MESUT DEDEOĞLU (Kahramanmaraş) - Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; 437 sıra sayılı Gümrük Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı'nın 14'üncü maddesi üzerine vermiş olduğumuz değişiklik önergesi üzerinde Milliyetçi Hareket Partisi Grubu adına söz aldım. Bu vesileyle yüce heyetinizi saygılarımla selamlıyorum.

Sayın milletvekilleri, bu torba yasada Tarım Satış Kooperatif ve Birlikleri Hakkında Kanun'da değişiklik yapılıyor. Hükûmet, tarım satış kooperatifleri ve birliklerine ilişkin yasayı, yeniden, IMF politikaları doğrultusunda düzenlemeyi planlamaktadır. Bu düzenleme ile sözde, tarım satış kooperatifi ve birliklerini güçlendirmeyi planlayan Hükûmet, bu kurumları yapı ve işleyiş bakımından daha da güçsüz bir duruma düşürecektir.

Tarım satış kooperatifleri ve birlikleri, üreticinin menfaatlerini korumak ve kalkınmayı desteklemek amacıyla kurulmuştur. Tarım satış kooperatifleri ve birlikleri, dar gelirli üreticileri desteklemek ve ekonomiye katkı sağlamak amacıyla üreticileri tek çatı altında toplamıştır. Kooperatif ve birlikler fiyat istikrarı sağlama ve üreticiye ait gelirleri değerlendirme konusunda da ülkemizde çok önemli hizmetler yapmıştır. 2000'li yıllara kadar tarım satış kooperatifleri ve birlikleri devlet destekleme alımlarında aracı olarak kullanılmıştır. Ayrıca, kooperatif ve birlikler için devlet müdahalesi getirilmiştir. Bu yapı, tarım satış kooperatifleri ve birliklerinin üreticinin taleplerine cevap verme konusunda zorlanmalarına sebep olmuştur.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; şimdi bu yasa Avrupa Birliği ve IMF politikaları kapsamında yeniden düzenlenmek istenmektedir. 4572 sayılı Yasa'da yapılması planlanan değişiklik, bir şirket türü olan kooperatifler ile tarım satış kooperatifleri ve birliklerinin işleyişine aykırı bir şekilde hazırlanmıştır. Bu hâliyle, tarım satış kooperatifleri ve birliklerinin yapısı dış müdahalelere ve istismara açık bir şekilde yer alacaktır.

Bu yasa tasarısıyla birlikte kooperatiflerin yönetimine Hükûmet tarafından açıkça müdahale edilmek istenilmektedir. Yapılacak olan bu siyasi müdahaleler hiç kimseye fayda sağlamaz, tam tersine, bu kurumlara ve üreticilere zarar verir.

Mevcut yasada yer alan ve büyük önem taşıyan "Başka bir kooperatif ya da birlikle birleşmeleri hâli dışında devredilemez." hükmü de tasarıda korunamamış gibi görünmektedir.

Ana sözleşmede devir konusunda yer alacak düzenlemeler de Hükûmet tarafından hazırlanan tasarıda net bir şekilde ortaya konulamamıştır. Hazırlanan tasarıda, ortaklık payının devri konusunda belirsizlikler vardır.

Birlik ve kooperatiflerin sahip olduğu işletme tesislerine ilişkin mevcut düzenleme tamamen kaldırılmaktadır. Bu uygulama da birlik ve kooperatiflerin varlık amacına aykırı bir uygulamadır. Bu konuda yapılan çalışmalarda, devlet tarafından kooperatiflere ve üreticilere sağlanacak desteklerden ödün verilmemesi gerekmektedir.

Kooperatif ve birliklerin en önemli unsurlarından birisi olan etkin ve verimli yönetim yapısı hiçbir şekilde bozulmamalıdır.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; tarım satış kooperatifleri ve birliklerinin finansman ihtiyaçları da karşılanmalıdır. Kahramanmaraş ve bölgedeki kooperatif ve birlikler de bu konuyla ilgili çok büyük sıkıntılar içerisindedirler. Bunun için, finansman ihtiyacının temelinde yıllık bütçe yasası çerçevesinde faiz desteğinin sağlanması yerinde olacaktır.

Birlik ve kooperatiflerin bağımsız yapısına dikkat edilmeli ve ortakların en küçük hakları bile korunmalıdır.

Kooperatif ve birlikler, etkin bir şekilde çalışmaları konusunda mali yönden daha da güçlendirilmelidirler. Bu konuda tüm tarafların görüş ve önerileri alınarak bir çalışma yapılmalıdır.

Bütün bu yaşanan gelişmeler hem ülkemizin hem de milletimizin zaman kaybına neden olmaktadır.

Bu vesileyle, değişiklik önergemizin kabulünü diler, yüce Meclisi saygılarımla selamlarım. (MHP sıralarından alkışlar)