MAHMUT TANAL (İstanbul) - Değerli Özlem Başkanım diyor ki: "Fazla bağırıp çağırma."

Değerli Başkanım, değerli milletvekilleri; hepinizi saygıyla selamlıyorum.

İSMAİL TAMER (Kayseri) - Bağır, Bağır!

MAHMUT TANAL (Devamla) - Ben öncelikle, Belma üstadımdan özür diliyorum çünkü AK PARTİ Grubu sizi dinlemedi yani sırtını size çevirmişlerdi.

MİHRİMAH BELMA SATIR (İstanbul) - Dinledi, dinledi.

MAHMUT TANAL (Devamla) - Gayet rahat tüm arkadaşlar onu izlerken orada hatta Meclis Başkan Vekiliyle de göz göze geldik, sağ olsun o da "Ne yapayım." şeklinde.... Gerçekten Belma Hanım'ı biz canıgönülden dinledik ama keşke dinlenmiş olsaydı mutlu olurdum ama olsun, Cumhuriyet Halk Partisi varsa herkes için var.

ÖZLEM ZENGİN (Tokat) - Biz hepsini dinledik.

MAHMUT TANAL (Devamla) - AK PARTİ Grubu sizi dinlememiş olabilir, biz sizi canıgönülden dinledik.

Değerli arkadaşlar, Kamu Denetçiliği Kurumunun...

AKİF ÇAĞATAY KILIÇ (İstanbul) - Kayıtlara geçirip, siyaset yapmak için yapıyorsun ya!

ÖZLEM ZENGİN (Tokat) - Biz hepsini dinledik, Belma Hanım bizim için çok özel, kıymetli; lütfen.

MAHMUT TANAL (Devamla) - Herhâlde sürem işlemiyor Başkanım.

AKİF ÇAĞATAY KILIÇ (İstanbul) - İşliyor, işliyor.

ÖZLEM ZENGİN (Tokat) - İşliyor, işliyor, bayağı işliyor.

MAHMUT TANAL (Devamla) - Kamu Denetçiliği Kurumu 2013 tarihinde kuruldu. 2013 tarihinde kurulurken atılan temeller aslında hukukun üstünlüğünün yerleşmesine, demokratik standartların yükseltilmesine katkı sağlanacağına, keyfîliğin önleneceğine, insan haklarına saygının geliştirileceğine, halka karşı sorumluluk anlayışının hâkim kılınacağına... Nitekim Kamu Denetçiliği Kurumunun resmî sitesinde de şöyle tanımlanıyor: "'İnsanların en hayırlısı, insanlara en fazla faydası dokunandır.' inancıyla 'İnsanı yaşat ki devlet yaşasın.' ilkesini kendine rehber edinen Kamu Denetçiliği Kurumu idarenin hizmet kalitesinin yükseltilmesine, iyi yönetim ilkelerinin yerleşmesine, insan haklarının gelişmesine, hukukun üstünlüğünün sağlanmasına, hak arama kültürünün yaygınlaşmasına, şeffaf, hesap verebilir, insan odaklı bir idarenin oluşmasına katkı sağlamaya çalışmaktadır." Fakat üzülerek belirtmek isterim ki Ombudsmanlık Kurumu faaliyetlerini sürdürdüğü 2013 tarihinden bu yana Türkiye'de insan hakları, hukukun üstünlüğü, demokrasi, şeffaflık, temel haklar gibi konular da hep geriye gitti.

6328 sayılı Kamu Denetçiliği Kurumu Kanunu'nda Kurumun oluşmasının amacı "kamu hizmetlerinin işleyişinde bağımsız ve etkin bir şikâyet mekanizması oluşturmak suretiyle, idarenin her türlü eylem ve işlemleri ile tutum ve davranışlarını; insan haklarına dayalı adalet anlayışı içinde, hukuka ve hakkaniyete uygunluk yönlerinden incelemek, araştırmak ve önerilerde bulunmak" olarak tanımlanıyor.

Kamu Denetçiliği Kurumunun koruma ve denetim işlevi de olmalı ama maalesef bu yok. Ombudsmanlık Kurumunun yönetimi iyileştirme işlevi olmalı lakin yönetim giderek daha da beter duruma geldi. İçi boşaltılan, liyakatten uzaklaşan kamu kurumları ucube sistemin vatandaşa zulmetme aracı hâline dönüşmüş durumda.

Şimdi, Kamu Denetçiliği Kurumunun 2022 Yıllık Raporu'nun 136'ncı sayfasında yer alan, Kurumun hazırladığı özel raporlardan bahsediyorum. İşte, Ege Denizi'ndeki Geri İtmeler Özel Raporu, Karabağ İnsan Hakları İnceleme Raporu, Kamu Denetçilik Kurumu Tarafından Ukraynalı Mültecilere İlişkin Olarak Macaristan'a Gerçekleştirilen Çalışma Ziyaret Raporu. Peki, Kamu Denetçiliği Kurumu Türkiye'deki sorunlarla ilgili, vatandaşlarımızın mağduriyetiyle ilgili neden özel rapor hazırlamaz? Bakıyoruz ki Kamu Denetçiliği Kurumu iktidarı rahatsız eden konularda mümkün olduğunca özel rapor düzenlememiş durumdadır. Mesela, rejimin yani saray rejiminin demokrasiden uzaklaşmasıyla ilgili neden bir rapor hazırlamaz? Yani, şu anda demokrasiden neden uzaklaşıyoruz? Neden bununla ilgili bir rapor hazırlamaz? Demokrasiden uzaklaşmamızın yarattığı sıkıntılar neler olur? Neden bununla ilgili özel rapor hazırlamaz? Ülkemizde ekonominin uçuruma sürüklenmesi, milletimizin yoksullaşması, pahalılık ve geçim sıkıntılarıyla ilgili neden özel rapor hazırlamaz? Türkiye'deki yolsuzluk ve yasaklarla ilgili neden özel rapor hazırlanmaz? Ombudsmanlık çürümüş sistemle ilgili neden rapor hazırlamaz? Rutin hâle gelen yolsuzluk, kayırmacılık, torpille ilgili neden özel rapor hazırlamaz? 5'li çeteyle ilgili, 418 milyar doların kaybıyla ilgili neden özel rapor hazırlamaz? Millet açken, çifter çifter maaş alan bürokratlarla ilgili nasıl ve neden bir özel rapor hazırlamaz? Kahramanmaraş merkezli depremlerden sonra, il ilk üç gün içerisinde afet bölgesinde devlet yoktu. Yani, Ermenistan'ın Azerbaycan'a saldırmasıyla ilgili o kadar süreç içerisinde hızlı özel rapor hazırlayan Kamu Denetçiliği Kurumu, neden depremle ilgili rapor hazırlamaz? Arama ve kurtarma faaliyetlerinde hızlı ve etkin hareket edilmediği için binlerce insanımız enkaz altında can verdi. Asker can kurtarmada en kritik saatlerde sahaya çıkarılmadı. AFAD yeterince koordinasyonu sağlayamadı. Koordinasyonsuzluk yüzünden dünyanın öbür ucundakiler gördü ama hâlen Kamu Denetçiliği Kurumu bunu göremedi. Kamu kurumları en zor günde vatandaşın imdadına yetişmedi. Saraydan talimat gelmeyince kimse enkazın başına gidemedi. Kızılayın "İmdat!" çığlığı atan milletin imdadına yetişmek yerine çadır satmakla meşgul olduğunu gördük. Deprem felaketinin üzerinden kırk gün geçti hâlen çadır, barınma, seyyar tuvalet sorununu konuşuyoruz.

Kamu Denetçiliği Kurumu deprem sonrası saray rejiminin, kamu kurumlarının yol açtığı afetlerle ilgili neden yerinde inceleme yapıp özel rapor hazırlamaz? Depremde kaybolan refakatsiz ve kimsesiz kalan çocuklarla ilgili neden özel rapor hazırlamaz?

Şanlıurfa'da sel felaketini yaşadık. Tedbirsizlik ve çürümüş altyapı sistemi sonucu şu ana kadar 15 vatandaşımız yaşamını yitirdi. Hastaneler ve diğer kurumlar, apartmanlar sel sularıyla dolup taştı. Kıyak ihaleler kapsamında servet harcanan, daha birkaç ay öncesinde şov yapılarak açılışı yapılan Abide güzergâhı Şanlıurfalılara mezar oldu. Geçen yıldan ders alınmadığı için yağışların faturası Şanlıurfa'ya yine ağır oldu. Kamu Denetçiliği Kurumu Şanlıurfa'daki bu iş bilmez yönetim anlayışıyla ilgili neden özel bir rapor hazırlamaz? Kamu Denetçiliği Kurumundan ülkemizdeki aksaklıklar, yanlışlarla ilgili özel rapor hazırlamasını bekliyoruz. İnşallah 14, 15 Mayıstan sonra yani Cumhuriyet Halk Partisi ve Millet İttifakı'nın iktidarında bu özel raporların hepsi ince ince, ayrıntılı bir vaziyette hazırlanacaktır. Bu eksiklikleri derken, bu eksiklikler... AK PARTİ ve MHP Kamu Denetçiliği Kurumunda görevini yapan insanların önüne engel oldukları için yapamadılar yoksa bu eleştiriler onların şahıslarına özgü değil. Bugüne kadar insan hakları yönündeki yapılan katkı ve çalışmalarından dolayı... Ona da katılıyoruz, olumlu çalışmaları var ama bunlar yetersiz değerli arkadaşlar. Bunların bugüne kadar daha fazla olması gerekirdi.

Kamu Denetçiliği Kurumunun 2022 Yılı Raporu'nun 192'nci sayfasında "Bilim, Sanat, Kültür ve Turizm" ana başlığı altında başvurulardan bahsediliyor. 2022 yılı boyunca iktidar tarafından festivaller ve konserler yasaklandı; bununla ilgili neden bir rapor hazırlanmaz? Akademik özerklik ortadan kaldırıldığı için üniversitelerde bilim değil, yandaşlık değer görüyor; bu meselenin üzerinde durup özel rapor hazırlanması gerekmez miydi?

Kamu Denetçiliği Kurumunun 2022 Yılı Raporu'nun 16'ncı sayfasında ise kamu kurumlarının Kamu Denetçiliği Kurumunun tavsiye kararına uyum oranına yer verilmiştir. Evet, 2021 yılında yüzde 79,50 iken 2022 yılında 64,94'e düştüğünü söylüyor ve bunda da topu... "Kim uymadı?" diyor. Manisa Belediyesini emsal gösteriyorlar. Manisa Belediyesinin Kamu Denetçiliği Kurumunun kararlarına uymadığını söylüyorlar, eğer uymuş olsaydı bu oran daha yüksek olacaktı. Yani ben anlamıyorum, bu Milliyetçi Hareket Partisinin egemen olduğu belediyelerde -bu Kamu Denetçiliği Kurumu anayasal bir kurum- neden bu kararlara uyulmuyor, bunun gerekçesi nedir, belediye gelip Kamu Denetçiliği Kurumuna izah edemedi. Sayın Grup Başkan Vekilini çok seviyorum ve saygı duyuyorum, inşallah, kendileri herhâlde görüşüp bu konudaki izahatı yaparlar.

ERKAN AKÇAY (Manisa) - Uyarlar, uyarlar.

MAHMUT TANAL (Devamla) - Raporun değerlendirme kısmında her ne kadar özel sebepler belirtse de bazı...

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN - Buyurun Sayın Tanal.

MAHMUT TANAL (Devamla) - Teşekkür ederim.

Yalnız, Ali Haydar Bey'in de iki buçuk dakika süresi vardı, onu da devretmişti tabii izninizle değerli Başkanım.

BAŞKAN - O olmuyor da sen buyur.

MAHMUT TANAL (Devamla) - Yani şimdi, sözün kısası bunların hepsi düzelebilecek mi? Bunların hepsi Millet İttifakı'nda, Kemal Kılıçdaroğlu'nun Cumhurbaşkanlığında, Cumhuriyet Halk Partisi ve Millet İttifakı'nın iktidarında düzelir.

Değerli milletvekilleri, Değerli Başkanım, Değerli Ombudsmanımız, Değerli Kamu Denetçiliği Kurumundaki arkadaşlar; bugüne kadar, 2013 yılından beri milletvekiliyim. 2013 yılından beri ben, Sayın Grup Başkan Vekilimiz Özgür Özel Bey ve diğer tüm...

ÖZGÜR ÖZEL (Manisa) - 2011'den beri milletvekiliyiz.

MAHMUT TANAL (Devamla) - 2011'den beri milletvekiliyiz ama 2013'ten beri bu kanun olduğu için... Bugüne kadar Grup Başkan Vekillerimiz Kamu Denetçiliği Kurumuyla ilgili Mahmut Tanal'ın konuşmalarına hep söz verdiler, ben onlara öncelikle çok teşekkür ediyorum.

Şimdi, biz bugüne kadar, bu Kurumun iyileştirilmesi için hep kanun teklifleri verdik.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN - Tanal, bu toparlayıcı olacak.

MAHMUT TANAL (Devamla) - Toparlayacağım, özür diliyorum.

BAŞKAN - Bir dakika veriyorum, toparlayın.

Buyurun.

MAHMUT TANAL (Devamla) - Ve bugüne kadar bu kamu kurumu gerçekten güzide bir kurum. Bu Kurumun iyileştirilmesi için dedik ki: Bu verdikleri kararların bağlayıcı olması için kanun teklifi verdik, yapmadınız. "Resen hareket etmesi gerekir." dediniz, yapmadınız. Yemin metnine "'İnsan haklarına dayalı adalet anlayışı' ifadesini ekleyelim." dediniz, yapmadınız ama Kamu Denetçiliği Kurumu bu kanun tekliflerimizi destekliyordu ama ellerinden gelen bir şey yoktu. Kamu Denetçiliği Kurumuna başvurmak için menfaat şartı aranmasın, müracaat edebilsin her vatandaş dedik; onlar kabul ediyorlar ama siz kabul etmediniz. Kamu Denetçiliği Kurumuyla ilgili, çevre ombudsmanlığıyla ilgili kanun teklifi verdik; eğer bu kabul edilmiş olsaydı bu sel felaketleri yaşanmamış olacaktı, yaşanmış olsaydı bile tedbirler alınmış olacaktı yani bununla ilgili yine kurmadınız. Kamu Denetçiliği Kurumunun dört yılda bir dönemleri var; siz milletvekilliğini beş yıla çıkardınız, onları beş yıla çıkarın dedik, o teklifi de kabul etmediniz.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

MAHMUT TANAL (Devamla) - Onun için maalesef Kamu Denetçiliği Kurumu sizi ne kadar hukukun içerisine çekmeye çalıştıysa da onlar da başaramadı. İnşallah, Cumhuriyet Halk Partisinin ve Millet İttifakı'nın iktidarında devlet hukukla yaşar ve netice itibarıyla bu Kamu Denetçiliği Kurumu daha güzide bir hâle gelir ama Türkiye Eşitlik Kurumu ile Kişisel Verileri Koruma Kurumunu hiç kimse tanımıyor ve şunu söyleyeyim: Gerçekten Şeref Malkoç Beyefendi'yle farklı siyasi düşüncelerde olabiliriz ama Parlamento için aslında bir şanstır kendi şahsı ve...

BAŞKAN - Peki, Sayın Tanal, teşekkür ederiz.

MAHMUT TANAL (Devamla) - Bitiriyorum, bitiriyorum Başkanım.

BAŞKAN - Bir daha Sayın Tanal konuşurken mikrofonu açmaya gerek yok.

MAHMUT TANAL (Devamla) - Kendisi aslında...

İSMAİL TAMER (Kayseri) - Sayın Tanal, bir de Eskişehir Belediyesine söyle, o da uymadı.

ÖZLEM ZENGİN (Tokat) - Başkanım, böyle devam mı edecek?

MAHMUT TANAL (Devamla) - Değerli arkadaşlarım, şimdi benim konuşmamı dağıtıyorsunuz.

BAKİ ŞİMŞEK (Mersin) - Eskişehir, Eskişehir, Tanal.

MAHMUT TANAL (Devamla) - Ya, Eskişehir kadar başınıza taş düşsün!

ERKAN AKÇAY (Manisa) - Senin de Manisa kadar taş düşsün!

MAHMUT TANAL (Devamla) - Eskişehir, Eskişehir...

BAKİ ŞİMŞEK (Mersin) - Senin kafana Manisa mesir macunu yapışsın Mahmut ağabey!

BAŞKAN - 2022 ve 2021 Yılı Kamu Denetçiliği Kurumu Raporları Hakkında Dilekçe Komisyonu ile İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu Üyelerinden Oluşan Karma Komisyon Raporları üzerindeki görüşmeler tamamlanmıştır.

ÖZGÜR ÖZEL (Manisa) - Sayın Başkanım...

Mahmut ağabey, gel...

MAHMUT TANAL (Devamla) - Teşekkür edeceğim Sayın Başkanım.