İSMAİL BİLEN (Manisa) - Sayın Başkan, Gazi Meclisimizin değerli milletvekilleri; milletvekili arkadaşlarımızla birlikte yüce Meclisimize arz ettiğimiz Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi üzerine söz almış bulunmaktayım. Bu vesileyle sizleri ve ekranları başlarında bizleri izleyen aziz milletimizi saygıyla selamlıyorum.

Özellikle kanunun tamamının görüşmesinde burada olmadığım için de özür diliyorum. Aynı zamanda Anayasa Komisyonunda toplantılarımız var, orada da çalışmalarda bulunuyoruz, arada bir gelip gidiyorum. Takip edebildiğim kadar, katkı sunan bütün arkadaşlara ve Sayın Akif Hamzaçebi Bey'e de kanunla ilgili konuştuğu için çok çok teşekkür ediyorum.

İşte, tam da burada, bu kanun değişiklik teklifimizle bu sıkıntıları giderecek öneriler getiriyoruz; yaklaşık 10 tane maddede gerek bu tür istismara açık alanları kapatan gerekse Bakanlık yetkililerinin özellikle bu tür kötü amaçlı reklam verenlere karşı alması gereken tedbirleri gerek Komisyonumuzda gerekse burada huzurlarınızda bir kez daha ifade etmek istiyorum.

Evet, kötü amaçlı reklam verenlerin bazılarına ulaşılamıyor. Bakanlık takip yapıyor, sayfalarını kapatmaya çalışıyor ama sayfaları kapatılamadığı için de şimdi bu kanunla o sayfanın erişiminin engellenmesi hakkında kendilerine bir yetki talep ediyoruz. Kötü amaçlı insanlar yurt dışından bu yayınları veya reklamları verebildikleri gibi kendilerine tebligat da yapılamıyor, kesilen cezalar da kendilerinden tahsil edilemiyor. Yine, 18 kişilik bir kurul var, bu 18 kişilik kurulda da hakikaten karar alma zorluğu da var. Zaman zaman da tüketicilerin de belki fazla olması gerekirken ilgili olmayan bazı kurumlardan da fazla sayıda bu kurula üye verilmek suretiyle âdeta bu kurulun da çalışması biraz zorlaştırılmış. Şimdi burada bu kurula başkanlık etmek üzere genel müdür yardımcımıza da bir yetki veriyoruz, sizlerin oylarıyla eğer kanunlaşırsa.

Yine, getirilen bazı önerilerle veya teklifle, taksitle satışlarda taksitini zamanında ödeyemeyen tüketicinin kalan tüm borcunun, taksitlerinin talep edilmesini belirli koşullara bağlayan mevcut hüküm, kalan borcun tümünün talep edilmesini güçleştirecek şekilde tüketici lehine düzenleniyor. Eskiden burada sadece geciken, kalan borç hesaplanırken şimdi borcun tamamı dikkate alınıyor.

Yine, konut kredilerinde tüketicilere ihtiyaç duymadıkları diğer yan ürün ve hizmetlerin kredi kullanım şartı olarak öne sürülmesinin de önüne geçiliyor.

Bir diğer maddede de "maketten satış" olarak bilinen ön ödemeli konut satışlarında, konutların sözleşmede taahhüt edilen sürede tüketiciye teslim edilmesi zorunlu hâle getiriliyor, buradaki otuz altı aylık süre de kırk sekiz aya çıkarılıyor.

Yine, 6502 sayılı Kanun'un mevcut 50'nci maddesinde yer alan -biraz önce Akif Bey'in de bahsettiği- devre mülk ve devre tatil sözleşmeleriyle vatandaşın ve tüketicinin mağdur edilmesine yönelik çaba, gayret veya satışlar burada bununla engelleniyor, bu satışların tamamen yasaklanması hükmü getiriliyor. Akif Bey'in de bahsettiği gibi, Ticaret Bakanlığımızın 2013 yılında yaptığı değişiklikle artık bu tür şeylerde isminin geçmesi veya taahhütte bulunulması engelleniyor çünkü zaman zaman da art niyetliler bunu Bakanlıktan aldıkları izinle, Bakanlığın da arkalarında olduğu izlenimiyle tüketiciye yansıtıyor ve tüketici de bu şekilde yanlış bilgilendirilip yanlış yönlendirildiği için de mağdur edilmiş oluyor.

Süre sınırlı olduğu için bazı hususları atlayarak geçmek istiyorum. Şahsi hakka konu devre tatil sözleşmelerinde, devre tatil hakkını belirli bir dönem için kullanamayacağını, tatil hakkının başlayacağı günden en az doksan gün önce sağlayıcıya bildiren tüketicilerden o dönem için herhangi bir isim altında aidat veya benzeri bir ücret veya bedel talep edilmesi de getirdiğimiz öneriyle, teklifle oylarınıza sunulacak, kabul gördüğü takdirde de bu tür mağduriyetlerle tüketicinin bu şekilde mağdur edilmesinin de önüne geçilmiş olacak.

Bir başka madde de sürdürülebilir tüketimin özendirilmesine ve tasarrufu teşvik ederek israfın önlenmesine ve yeşil dönüşüme büyük katkılar sunması nedeniyle, benim de özellikle benimsediğim, önemsediğim bir diğer düzenleme de kanunda ilk defa yer alan yenilenmiş ürünlere ilişkin düzenlemedir. Bu düzenlemenin yanı sıra, sahte yetkili servisler ve satış sonrası hizmetlerle ilgili tüketicilere yeni haklar getiren düzenleme de tüketicilerimizin uygulamada karşılaştıkları sorunlara çözüm olabilecek en önemli düzenlemeler arasında yer almaktadır.

Bir başka madde de tüketici uyuşmazlıklarının adil, hızlı, basit ve masrafsız bir şekilde çözüme kavuşturulması amacıyla oluşturulmuş ve 1995 yılından bugüne yaklaşık 16 milyon başvuruyu karara bağlayarak ülkemiz yargı teşkilatının üzerindeki iş yükünü önemli ölçüde azaltmış olan tüketici hakem heyetleri konusunda da ehemmiyet arz eden değişiklikler yapılarak tüketicimizin hak arama yolları kolaylaştırılmakta ve genişletilmektedir. Ayrıca, 2022 yılı itibarıyla değeri 15.400 Türk lirasının altında bulunan uyuşmazlıklarda yetkili olan tüketici hakem heyetlerinin görev sınırı 30 bin Türk lirasına yükseltilerek daha fazla sayıda tüketicimizin masrafsız ve hızlı bir şekilde sorunlarını çözüme kavuşturması sağlanacak ve yargının üzerindeki yük de hafifletilecektir.

Kanunun idari yaptırımlara ilişkin hükümleri de tekrar gözden geçirilmiş olup cezaların uygulanabilir ve caydırıcı olması amacıyla gerekli değişiklikler de yapılmıştır.

Dikkat çeken bir diğer düzenleme ise internet üzerinden yapılan, tüketicileri aldatıcı ve mevzuata aykırı reklamlar hakkında Reklam Kuruluna erişim engellemesi kararı verme yetkisidir.

Son olarak vurgulamak isterim ki toplumu oluşturan her bireyin kendi sosyal yaşantısında tüketici olması sebebiyle tüketicinin korunması toplumun her kesimini yakından ilgilendirmektedir. Tüketicinin korunmasıyla ilgili yapılan çalışmalar, toplumun ekonomik ve sosyal yönden kalkınması üzerinde de ülkede üretilen mal ve hizmetlerin kalitesinin yükseltilmesi ve rekabet ortamının sağlanması bakımından da önem arz etmektedir.

Girişte söylemem gereken bir hususu da ifade ederek sözlerimi toparlamak istiyorum. Aslında geçmişte de tüketicilerin hak arama yöntemleri vardı. Bu hak arama yöntemleri, genel prensiplere, ticaret hukukuna ve borçlar hukukuna göre yapılırdı. Ancak tüketimin daha fazla yoğun olması ve belki de tüccarların, şirketlerin daha fazla güçlenmesi sebebiyle bütün ülkelerde tüketicileri korumaya yönelik özel kanunlar çıkarılmış ve ülkemizde de ilk defa 1995 yılında 4077 sayılı Yasa getirilmiş, bu yasayla da tüketici olabildiğince koruma ve güvence altına alınmıştır. Şimdi, getirdiğimiz bu düzenlemelerle, bundan sonra arkadaşlarımızın tenkit ettiği hususları da dikkate alarak, o eksiklikleri de ikmal ederek tüketicinin daha fazla korunması, aldatılmasına yönelik çabaların, gayretlerin önüne geçilmesi hedeflenmektedir.

Bu duygu ve düşüncelerle, kanun teklifinin ülkemize ve tüketicilerimize hayırlı olmasını temenni ediyor, kanunun hazırlık sürecinde katkı sağlayan herkese teşekkürlerimi sunuyor, Genel Kurulu saygıyla selamlıyorum. (AK PARTİ sıralarından alkışlar)