CHP GRUBU ADINA AYLİN YAMAN (Ankara) - Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; Cumhuriyet Halk Partisinin grup önerisi için söz almış bulunuyorum. Hepinizi saygıyla selamlıyorum.

Öncelikle, bu hafta Lösemili Çocuklar Haftası. Bu konudaki farkındalığın artmasını diliyorum. Başta LÖSEV olmak üzere yıllarca bu konuda emek veren sağlık çalışanlarını ve sosyal hizmet uzmanlarını gönülden tebrik ediyorum.

Türkiye'de şu anda toplam hane sayısı 25 milyonu geçmiş durumda ve her 4 haneden 1'inde 65 yaşı geçmiş bir vatandaşımız yaşamakta. Kısacası, yaklaşık 6,5 milyon hanede 65 yaş üstü 1 vatandaşımız var ve bununla ilgili yaşlı nüfusa ait sorunlar konuşulmakta. Bu 6,5 milyonun yaklaşık dörtte 1'inde -ki 1,5 milyon haneye karşılık gelmekte- 1,5 milyon vatandaşımız tek başına yaşamakta ve daha çarpıcı bir oran, bu 1,5 milyon tek yaşayan yaşlı nüfusun yüzde 75'i ise kadınlardan oluşmakta. Kadınlarda beklenen yaşam süresinin uzamış olması -ki en son TÜİK verilerine göre 80,3 yıla kadar uzamış vaziyette- artık yeni bir kavram olarak "yaşlanan kadın nüfus" ve "yaşlı kadın yalnızlığı" kavramlarını hayatımıza sokmuştur. Bu yaş grubunun yaklaşık yüzde 90'ının bir sağlık problemi olduğunu göz önüne aldığımız zaman bu yaş grubunun özellikle hak temelli sağlık hizmet sunumuna ihtiyacı çok fazladır.

Yaşlı nüfusun obezite oranlarına baktığınız zaman yaşlı erkeklerde yaklaşık yüzde 20'ye varan bu obezite oranı yaşlı kadınlarda yüzde 36'lara kadar çıkmaktadır. Sadece obezite bile tek başına bir kronik hastalık, sorun olarak sağlık gereksinimlerinin yaşlı kadınlarda ne kadar önem taşıdığının bir göstergesidir aynı zamanda.

Bakım sistemine bakacak olursak formel bakım yani devlet tarafından çeşitli yasalarla düzenlenen, kamu ya da özel sağlık kuruluşları tarafından verilen bakım hizmetini ifade eder. Enformel bakım ise aile, akrabalar ve arkadaşlar tarafından verilen bakım ihtiyacının karşılanması şeklinde ifade edilir. Bakım hizmetlerini aynı zamanda, sağlık, sosyal ve finansal bakım olarak da açıklayabiliriz ve sağlık alanındaki bakım, Sağlık Bakanlığı tarafından kamuya ait hastanelerde ya da evde bakım hizmetleri şeklinde değerlendirilmektedir. Sosyal bakım hizmeti ise esas olarak Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı tarafından sağlanmakta ve şu anda kamuda Aile Bakanlığına bağlı olarak yaklaşık, büyükşehirlerde 169 huzurevinde 18.000 yatak kapasitesi, özelde de benzer yatak kapasitesi ve toplamda Türkiye'de 40 bin yatak kapasitesiyle yaklaşık 1,5 milyon bakım ihtiyacı olan yaşlıya ne kadar yetersiz kaldığının bir göstergesidir aynı zamanda. Ve aynı şekilde yaşlıya sunulan bakımın Sağlık Bakanlığı ve Aile Bakanlığı tarafından, iki farklı bakanlık tarafından sunulması kriterler açısından dönem dönem zorluklara neden olmaktadır.

Başka önemli bir sorun ve çarpıcı oran, yaşlı kadın oranımız çok daha fazla olmasına rağmen, huzurevlerinde kalan yaşlı kadınların oranı erkeklere göre çok daha düşüktür; yüzde 44 küsura 55 küsur şeklinde. Bunun birtakım nedenleri olduğu araştırmalarla saptanmış ve özellikle huzurevinde kalmayı tercih etme oranının kadınlarda daha az olması, ataerkil aile yapısında kadının gençlik yıllarında yaşlısına bakarken yaşlandığında da aynı şekilde bakılmayı tercih etmesi şeklinde açıklanmaktadır. Bu da kadının istihdama katılımını sıkıntıya sokmaktadır.

Finansal bakıma bakacak olursak çalışma hayatında daha az yer alan kadının, sosyal güvencesi daha düşük olan kadının erkeğe göre ki biliyorsunuz, "yaşlı bakım aylığı" dediğimiz, "yaşlı aylığı" dediğimiz ve son artışla sadece 2.348 liraya yükseltilen...

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN - Tamamlayın Sayın Yaman.

AYLİN YAMAN (Devamla) - Toparlıyorum.

...yaşlılık aylığını düşünecek olursak ne kadar derin yoksulluk altında olunduğunu ve özellikle kadınların daha derin yoksulluk altında çaresizlikle savaştığını görebiliriz.

Yapılması gereken ilk şey ülke modellerinin incelenmesi; yaşlı nüfusu yüksek olan, özellikle mesela Hollanda'daki kişiye bağlı bakım bütçesi gibi ya da İsveç'teki yıllık izinlerin ona göre planlanması gibi bu örneklerin incelenmesi; aile içinde bakım veren ve alan kadınların desteklenmesi, yerinde yaşlanmayı destekleyen kamucu evde bakım hizmetinin yaygınlaştırılması, bakım hizmetinin kayıt dışı olmaktan çıkarılması ve mutlaka derin yoksulluk altındaki yaşlı kadın güvence sisteminin hak temelli olarak kurgulanması gerekmektedir.

Teşekkürlerimi sunuyorum. (CHP sıralarından alkışlar)