AK PARTİ GRUBU ADINA FEHMİ ALPAY ÖZALAN (İzmir) - Sayın Başkan, saygıdeğer milletvekilleri; Spor Kulüpleri ve Spor Federasyonları Kanunu Teklifi üzerine görüş ve düşüncelerimi paylaşmak için grubum adına söz almış bulunmaktayım. Bu vesileyle yüce Meclisi ve aziz milletimizi saygıyla selamlıyorum.

Uzun süredir beklenen ancak çeşitli nedenlerle oluşturulamayan Spor Kulüpleri ve Spor Federasyonları Kanunu Teklifi'mizi Genel Kurulumuzun huzuruna getirmenin mutluluğu içerisindeyiz. Millî Eğitim, Kültür, Gençlik ve Spor Komisyonumuzda yapılan toplantıda gerek Komisyon üyelerimizin gerekse diğer milletvekillerimizin çok değerli katkıları oldu. Huzurunuzda bir kez daha onlara teşekkür ediyorum.

Bu teklifi hazırlamamızda bizi harekete geçiren başlıca sebepleri sizlerle paylaşmak istemekteyim. Tüm spor kulüplerimizin toplam borcu şu anda 30 milyarı geçmiş durumdadır. Kulüplerimizin finansal durumu artık sürdürülebilir bir başarıyı mümkün kılmamaktadır. Spor altyapısında yaptığımız çalışmalarla, özellikle tesisler noktasında örnek gösterilecek bir seviyeye geldik. Sporda Şiddet ve Düzensizliğin Korunmasına Dair Kanun'la sporda şiddeti önledik. Bu teklifle de spor kulüplerini, spor anonim şirketlerini ve spor federasyonlarını düzenleyerek hesap verilebilir, denetlenebilir, şeffaf bir yapı oluşturmak istemekteyiz. Ayrıca, sporun, özellikle de futbolun endüstrileşmesi söz konusudur. Bu alanın da ülkemize gelir getirmesini amaçlamaktayız. Başarılı sporcularımızın yetişmesini ve ülkemizi uluslararası arenada temsil etmesini hedeflemekteyiz. Benim için tüm bu parametrelerden daha önemlisi, güzide kulübümüzün taraftarlarının yağmur çamur, mesafe dinlemeden harcadıkları paraların kulüpler için harcandığının bir takibi ve denetimi olmak zorundadır. Başarılı sporcularımızın yetişmesi ve onlara değer katmamız bu yasada en önemli maddelerden bir tanesidir.

Teklifin içeriğine girmeden önce şu hususlarda açıklama yapma ihtiyacı hissediyorum: Teklifin yasalaşmasıyla birlikte, başkan ve yönetici bulunması noktasında sıkıntı yaşanacağı ifade edilmektedir.

Değerli arkadaşlar, ben inanmaktayım ki, ne mevcut yöneticilerimiz kulüplerine hizmet etmekten vazgeçer, ne de bu ülkenin evlatları taraftarı oldukları kulüpleri sahipsiz bırakır. (AK PARTİ sıralarından "Bravo" sesleri, alkışlar) Bilgi birikimleriyle, tecrübeleriyle, dünyayı yakından takip etmeleriyle, dünyanın başat kulüplerinden daha öncü fikirlere sahip gençlerimizin ve sporcularımızın bundan sonra kulüp yönetimlerinde de daha fazla söz hakkı sahibi olacaklarını düşünmekteyim.

Diğer değinmek istediğim konuysa, kulüplerimizin ilk etapta mali anlamda biraz küçülmek zorunda kalmalarıdır; bundan sonra bir süre, mali yapı düzelinceye kadar, yıldız transferlerden daha çok altyapıya, yerli ve yabancı gelişim gösterecek futbolculara yönelmek durumunda kalmalarıdır. Evet, artık ışığı sönmek üzere olan yaşlı yıldızları değil, ışığının parlaması için kıvılcım oluşturup üflememiz gereken genç yıldızları seyredeceğiz. (AK PARTİ sıralarından alkışlar) Bu konuda hangisinin daha doğru bir seçenek olduğu yorumunu sizlerin ve milletimizin vicdanına bırakıyorum.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; hazırladığımız teklifle spor kulüpleri ve spor anonim şirketleri için "yönetici" tanımı getirerek yönetim dışındaki üyelerin de artık sorumluluk kapsamına alınmasını istemekteyiz. Bildiğiniz üzere, spor anonim şirketlerinde yönetim kurulu başkanı vardır, yönetim kurulu vardır ve bunların dışında, murahhas üye ve genel müdürler vardır; spor kulüplerinde ise idari menajere ve sportif direktörlere de zaman zaman yetki verilmektedir. Artık bu kişiler de uğratılan zarardan şahsi mal varlıklarıyla sorumlu olacaklardır. Bunu örnekle anlatacak olursak; özellikle bir transfer sürecinde rol almış bir yetkili, menajerlik ücret üst sınırına uymadığı takdirde oluşan zarardan şahsi mal varlıklarıyla sorumlu olacaktır.

Diğer bir konumuz: Spor kulüpleri ve spor anonim şirketlerine özgü temel ilkeler ile bütçe ve harcama ilkeleri getirilmektedir. Borçlanma ve alacak temliki sınırı getirilmekte ve bu kurallara uyulmaması durumunda yöneticilere şahsi mal varlıklarıyla sorumluluk getirilmektedir; ayrıca, hapis cezası da düzenlenmektedir. Esas kuralımız denk bütçedir, "Gelir ne kadarsa o kadar harcama yap." olmalıdır. Fakat bazı durumlarda ilave harcama gerekebilir, yönetim kurulu kararıyla bir önceki yıl brüt gelirin yüzde 10 fazlasına kadar harcama yapılabilir. Genel kurul kararı nitelikli çoğunlukla alınmak kaydıyla bir önceki yıl brüt gelirin yüzde 50 fazlasına kadar ilave harcama yapılabilir. Bunu örnekle anlatacak olursak; X kulübün 2021 yılında yani bir önceki yıl 1 milyar lira geliri olduğunu düşünürsek yönetim kurulu kararıyla yüzde 10'una kadar yani 1 milyar 100 milyonuna kadar harcama limiti kullanabileceklerdir. 1 milyar 100 milyon lirayı 1 lira geçtiği takdirde artık nitelikli çoğunlukla genel kurul kararı gerektirmektedir.

Alacak temlikini de sınırladık. Mevcut yönetimler bazen transfer için bazen de bankadan kredi almak için yayın gelirlerini, sponsorluk gelirlerini bankalara ya da diğer kulüplere temlik etmektedir. Bu hususta sınır olmaması sebebiyle mevcut yönetimler gelecek yönetimlerin gelirlerini harcamaktadırlar. Bunu önlemek için de alacak temlikine sınır getirdik yani 2021 yılında 1 milyar brüt geliri olan bir kulüp, yönetim kurulu kararıyla sadece 250 milyon alacak temliki yapabilecektir.

Artık spor kulüpleri dernek vasfından çıkarılmakta, spor kulüplerinin Gençlik ve Spor Bakanlığına tescille kurulmaları sağlanmakta ve böylelikle özel bir hukuki statü kazanmaları temin edilmektedir. Yani, bundan sonra spor kulübü kurmak için 7 kişi bir araya gelebilir, gerekli evrakları topladıktan sonra Gençlik ve Spor Bakanlığımıza başvuruda bulunabilir ve spor kulüplerini artık tescil ettirebilirler.

Spor kulüplerine ticari amaçla kurulma imkânı sağlanmaktadır. Bildiğiniz üzere, dernekler, ekonomi ve kazanç paylaşma amacıyla kurulamazlar; spor kulüpleri ise sporun endüstrileşmesiyle birlikte ticari boyut da kazanan birer varlık olmuşlardır. Enerji sektöründen teknolojiye kadar yasak olmayan birçok ticari faaliyette kulüplerimiz artık faaliyet gösterebileceklerdir.

Spor kulüplerine genel kurul, yönetim kurulu ve denetim kurulu yapılarına dair zorunluluk getirilmektedir. Bir spor kulübü genel kuruluna, yönetim kuruluna ve denetim kuruluna mutlak suretle sahip olmak zorundadır. Bu organlar zorunlu organlardır, bu organlar dışında, disiplin, divan, sicil veya basın ve halkla ilişkiler, mali amaçla ihtiyari başka organlar da oluşturabilirler.

Spor kulüplerinde kurul üyesi olabilmek için belirli suçlardan mahkûm olmama şartı getirilmektedir. Bir spor kulübünün yönetiminde ve denetim kurulunda yer alanlarda; zimmet, irtikap, ihaleye fesat karıştırma, kaçakçılık, cinsel dokunulmazlığa karşı suçlar, uyuşturucu veya madde kullanımı, terörün finansmanı, şike ve teşvik primi gibi suçlardan mahkûm olmama şartı aramaktayız. Spor disiplini kapsamında hak mahrumiyeti cezası alanların üyeliklerinin resen sona ermesi düzenlenmektedir. Yani, tahkim, bir kişi hakkında, talimatlara aykırı işlediği fiilden dolayı bir yıl hak mahrumiyeti vermişse, artık o kişinin organlardaki görevi sona erecektir.

Daha önce dernek statüsünde bulunan spor kulüplerinin kamu yararına çalışma durumları korunmakta ve spor kulüplerinin kamu yararına çalışma statüsü kazanmalarına ilişkin usul ve esaslar belirlenmektedir.

Spor kulüplerinin bir taraftan da kamu sağlığına, topluma, gençlere ciddi katkısı bulunmaktadır. Bu yönüyle de spor kulüplerine vergisel noktalarda bazı imtiyazların tanınması gerekebilir. Gençlik ve Spor Bakanımız, ilgili federasyonun ve Hazine ve Maliye Bakanımızın görüşünü alarak Cumhurbaşkanımıza teklif etmesi durumunda kamu yararına spor kulübü kararı alabilecektir. 4 büyük kulübün şu anda kamu yararına çalışan dernek statüsü bundan sonra da devam edecektir.

Spor kulüplerinin birleşerek federasyon ve konfederasyon şeklinde üst kuruluş kurmalarına olanak sağlanmaktadır. Amatör Spor Kulüpleri Federasyonu gibi kulüpler kendi aralarında birlik kurulsun istemektedirler. Aynı il sınırları içerisinde 15 kulüp bir araya gelebilir "Biz ortak tesis yapıp ortak kullanabiliriz." diyebilirler, biz de bunun önünü açmaktayız çünkü spor paylaşmak ve yardımlaşmaktır.

Spor kulüplerinin şirketleşmesinin hukuki altyapısı oluşturulmaktadır. Bu madde gerçekten çok önemli arkadaşlar çünkü kamuoyunda bu konuyla ilgili bilgi kirliliği var. Biz bu maddede şirketleşmenin hukuki altyapısını oluşturuyoruz. Yani isterlerse spor kulüpleri spor kulübü olarak devam edebilirler, isterlerse spor kulübüne bağlı bir spor anonim şirketi de kurabilirler. Şirketleşmesi için bir spor kulübünün genel kurulunun nitelikli çoğunlukla karar alması lazım. Hep dile getiriliyor, işte 4 büyük kulübün bir an önce şirketleşmesi ve yatırımcılara satılması hakkında kamuoyunda bu konuyla ilgili bir bilgi kirliliği var. 20 bin üyesi olan bir spor kulübünün 10.001 delegesinin şirketleşme yönünde onay vermesi lazım ki önce şirketleşsin. Eğer bu kadar kişi de oy birliğiyle şirketleşmesi yönünde onay veriyorsa bunda bir fayda görmüştür, o yüzden veriyordur. Ayrıca satılması konusunda da yine nitelikli çoğunlukla genel kurul kararı gerekmektedir.

Bakanlık denetimi yanında spor kulüplerinin bağımsız denetim kuruluşları aracılığıyla da denetlenebilmesine imkân tanınmaktadır. Getirilen kurallara uyulup uyulmadığının sıkı bir denetimi gerekmektedir. Bunun için de Bakanlık kendi denetiminin yanında, ihtiyaç duyduğu zamanlarda, bağımsız denetim kuruluşlarından da istifade edebilecektir.

Spor kulüpleri ve spor anonim şirketlerinin profesyonel şube açabilmelerine olanak sağlanmaktadır. Spor federasyonlarının bağlı bulunduğu uluslararası kuruluşlar tarafından profesyonel olarak kabul edilen ve profesyonel faaliyette bulunmasına karar verilen spor dallarında kulüpler profesyonel şube açabilir ve profesyonel şubede yer alan oyuncular profesyonel oyunculardır, esas meslekleri de sporculuktur.

Spor kulüpleri ve spor anonim şirketleri için denk bütçe sistemi getirilmektedir. Kulüpler ve spor anonim şirketleri için esas olan denk bütçedir. "Gelirin ne kadarsa o kadar harcama yap." esas olandır. Biz de bunu istemekteyiz. (AK PARTİ sıralarından alkışlar) Ayrıca denk bütçenin şartlarının oluşması noktasında Türkiye Futbol Federasyonu gibi federasyonlara yetki vermekteyiz. Ayrıca Türkiye Futbol Federasyonunun uyguladığı takım harcama limitinin de artık bundan sonra kanuni bir dayanağı olacak. Ayrıca spor kulüpleri UEFA'nın ve FIFA'nın mecbur kıldığı finansal "fair play" kurallarına da uymak zorunda kalacaklardır.

Belirli bir miktar üzerindeki ödeme ve tahsilatların finans kuruluşları üzerinden yapılması düzenlenmektedir. Yaklaşık olarak 7 bin Türk lirası üzerindeki tahsilat ve ödemeler... Bu, çalışan ödemesi olabilir, borç ödemesi olabilir, sporcu ödemesi olabilir. Bunların banka, PTT ve finans kuruluşları üzerinden yapılması zorunluluk hâline geliyor ve böylece kayıt dışılığı önlemeyi ve şeffaflığı da korumayı sağlıyoruz.

Spor kulübü ve anonim şirketi yöneticilerinin hukuki ve cezai sorumlulukları düzenlenmektedir. Teklifimizle getirdiğimiz borçlanma ve alacak temliki limitine uyulmadığı takdirde, 7 bin lira üzerindeki tahsilatlar ve ödemeler bankalar üzerinden yapılmadığı takdirde, menajerler için belirlenen ücret üst sınırına uyulmadığı takdirde artık oluşan zarardan yöneticiler şahsi mal varlıklarıyla sorumlu olabilecekleri gibi, bir yıldan üç yıla kadar da hapis cezası alabilecekler, görevlerini bıraksalar da kendi genel kurullarında ibra da edilseler hesapların peşleri bırakılmayıp uğrattıkları zararın hesabı sorulacaktır. (AK PARTİ sıralarından "Bravo" sesleri, alkışlar)

Bütçe ve harcama ilkelerine ilişkin olarak, spor kulüpleri ve spor anonim şirketlerine doğrudan ya da dolaylı hâkimiyeti bulunan kişiler lehine sorumluluk yüklenemeyeceği ve bunların borçlarını devralamayacağı düzenlenmektedir. Yani A kişisi A spor anonim şirketi kursun tek başına ve yüzde 100'üne de sahip olsun ama bu kişinin bir de "X" adında ithalat ve ihracat şirketi olsun. Biz diyoruz ki: A spor anonim şirketi gidip "X" şirketin borçlarını devralmasın, A spor anonim şirketi kendi kaynaklarını "X" ithalat ve ihracat şirketine kullandırmasın.

Spor federasyonları için bağlı ve bağımsız spor federasyonu ayrımı kaldırılarak tüm federasyonlar "spor federasyonu" şeklinde yapılandırılmaktadır. Bildiğiniz üzere, 65 tane federasyon vardır, bunlardan 5 tanesi bağımsızdır, içlerinden 1 tanesi özerktir; Türkiye Futbol Federasyonu, onun kendi kanunu vardır. Biz diyoruz ki: 64 federasyon arasındaki ayrımı kaldırarak "spor federasyonu" adı altında tek bir kuruluşta toplayalım.

Federasyonların kanunla veya Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle kurulması düzenlenmektedir.

Spor federasyonlarının merkezi Ankara'da olup genel kurullarının da Ankara'da yapılmasına devam edilecektir.

Federasyonların yönetim kurulu üyeleri 11 asil, 11 yedek şeklinde düzenlenmiştir. En az 2 üyesinin, faal olmayan, o branşta millî olmuş sporcularımızdan olması ve yönetim kurulunda artık yer almaları istenmektedir.

Federasyon Başkanlığı adaylığında aranan belirli suçlardan mahkûm olmama şartı genişletilerek güncellenmiştir. Örneğin; zimmet, irtikap, ihaleye fesat karıştırma, şike ve teşvik primi vesaire gibi suçlardan mahkûm olmama şartı var. Federasyon Genel Sekreterliği için kriter getirilmektedir, en az beş yıl mesleki tecrübe ve üniversite mezunu olması gerekmektedir. Bir kimsenin üst üste veya aralıklı olarak en fazla 3 dönem Federasyon Başkanlığı yapabileceği düzenlenmiştir. Federasyon Başkan adaylığı başvurusunda delegelerin yüzde 15 yazılı teklifi ve adaylık başvuru ücreti yargı kararlarına uygun şekilde düzenlenmiştir.

Olimpiyat oyunlarının ertelenmesi veya iptali hâlinde federasyon genel kurullarının nasıl yapılacağı belirlenmiştir. Yönetim kurulunun genel kurul tarafından ibra edilmesinin Bakanlık denetiminin yaptırımlarını ortadan kaldırmayacağı düzenlenmektedir yani genel kurulun yönetim kurulunu mali kongrede ibra etmesi, yöneticilerin borçlanma limiti, alacak temliki limiti ve menajer ücret üst sınırına uymamalarından kaynaklı sorumluluklarını ortadan kaldırmayacaktır.

Spor federasyonları için denk bütçe sistemi getirilmektedir. Yine, yüzde 10 fazlasına kadar borçlanmaya ilişkin sınırlamalar getirilmektedir. Belirli miktardaki yani 7 bin lira üzerindeki ödeme ve tahsilat işlemlerinin finans kuruluşları üzerinden yapılması öngörülmektedir. Mevzuata aykırı iş ve işlemlerden dolayı kusurları bulunan federasyon başkanı ve yönetim kurulu üyelerinin zararlardan sorumluluğu düzenlenmektedir. Görev süresini aşacak şekilde federasyonu borç altına sokacak işlem yapılamayacağı düzenlenmektedir. Spor federasyonu yöneticilerinin belirli hâllerde hukuki ve cezai sorumlulukları düzenlenmektedir. Az önce de bahsettiğim gibi, borçlanma sınırına uyulmadığı takdirde, 7 bin lira ve üzerindeki tahsilatlar ve ödemeler bankalar üzerinden yapılmadığı takdirde yöneticilerin de bundan sonra şahsi mal varlıklarıyla sorumlulukları bulunacaktır.

Federasyon, konfederasyon ve benzeri isimler altında yetkisiz işlem tesis eden kurum yetkililerinin cezalandırılması düzenlenmektedir. Az önce de söylediğim gibi, federasyonlar kanunla veya Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle kurulacaktır, birileri gidip kendi başına federasyon kurarsa ya da taklit ederse cezalandırılacaktır. 5894 sayılı Türkiye Futbol Federasyonu Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun'da, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi kararlarına göre, Türkiye Tahkim Kurulunun yapısı düzenlenmektedir. Tahkim Kurulu ve Yönetim Kurulunun görev süresi dörder yıl olacaktır. Tahkim Kurulu üyesi olabilmek için en az on yıl mesleki tecrübe aranacaktır, bağımsızlık ve tarafsızlık yemini de edeceklerdir.

Diğer çok önemli kanun teklifi maddemiz menajerlik. Menajerlik sistemine de düzen getirilmektedir. Böylelikle şeffaf, futbolcu ve kulüp menfaatlerini önceleyen bir sistem işlerlik kazanacaktır. Menajerlik ücreti üst sınırına bir sınır getirilmektedir, futbolcu ile menajer arasında yapılacak olan anlaşma en fazla iki yıl olacaktır ve bu anlaşma noter huzurunda tasdik edilecektir. Ayrıca ücret sınırına uyulmaması durumunda yöneticiler hem mal varlıklarıyla hem de cezai olarak sorumlu olacaklardır. Yapılan bir sözleşmenin dışında bir sözleşmenin tespiti hâlinde -ki buna kamuoyunda, biliyorsunuz "çekmece kontratı" derler yani orijinal kontratın dışında kendi aralarında yapmış olduğu bir kontrat vardır- bir kontratın tespiti hâlinde menajerin lisansı tamamen iptal oluyor, oyuncu müsabakalardan bir yıl menediliyor, yetkili kişi de yüz günden üç yüz güne kadar adli para cezasına da çarptırılabiliyor.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

FEHMİ ALPAY ÖZALAN (Devamla) - Başkanım, çok az kaldı.

BAŞKAN - Buyurunuz efendim.

FEHMİ ALPAY ÖZALAN (Devamla) - Sayın Başkanım, kıymetli milletvekillerimiz; teklif özetle bu hususları içermektedir. Spor tarihi için bir dönüm noktası olacak bu çalışmanın Genel Kurulumuzda tüm partilerimizin desteğini almasını istemekteyim.

Teklifimizin spor camiamıza ve aziz milletimize hayırlı olmasını diliyorum, her birinizi saygı ve sevgiyle selamlıyorum. (AK PARTİ ve MHP sıralarından alkışlar)