SEMRA ÇAĞLAR GÖKALP (Bitlis) - Teşekkürler Sayın Başkan.

"Uçun kuşlar uçun doğduğum yere/Şimdi dağlarında mor sümbül vardır." Konuşmama başlamadan önce bu sözleriyle sürekli hatırımızda olan Ahmet Kaya'yı öncelikle anarak başlamak istiyorum; sevgi, hasret ve minnetle buradan anmakla başlıyorum.

Sayın Başkan, sayın milletvekilleri; adı "Aile ve Gençlik Fonu Kanun Teklifi" olan ancak esasında "aile" kavramına kendi siyasi menfaatlerince bir anlam yükleyen, hele de gençlerin asli sorunlarını bilmeyen bir oldubitti teklifiyle karşı karşıyayız.

Kanun teklifinin 2'nci maddesinde Fonun kuruluş, yönetim ve işleyişine ilişkin genel çerçeve belirlenmesi amaçlanmaktadır. Bu kapsamda Fonun yönetim kurulunun Hazine ve Maliye Bakan Yardımcısı başkanlığında, Aile ve Sosyal Hizmetler Bakan Yardımcısı, Gençlik ve Spor Bakan Yardımcısı, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakan Yardımcısı ile Sanayi ve Teknoloji Bakan Yardımcısından oluştuğu belirtilmiş olup Fondan kaynak aktarımı yapılacak projeleri, aktarılacak kaynak tutarını, harcama programlarını belirlemeye yetkili olduğu ifade edilmektedir. Hazine ve Maliye Bakanlığı gibi teknik ve mekanik bir Bakanlığın başkanlığındaki birkaç üst düzey bürokrattan oluşan yönetim kurulunun gençlerin ekonomik, sosyal ve siyasal sorunlarını bırakın çözmeyi, anlayabildiğinden bile şüpheliyiz. Düşünün ki 5 bakan yardımcısından oluşan kurul, gençler adına, belki de gençlere rağmen karar verecek. Peki, bütün bunlar olurken gençler neresinde bu işin? Gençlerin bu süreçlere dâhiliyeti ve katılımı sağlanıyor mu? Tabii ki hayır. Tepeden inme bir mantıkla "biz yaptık, oldu" anlayışıdır bu. Bakın, hep söyledik, söylemeye de devam edeceğiz, hangi sorun olursa olsun konunun muhatabı, sorunun bizzat yaşayanlarının dâhiliyeti olmadan sorun çözülmez. Gençlerin devasa sorunları ortada dururken onları hesaba katmayan hiçbir hesap tutmaz. Sivil toplumu, gençlik örgütlerini ve muhalefeti karar alma mekanizmalarına katmayan çözüm, çözüm değildir; en fazla siyasi bir hesaptır, ötesi yoktur.

Değerli milletvekilleri, seçim bölgem Bitlis, gençlerin devasa sorunları anlamında en belirgin örneklerden biridir. İşsizlik oranı en yüksek, fert geliri en düşük 4 ilden biri Bitlis. 2022 TÜİK verilerine göre, ülke ortalaması 10,4 iken Bitlis, Van, Muş ve Hakkâri'nin olduğu bölgede bunun neredeyse 2 katı yani 19,2'dir. Bitlis'te genç ve kadın işsizliği ülke ortalamasının üzerinde, gerçek durumun istatistik kurumlarının oranlarına yansıyandan da daha kötü olduğunu biliyoruz. Her gün sokakta da görüyoruz, gençlerin feryatlarını duyuyoruz, gazete manşetlerine yansıyan intihar vakalarından, uyuşturucu kullanmanın korkunç boyutlara gelmesinden anlıyoruz. Bütün bunları duymadan, görmeden, anlamadan hiçbir şeyi çözemezsiniz.

Bakın, Bitlis'te 3 gençten 1'i işsiz, sadece işsiz de değil, ihtiyacı olan hiçbir sosyal, kültürel ve politik imkâna da sahip değil; bir var olma savaşı ve mücadelesi içerisinde. Başta gençler ve kadınlar olmak üzere Bitlis halkına varlık içerisinde yoksulluk dayatılıyor, yoksulluk kader olarak pazarlanıyor; kimliği, dili, kültürü yok sayılıyor. Bütün bunlar öyle birkaç bürokratın bir araya gelip çözebileceği sorunlar değildir. Geçim derdi, işsizlik, eğitim sorunları, sosyal ve kültürel olanaklardan yoksun bırakılma; öte yandan, kurulmaya çalışılan bir kültürel hegemonya, dayatılan kimliksizlik ve politik sorunlar. Doğduğu yerde doymak isteyen Bitlis'teki bir genç iş bulamıyor, iş imkânları yok denecek kadar az, var olan az sayıdaki iş imkânı da iktidarın tekelinde olduğu için toprağını terk etmek zorunda bırakılıyor. Üniversiteyi kazanıp eğitim almak isteyen Bitlisli bir genç gittiği kentte masraflarını karşılayamadığı için barınamıyor, yurtların eksik kapasitelerinden dolayı cemaat yurtlarına mecbur bırakılıyor veya okulu bırakmak zorunda kalıyor. Kimliği ve politik görüşüyle var olmak isteyen Bitlis'teki genç cezaevinin soğuk duvarlarıyla tanışıyor. Binlerce yıllık kültürel mirasa sahip kentte herhangi bir etkinlik kendi ana dilinde olunca yasaklanıyor. Buradan soruyoruz: Sizin "çözüm" dediğiniz, hiçbir konuda karar alma ve görüş bildirme gibi bir olanak tanımadığınız bu gence mi deva olacaksınız? Gençlerin talebi ve bizim önerimiz, fonu oluşturacak yasada gençliğin sosyal gerçeklikler kapsamında yeniden tanımlanması ve oluşturulacak fonun kaynaklarının evlilik ve aile kurumu kapsamında harcanmasından ziyade gençlerin sosyal, ekonomik ve politik kapasitelerinin oluşturulması, güçlendirilmesi ve sürdürülebilir kılınması amacıyla harcanmasıdır.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN - Buyurun, tamamlayın Sayın Gökalp.

SEMRA ÇAĞLAR GÖKALP (Devamla) - Ayrıca, karar alma ve denetim süreçleri gençler adına sadece birkaç bürokrat tarafından verilmemelidir. Kurulması öngörülen fonun kuruluş, yönetim ve işleyiş süreçlerinde gençlik örgütleri, sivil toplum kuruluşları ve yerel dinamiklerin katılım göstermelerini sağlayacak mekanizmaların oluşturulmasına yönelik ibarelerin yer alması gerekmektedir. Teklifin gençlerle ilgili olması hasebiyle, Halkların Eşitlik ve Demokrasi Partisi olarak fonun koordinasyonunun ve başkanlığının Gençlik ve Spor Bakanlığına verilmesinin daha uygun olacağını, ayrıca Fonun şeffaf ve hesap verebilir olabilmesi için muhalefet partilerinin de Fonun yönetiminde üyesinin bulunması gerektiğini düşünüyoruz. Hakiki çözüm ancak bu katılımcı yönetim anlayışıyla gerçekleşir.

Sayın Başkan ve Genel Kurulu selamlıyorum. (HEDEP sıralarından alkışlar)