, bölgenin zemininin kırılgan olduğu ve zeminin sıvılaştığı, her an depremin olabileceği uyarısında bulundu. İktidarın pek sevmediği meslek kuruluşlarından olan Türk Mühendis ve Mimar Odalarının raporu dikkate alındı mı? Tabii ki alınmadı. Anlıyoruz ki iktidar için ortak akıl veya istişare, kendisinin yapıp ettiğini onaylatmaktan ibaretti. Aynı tarihlerde, 2020 yılında, devlet kurumu olan AFAD, Kahramanmaraş İl Afet Risk Azaltma Planı'nı hazırladı, çok da güzel hazırladılar; içi dopdolu bir rapordu. 2020 yılında olabilecek depremin vereceği hasarı, 7,5 şiddetini, yıkım bölgelerini mahalle mahalle saydılar. 2020 yılında, AFAD raporunun 41'inci sayfasında, bölgenin çok uzun bir durgunluk dönemi geçirmekte olduğu, halkın olası depremden habersiz olduğu, bu durumun tehlikenin boyutunu 1 kat daha artırdığı, tehlikeli bölgelerdeki yapıların tahliyesinin zaruri olduğu söylenildi. 2020 yılında çıkan AFAD raporunun 43'üncü sayfasında "Bahçelievler Mahallesi'nin yakın çevresinin, stadyum civarının, eski Maraş bölgesinin, bahse konu olan alanın olası büyük deprem durumunda neredeyse tamamı etkilenecek." denildi. Bu bölgede Ebrar Sitesi vardı arkadaşlar ve sadece bu sitede 1.400 kişi öldü. AFAD üç yıl önce bu bölgeyi tanımladı ve bu bölgede Ebrar Sitesi dışında 4 bin ila 5 bin ölü oldu. Ayakta kalan tek bir bina vardı, yeni yapılan Büyükşehir Belediye binası. Rapor üzerinde o zamanki İçişleri Bakanı Süleyman Soylu üç yıl önce "tweet" attı ve "tweet"inde dedi ki: "Afet yönetimimiz dünya standartlarına ulaştı." Bu raporlar üzerine belirlenen tehlikeli alanlarda herhangi bir kentsel dönüşüm planı yapıldı mı? Zira şehri yirmi bir yıldır AK PARTİ'li belediye yönetiyordu ve bölgede kentsel dönüşüme itiraz eden belediye yoktu.

Tabii ki depremden üç ay önce, Ekim 2022'de, Kahramanmaraş Büyükşehir Belediyesi, Çevre ve Şehircilik Bakanlığından Kahramanmaraş'ın Çamlık bölgesine kentsel dönüşüm talep ediyor. Çamlık bölgesi neresi, biliyor musunuz? Kahramanmaraş'ın sırtını dayadığı Ahır Dağı'nın kenarında manzarası güzel, tek katlı gecekonduların olduğu yer, 1 kat yerine 8-10 kat hedefleniyor yani rantı yüksek; riskli yerlere değil de rantı yüksek yerlere kentsel dönüşüm istediler.

Peki, sonuçta yetkili olan vali, belediye yöneticilerine deprem sonrası herhangi bir sorumluluk çıkarıldı mı? Tabii ki hayır. 3-5 müteahhit içeri alındı, olayı geçiştirdiler. Hepimiz gördük, deprem oldu, kurumların organize olması için üç gün geçmesi gerekti. Ne askeriye ne bakanlıklar ne AFAD ne de Kızılay bölgede üç gün yoktu. Depremi yaşayan biri olarak bunu rahat bir şekilde söyleyebilirim. İşin sıcağıyla sıcak demeçler verildi "Bir yıl içerisinde evlerinizi yapacağız." denildi. Şu anda bir bakalım Maraş'a, onda 1'i yapıldı mı acaba? Tabii ki yapılmadı.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN - Tamamlayın Sayın Karatutlu.

İRFAN KARATUTLU (Devamla) - Çünkü koordinasyon eksikliği olduğu gibi halkı bilgilendirme yönünde de eksiklikler devam ediyor, yetkililer herhangi bir açıklama yapmıyor. Ev ve iş yerlerinde hasar gören malların listeleri alındı, akıbeti ne oldu? Herhangi bir eşya ödemesi oldu mu? Tabii ki hayır. Millet kış kıyamette ısınma için çadırlarda elektrik kullandı. En azından bölgedeki vergi, kredi, elektrik ve su borçları iki üç yıl ertelenebilirdi, insanlar mali olarak nefes alırdı. Asrın depremi ise onun gibi davranın; teşviki, krediyi, borç ötelemeyi de ona göre yapın.

Bölgede hasar tespit çalışmaları tecrübesiz mühendislerin ellerine bir çekiç verilerek yapıldı, birçok vatandaş mağdur oldu. Orta hasarlı binaları yıkmak için yetkililer büyük çaba harcıyor. Vatandaşın güçlendirme taleplerini yokuşa sürüp maliyeti yüksek onlarca evrak isteniyor. Depremden bir gün öncesine kadar belediyenin 15-16 katlı binalara ruhsat verdiği yerleri bugün "uygun olmayan alan" ilan edip vatandaşı 2'nci kez mağdur ediyorlar.

Bu depremden etkilenen 4 ilde yangından mal kaçırır gibi inşaat ihaleleri veriliyor.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN - Selamlayın lütfen.

İRFAN KARATUTLU (Devamla) - Bölgenin müteahhitlerine ve inşaat mühendislerine henüz inşaat işi de vermediniz, bunları çalıştırmadığınız gibi TOKİ'lerin yaptığı binaların inşaat malzemelerini bölge esnafından almak yerine Ankara'dan, İstanbul'dan alıyorsunuz. Bölgeyi göçe mi zorluyorsunuz? Allah sonumuzu hayretsin.

Hepinize saygılar sunuyorum. (Saadet Partisi sıralarından alkışlar)