MHP GRUBU ADINA MUSTAFA KALAYCI (Konya) - Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; 338 sıra sayılı Kanun Teklifi'nin geneli üzerine Milliyetçi Hareket Partisi Grubu adına söz aldım. Bu vesileyle, sizleri ve aziz milletimizi hürmetle selamlıyorum.

Kanun teklifi, İstanbul Finans Merkezi'yle ilgili düzenlemeleri içermektedir. Dünyada ticaret ağının ve sermaye hareketlerinin yoğun olduğu yerlerde görülen finans merkezleri, ülkelerin ekonomik açıdan ön plana çıkan şehirlerinde finans alanında hizmet veren kuruluşların bir araya getirilmesiyle ortaya çıkmıştır. Finans merkezleri, ekonomik büyüme ve kalkınmayı destekleme açısından çok önemli olan finansal aracılık işlevinin uluslararası boyutta yer aldığı bir merkez, bir bakıma, fon fazlası olanların fon gereksinimi olanlarla uluslararası buluşma yeridir.

Ülkeler, küresel ekonomide daha etkin bir konumda olabilmek için potansiyeli bulunan şehirlerini finans merkezine dönüştürerek hem ticaret ağlarını genişletmeyi hem de makroekonomik görünümlerini güçlendirmeyi amaçlamaktadır. Ülkelerin finans merkezlerine sahip olması, başta dış yatırım ve vergi gelirleri olmak üzere, ekonomik büyüme performansından ihracattaki konumlarına kadar birçok alanı olumlu etkilemektedir. Finans piyasalarında merkez hâline gelen şehirlerin genişleyen iş ağına ev sahipliği yapması, ülkelerin içinde bulundukları coğrafyada benzer konumdaki ülkelerden pozitif anlamda ayrışmasını ve etki alanını artırmasını beraberinde getirmektedir.

İstanbul, yüzyıllar boyunca ekonomik faaliyetlerin odağında yer alan bir şehir olup Türkiye ekonomisinin en önemli şehri ve uluslararası ticaretin kritik bir üssü olarak ön plana çıkmaktadır. Türkiye'nin Doğu Avrupa, Orta Doğu ve Orta Asya bölgelerindeki ekonomik ve finansal gelişmişlik anlamındaki güçlü konumu göz önüne alındığında İstanbul'un öncelikle bölgesel, sonrasında ise küresel bir finans merkezi hâline gelebilecek potansiyele sahip olduğu görülmektedir. Hâlihazırda bankacılık ve sigortacılık gibi finansal hizmetlerin birçok alt sektöründe uluslararası standartları karşılayan bir konumda olan Türkiye'nin İstanbul Finans Merkezi Projesi'ni hızla hayata geçirmesi, önümüzdeki süreçte İstanbul'u bulunduğu coğrafyada finansal hareketlerin yoğunlaştığı bir merkez hâline getirecektir.

Türkiye'nin gelişmiş bir finans merkezine sahip olmasıyla birlikte, kısa vadeli yatırımların yerini uzun vadeli yatırımlar alacak, doğrudan yabancı yatırım akışı hız kazanacak ve tasarruf oranları da artış gösterecektir. Son derece gerçekçi bir vizyon projesi olan İstanbul Finans Merkezi, hem iç hem de dış şoklara karşı ekonomik yapının dayanıklılığını da artıracaktır. Finans sektöründe İstanbul'un, dünyanın önde gelen küresel ve bölgesel merkezleriyle rekabet edebilir hâle gelmesi, Türkiye'nin ekonomik açıdan bu merkezlere sahip ülkelerle de olan pozisyonunu pozitif olarak etkileyecektir.

Değerli milletvekilleri, On Birinci Kalkınma Planı'nda reel sektörün finansman ihtiyacına düşük maliyetle cevap verebilen, farklı nitelikteki finansal araçları güvenilir kurumlar aracılığıyla geniş bir yatırımcı tabanına sunabilen ve İstanbul'un cazip bir küresel finans merkezi olma hedefini destekleyen, kurumsal yapısı güçlü bir finansal sektörün oluşturulması, temel amaç olarak yer almıştır. Bu kanun teklifiyle, ülkemizin finansal rekabet gücünü uluslararası alanda artırmak, finansal piyasalarla ürün ve hizmetlerin gelişmesine ve derinleşmesine katkıda bulunmak, uluslararası finans ve sermaye piyasalarına entegrasyonu güçlendirmek ve bu sayede İstanbul Finans Merkezi'nin önde gelen küresel finans merkezlerinden biri olmasını sağlamak amaçlanmaktadır.

İstanbul Finans Merkezi'nde katılımcı belgesi alarak finansal faaliyet gösteren kuruluşların yurt dışında yerleşik kişilere sundukları finansal hizmetler, hizmetten nihai olarak yurt dışında faydalanılması koşuluyla finansal hizmet ihracatı olarak değerlendirilecektir. Katılımcı belgesi, Cumhurbaşkanlığı Finans Ofisi tarafından verilecektir. Katılımcı belgesi muafiyet koşulları, katılımcı belgesinin verilmesi, askıya alınması ve iptaline ilişkin usul ve esaslar uygulama yönetmeliğinde düzenlenecektir. Katılımcıların faaliyetlerine ilişkin izin, ruhsat ve benzeri onay başvuruları ile çalışanlar ve bakmakla yükümlü oldukları kişilere ait izin ve onay başvurularının hızla yapılabilmesini teminen tek durak büro kurulması öngörülmektedir. Tek durak büroda Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, Hazine ve Maliye Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı, Ticaret Bakanlığı temsilcileri ile ilgili ilçe belediyesi temsilcileri yer alacaktır.

İstanbul Finans Merkezi'ni rekabetçi kılmaya yönelik olarak katılımcıların işlem maliyetlerini azaltmak ve nitelikli insan kaynağı temin etmek suretiyle, dünyadaki diğer finans merkezlerinde faaliyet gösteren finans kurumlarıyla rekabet edebilmelerini sağlamak amacıyla çeşitli vergi ve harç istisnaları getirilmektedir. Buna göre, finansal hizmet ihracatı kazançlarının yüzde 75'i kurumlar vergisinden istisna tutulmakta ve istisna oranının 2022 ile 2031 yılları arasında yüzde 100 olarak uygulanması düzenlenmektedir. Finansal hizmet ihracatı işlemlerine yönelik banka ve sigorta muameleleri vergisi istisnası ile harç istisnası ve düzenlenen kâğıtlara damga vergisi istisnası getirilmektedir. İstanbul Finans Merkezi'nde yer alan taşınmazların kiralanmasına dair işlemler her türlü harçtan ve bu işlemlere ilişkin düzenlenen kâğıtlar damga vergisinden istisna tutulmaktadır.

İstanbul Finans Merkezi'nde istihdam edilen personelin safi aylıklarının yurt dışında en az beş yıllık mesleki tecrübeye sahip kişilerde yüzde 60'ı, yurt dışında en az on yıllık mesleki tecrübeye sahip kişilerde ise yüzde 80'i gelir vergisinden istisna tutulmaktadır. Vergi istisnalarından yararlanma, katılımcı belgesi alarak ofis alanında yer alma ve finansal hizmet ihracatı gerçekleştirme şartlarına bağlanmışken nitelikli insan kaynağı çekmeye yönelik gelir vergisi istisnasından yararlanmada katılımcı belgesi alarak ofis alanı içerisinde yer alma şartı yeterli görülmüştür.

İstanbul Finans Merkezi'nin tüm altyapı ve üstyapısının işletilmesi, yönetilmesi ve bağımsız bölümlerin kiraya verilmesi iş ve işlemleri, yirmi yıl süreyle Türkiye Varlık Fonu tarafından kurulan anonim şirket tarafından yürütülecektir. Ülkemizde son yıllarda finansal hizmet ihracatında yukarı yönlü bir ivme yakalanmış olmakla birlikte çok ciddi bir artış potansiyeli olduğu ve İstanbul Finans Merkezi'nin, Türkiye'nin toplam finansal hizmet ihracatını katlayarak artıracağı değerlendirilmektedir.

Dünyada finansal piyasaların derinleştirilmesi ve bankacılık dışı kesimin büyütülmesi konusunda alternatif finansal işlemler süratle yayılmaktadır. Tasarrufların ekonomiye kazandırılması ve sürdürülebilir ekonomik büyümenin desteklenmesi konusunda katılım finans sistemi önemli bir rol oynamaktadır. Katılım finans sisteminin ülkemiz finans sistemindeki yerinin güçlendirilmesine, katılım finans alanında ürün ve hizmet çeşitliliği ile insan kaynağının geliştirilmesine, politika geliştirme süreçlerini destekleyecek araç ve mekanizmaların oluşturulmasına ihtiyaç bulunmaktadır. Katılım finans alanında bölgenin lideri ve cazibe merkezi hâline gelebilmek için hukuki altyapının oluşturulması gerekmektedir. Bu bakımdan İstanbul Finans Merkezi Kanunu Teklifi büyük önem taşımaktadır.

Ayrıca, Bankacılık Kanunu içinde yer alan düzenlemelerden ziyade ayrı bir katılım finans kanunu çalışması yapılması daha uygun olacaktır. İstanbul Finans Merkezi'nin, Türk ve İslam dünyasıyla artan siyasi ve ekonomik ilişkileri sayesinde başta katılım finans sektöründe olmak üzere Türkiye'nin finans ve ticarette merkez ülke konumuna yükselmesine katkı sunacağına inanıyoruz.

Milliyetçi Hareket Partisi Grubu olarak destek verdiğimiz İstanbul Finans Merkezi Kanun Teklifi'nin ülkemize ve milletimize hayırlar getirmesini diliyor, hepinize saygılar sunuyorum. (MHP ve AK PARTİ sıralarından alkışlar)