İYİ PARTİ GRUBU ADINA AHMET EŞREF FAKIBABA (Ankara) - Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; Sağlık, Aile, Çalışma ve Sosyal İşler Komisyonuna gelen Aile ve Gençlik Fonu Kurulması Hakkında Kanun Teklifi üzerine grubumuz adına söz almış bulunmaktayım. Genel Kurulu saygıyla selamlıyorum.

Anayasa'ya göre vatandaşların devletten eğitim, sağlık, çalışma ve sosyal güvenlik, konut gibi birçok hakkı bulunmaktadır. Gençler hak ettikleri saygıyı ve değeri görmek istiyorlar ancak ülkemizin yönetim anlayışı gençlerin taleplerini görmezden gelmektedir. Hem eğitimden yana hem de istihdamdan yana gençlerimizin sıkıntıları çok fazladır. Hayat pahalılığı ve işsizlik nedeniyle gençler yuva kuramaz hâle gelmiştir. Bu durum, evlenmek isteyen gençlerin evlilik yaşının daha ileri yaşlara gelmesine sebep olmuştur. Gençlerin yaşadıkları maddi zorluklar, psikolojik sıkıntılar nedeniyle son yıllarda gittikçe çoğalan intiharlardaki artış bu durumun en önemli göstergelerinden biridir. Hükûmet, aile yapısındaki ortaya çıkan çöküşü durdurmalı, aile içi şiddet ve ekonomik zorluklar karşısında ezilen kadını, uzun süre ailelerine bağımlı yaşayan gençleri, çocukları ve yaşlı nüfusu korumalı ve güçlendirmelidir.

Basından ve kamuoyundan edindiğim bilgilere göre, gençlere evlenmeleri adına -çok sınırlı bir kredi desteği- verilecek 150 bin liranın, Türkiye'nin herhangi bir ilindeki 2 gencimizin evlilik giderini karşılaması mümkün görülmemektedir.

Yasama süreci; şeffaflık, katılımcılık ve hesap verilebilirlik gibi temel ilkeleri içermeliyken Aile ve Gençlik Fonu Kurulması Hakkında Kanun Teklifi bu temel ilkeleri de ihlal etmektedir. Yapıcı eleştiri ve muhalif fikirlere hiçbir şekilde açık olmayan, usule uygunluk açısından verimsiz geçen bir Komisyon toplantısı gerçekleştirilmiştir. Yasa yapma sürecinin ilk adımlarından biri olan Komisyon sürecinin bu kadar verimsiz geçirilmesi, Gazi Meclisimizin itibarına gölge düşürmektedir. Kanun teklifinde açıkça yazılmasına rağmen hem Komisyon toplantısında teklifi veren milletvekilleri hem de basında dile getirildiği hâliyle, eğer, bu fonla evlenmek isteyen ama parası olmayan gençlere finansman desteği sağlanması düşünülerek böyle bir fonun oluşturulması fikri söz konusu ise mevcut durumdaki kamu yönetimi yapısında bu desteğin verilmesini engelleyecek herhangi bir yasal kısıtlılık yoktur. Dolayısıyla aile ve gençlere sağlanacak destekleri mevcut bir bakanlık yapısı altında yapmak söz konusuyken böyle bir fon oluşturulmasına gerek duyulmaması gerektiğini düşünüyoruz. Hâl böyleyken bu fonun kurulması için sunulan gerekçelere bakıldığında, kurulacak olan fonun amacına uygun bakanlıklar mevcuttur. Bu temel nedenle, böyle bir fonla yeni bir yapılanma yaratmak hem işlevsel olarak yetersiz hem de kanuni olarak gereksizdir.

Kuşkusuz, Meclise sunulan kanun teklifleri konusu ve kapsamına bağlı olarak esas ve tali komisyonlara havale edilmelidir. Türkiye Büyük Millet Meclisi İçtüzüğü'nün 23'üncü maddesi tali komisyonların ilgili konular üzerine görüş bildiren komisyonlar olduğunu açıkça belirtmektedir ancak iktidarın alelacele bir yolla hızla kanunlaştırma uygulaması ısrarı nedeniyle tali komisyonlarda görüşme süreci ortadan kalkmıştır. Bu durum, uzman milletvekillerinin görüşlerini ve katkılarını sunmamasına, mevzuatın ayrıntılı bir şekilde incelenmemesine ve etkili bir müzakere ortamının oluşturulmamasına neden olmaktadır. Bu kanun teklifinin Sağlık, Aile, Çalışma ve Sosyal İşler Komisyonu görüşmeleri devam ederken aynı gün ve saatlerde Plan ve Bütçe Komisyonunda Sağlık Bakanlığının bütçe görüşmeleri yapılmıştır; Komisyon üyesi milletvekilleri her iki komisyon görüşmelerini de aynı anda yürütmek zorunda kalmıştır. Bu durum iktidarın en basit bir planlama dahi yapamadığını göstermektedir. Bu plansızlık her iki komisyonda da verimli çalışmayı engellemiştir. Etkili bir müzakere sürecinin oluşmamasına, mevzuatın her yönüyle incelenmemesine sebep olan bu uygulama maalesef kanun yapma usulü açısından yetersizdir.

Bütçe dışında oluşturulan bu gibi fonlar bütçe disiplini ve kuralları dışında kalmaktadır, bundan dolayı kamu harcama mevzuatına tabi olmadan, keyfî olarak bazı proje ve harcamaların finansmanını oluşturacaktır. Aile ve Gençlik Fonu Kurulması Hakkında Kanun Teklifi'ne baktığımızda yine bazı bütçesel kaynakların bütçe dışına çıkarılarak bütçe disiplinine ve mevcut kamu harcama hukukuna tabi olmadan belirlenecek proje finansmanında kullanılmak üzere bütçe dışı kanun oluşturulmak, kaynak oluşturulmak istenildiği anlaşılmaktadır.

Kanun teklifinin 1'inci maddesinden anlayabildiğimiz kadarıyla bu fonun amacı evlenecek olan gençlere maddi destek sağlamaktır. Fon kaynaklarının nasıl kullanılacağı konusunda herhangi bir belirgin çerçeve kriter belirlenmemiştir. Bu maddeyle Türk Petrol Kanunu ve Maden Kanunu kapsamında tahsil edilen devlet hakkının yüzde 20'si fona aktarılabilecekken bu oranın Sayın Cumhurbaşkanı tarafından sıfıra indirilebileceği gibi, 2 katına kadar çıkarılması imkânı sağlanacaktır. Anayasa'mızın 73'üncü maddesine göre vergi, resim, harç ve benzeri mali yükümlülükler kanunla konulur, değiştirilir veya kaldırılır. Her ne kadar 2017 sonrası 73'üncü maddenin son fıkrasında kanunun belirlediği sınırlar içinde değişiklik yapma yetkisi Cumhurbaşkanına verilmiş olsa da yüzde sıfır ile yüzde 40 arası bir değişiklik, esasında son derece geniş bir vergi yetkisinin Cumhurbaşkanına devri anlamına gelmektedir. Bu sebeple, bu maddenin Anayasa'mızın 73'üncü maddesinin ruhuna aykırı olduğunu ve Parlamentodan Cumhurbaşkanına bir yetki devri mahiyetinde olduğunu düşünüyoruz. Ayrıca, her ne kadar maddenin gerekçesinde Cumhurbaşkanının oranı yüzde sıfır ile 40 arasında değiştirebileceği açıkça yazılmış olsa da madde metninin yazımında bu oranlar yeterince açık değildir. Bu da yetki devrine ek olarak kanunda öngörülebilirliği yok etmektedir.

Fon tarafından aktarılan tutarların kullanılmasına ilişkin sorumluluk ilgili kurum ve kuruluşlara bırakılmış ve ödeneklerin kaydedilmesi ile harcanmayan kısımları ertesi yıla devretme yetkileri de yine bu kurum ve kuruluşlara verilmiştir. Öncelikle, ilgili kuruluşlar nelerdir? Örneğin, dernek veya vakıf tüzel kişiliklerine ödeme yapılacak mıdır? Kanun teklifi mevcut hâliyle fonu pasifleştirmektedir, ayrıca, yine, tutarların kullanılmasında sorumluluğu ilgili kurum ve kuruluşlara vererek Fonu sorumsuzlaştırmıştır. İşte, kanun teklifinde kamu kaynaklarının aktarımına ve kullanımına ilişkin yeterli açıklık ve belirlilik yoktur. Fon, Hazine ve Maliye Bakanlığına bağlı olarak kurulmasından ötürü, ilgili yönetmelik Cumhurbaşkanı tarafından değil Hazine ve Maliye Bakanı tarafından düzenlenmelidir. Bu kolayca yürütülebilecek nitelikli kurumsal hizmetlerin mevcut bütçe sistemi içerisinde yürütülmesi mümkündür. Böyle bir imkân varken ilkeleri, harcama mevzuatı belli olmayan bir fon oluşturulması doğru değildir.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN - Buyurun, bitirelim lütfen Sayın Başkan.

AHMET EŞREF FAKIBABA (Devamla) - Bundan dolayı, gelirlerinin, giderlerinin ve raporlama hususlarının belirsiz olması, kamuya yük getirmesi ve bütçe dışında fon oluşturulması gibi zararları haricinde bu teklifin hiçbir kamusal yararı bulunmamaktadır. Bu nedenle kanun teklifi metnini yetersiz ve eksik bulduğumuzu belirtmek istiyorum.

Genel Kurulu saygıyla selamlıyorum. (İYİ Parti sıralarından alkışlar)