AHMET VEHBİ BAKIRLIOĞLU (Manisa) - Saygıdeğer Başkan, değerli milletvekilleri; Genel Kurulu saygıyla selamlıyorum.

Tartışmakta olduğumuz On İkinci Kalkınma Planı'nda tarım sektörü öncelikli alanlar arasında gösterilmiş ancak dikkatlice incelediğimiz zaman hedeflerde, politikalarda ve tedbirlerde ciddi eksiklikler olduğunu görmekteyiz. Öncelikle, tarım sektörünün bir genel değerlendirmesini yaparsak tarım sektörünün gayrisafi yurt içi hasıla içerisindeki payı her yıl düşmekte. 2013 yılında yüzde 7,4 olan pay, 2022 yılında yüzde 5,8'e kadar düşmüş. Doğrudan tarım ürünleri ticaretinde 2017 yılında net ihracatçı pozisyonundaymışız, 2022 yılına geldiğimiz zaman ise tam tersi bir tablo geçerli, net ithalatçıyız. 2017 yılında ihracatın ithalatı karşılama oranı yüzde 115, 2022 yılında bu oran yüzde 78. 2022 yılında 10 milyar 570 milyon liralık ithalatımıza karşılık 8 milyar 260 milyon liralık ihracatımız söz konusu.

Planda "Tarım arazilerinin etkin şekilde kullanımı, kullanılmayan arazilerin üretime kazandırılması amaçlanmış" ifadesine yer verilmekte oysa baktığımız zaman yıllar içerisinde tarım arazilerinde çok ciddi düşüşler söz konusu. Bu, önemli bir hedef, önemli bir amaç. 2002 yılında 26 milyon 600 bin hektar tarım arazisi varmış kullanılan; yıl 2020, bu oran 23 milyon 136 bin hektara düşmüş; aradaki yaklaşık 3 milyon hektarlık bir tarım arazisini kullanmaktan vazgeçmişiz. Gerçekten önemli bu ancak On İkinci Kalkınma Planı'na baktığımız zaman bu konuda herhangi bir hedef yok. Yani şu olabilirdi mesela bu On İkinci Kalkınma Planı'nda: 2028 yılı sonunda kullanılan tarım arazilerinin miktarını 27 milyon hektara çıkarmak gibi bir hedef konulabilirdi ancak ne yazık ki böyle bir hedef görmüyoruz.

Esas bizi bekleyen en büyük tehlikelerden bir tanesi, kişi başına üretim alanlarının giderek daralması, azalması. Nüfusumuz son yirmi yılda 20 milyon artmış. 4 milyon göçmen barındırmaktayız, 50 milyona yakın da turisti ağırlamaktayız. 2002 yılında 1 kişiye 4 dekarlık tarım arazisi düşüyorken -beslemek için- bugün için bu rakam 2,8 dekara düşmüş durumda; tabii, bu hesabın içerisinde 4 milyon mülteci veyahut da 50 milyon turist yok. Yani bir taraftan tarım alanları düşüyor, diğer taraftan da nüfus artıyor, kişi başına üretim miktarı azalıyor. Bu durumda ne oluyor? Bu durum da yeterlilik oranlarına yansımakta. Mesela, bildiğiniz gibi, buğday ilk üretilen tarımsal bitkidir ve tarım da bu topraklarda başlamıştır. Buğdaya baktığımız zaman, 2017 yılında ekim alanları 76 milyon dekarken, kendi kendine yeterlilik oranı yüzde 111'ken 2022 yılına geldiğimiz zaman ekim alanlarının 67 milyon dekara, yeterliliğin ise yüzde 87'ye düştüğünü görmekteyiz. Hâl böyle olunca ne oluyor? Tabii ki ithalata sarılmaktayız, son beş yılda sadece tahıl ürünlerinin ithalatına vermiş olduğumuz para 19,5 milyar dolar.

Bir diğer husus, en önemli hususlardan bir tanesi tarımsal desteklemeler. Bizden önce çıkan hatipler de bahsetti, tarımsal desteklemelere 2024 bütçesinden ayrılan pay 91,6 milyar lira ve bunun gayrisafi yurt içi hasıla içindeki payı da binde 2. Şimdi, 2002 yılına bakıyorsunuz, binde 5'miş bu oran; 2003'te binde 6'ya çıkmış; 2020 yılına gelmiş, binde 4'e kadar düşmüş; yıl 2024, binde 2. Oysa Tarım Kanunu'muza göre bunun yüzde 1 olması gerekiyor yani çiftçimize, olması gerekenin beşte 1'i bir tarımsal destekleme veriliyor. Biz On İkinci Kalkınma Planı'nda bunu da görmek isterdik yani "2028 yılında desteklemeleri kanunda olduğu gibi yüzde 1'e çıkaracağız." gibi bir hedefimiz olabilirdi ancak ne yazık ki onu da görmedik.

Eksiklerden bir diğeri, bu kalkınma planında organik tarım veyahut da iyi tarımla alakalı herhangi bir hedef konulmamış olması. Pestisit kullanımının azaltılması, kimyevi gübrenin azaltılması konusunda herhangi bir hedef konulmamış olmasını çok ciddi bir eksiklik olarak görüyoruz çünkü Türkiye'de çok ciddi bir kimyevi gübre kullanımı var ve ithalatın...

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)