AK PARTİ GRUBU ADINA ORHAN KIRCALI (Samsun) - Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; 2022 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu Teklifi'nin Anayasa Mahkemesi bütçesi üzerine AK PARTİ Grubum adına söz almış bulunmaktayım.

Sayın milletvekillerimi, Gazi Meclisimizi, ekranları başında bizleri izleyen değerli hemşehrilerimi saygıyla selamlıyorum.

"Adalet mülkün temelidir." diyerek devletin odağına adaleti yerleştiren bir medeniyetin mensupları olarak bizler güvenliğin, huzurun ve ekonomik büyümenin adaletin tesis edilmesiyle mümkün olacağına inanıyoruz. 2001 yılında partimiz kurulurken "adalet ve kalkınma" idealini şiar edindik. "Adalet" ve "kalkınma" kavramları bizlere her zaman hangi yöne gitmemiz gerektiğini gösteren birer rehber olmuştur. Bu minvalde AK PARTİ hükûmetlerimiz de Türkiye'de demokratikleşme alanında çok ciddi adımlar attı ve atmaya da devam ediyor. Temel hak ve özgürlükler ve hukuk devleti zemininde ciddi reformlar ve yapısal değişiklikler hayata geçirildi. Adaletin tüm kurum ve kurallarıyla işlemesini temin için yaptığımız reformları önümüzdeki dönemlerde de sürdürmeye devam edeceğiz.

Değerli milletvekilleri, anayasa mahkemeleri dünyanın birçok ülkesinde değişik isimler altında görev yapmaktadır. Türk hukuk sisteminin en önemli ve en köklü kurumlarından olan Anayasa Mahkemesi, 1961 Anayasası'yla hukuk sistemimize girmiştir. Anayasa Mahkemesi, ülkemizde hukukun üstünlüğünün ve hukuk devleti değerlerinin korunması için önemli bir vazifeyi de ifa etmektedir. Ülkemizde temel hak ve hürriyetlerin en iyi, en adil biçimde hayata geçirilmesinin güvencesi olan Anayasa Mahkemesi, Türkiye'nin demokratik hukuk devleti vasfının korunması ve güçlendirilmesinde de hayati önemi haiz en yüksek yargı organımızdır.

Değerli milletvekilleri, kuruluşundan bu yana, kanunların Anayasa'ya uygunluğunu denetleyen Anayasa Mahkemesinin görev alanı zamanla genişleme göstermiştir. Kuruluşundan 2012 yılına kadar geçen dönemde, Anayasa Mahkemesi, esas itibarıyla, kanunların Anayasa'ya uygunluğunu denetleyen yüksek yargı organı olarak faaliyet göstermiştir. 2012 yılından itibaren Türk anayasa yargısında yeni bir dönem başlamıştır. 2010 Anayasa değişikliği, Anayasa Mahkemesinin yapısı ve üye sayısını da değiştirecek şekilde, bireysel başvuru yolunu hukuk sistemimize kazandırmıştır. Böylece Anayasa Mahkemesinin görev alanı, bireysel başvuruyu da içine alacak şekilde genişlemiştir. Bireysel başvuru, Sayın Cumhurbaşkanımızın riyasetlerinde ve milletimizin iradesiyle hukuk sistemimizde gerçekleştirilen önemli bir reform ve kazanımdır. Bireysel başvuru, temel hak ve özgürlüklerin korunmasında kaynağını doğrudan Anayasa'dan alan nihai ve en etkili ulusal hak arama yoludur. Bireysel başvuru uygulamasının başladığı 23 Eylül 2012 tarihinden 2021'in ilk çeyreğine kadar toplam bireysel başvuru sayısı 308.672'ye ulaşmıştır. Anayasa Mahkemesi bu başvuruların yaklaşık yüzde 86'sını karara bağlamıştır. Karara bağlanan toplam 265.300 dosyanın yüzde 89'una kabul edilmezlik kararı verilmiştir. Esastan incelenen 12.318 dosyada yüzde 4,6 oranında idari ret kararı, yüzde 5,4 oranında hak ihlali kararı verilmiştir. Başvuru oranlarına göre değerlendirildiğinde hak ihlali oranının son derece düşük olduğu da tespit edilecektir.

Bireysel başvuru uygulamasının yanı sıra Adalet Bakanlığı bünyesinde İnsan Hakları Tazminat Komisyonu Başkanlığı kurulmuştur. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin de iç hukuk yolu olarak kabul ettiği bu Komisyonla Avrupa İnsan Hakları Mahkemesine yapılan başvurular azalmış, ülkemiz uluslararası hukuk uygulamalarında itibar kazanmıştır.

2017 Anayasa değişikliğiyle benimsenen yeni sistemin önemli unsurlarından biri Cumhurbaşkanlığı kararnameleridir. Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinin anayasallık denetimi yetkisi Anayasa Mahkemesine verilmiştir.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

ORHAN KIRCALI (Devamla) - Müsaadenizle...

BAŞKAN - Tamamlayalım lütfen.

ORHAN KIRCALI (Devamla) - Böylece, Anayasa Mahkemesinin görev alanı, yasama işlemlerinin yanında yürütmenin ilk elden düzenleyici işlemi mahiyetinde olan Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinin yargısal denetimini de içine alacak şekilde genişlemiştir.

Değerli milletvekilleri, Anayasa Mahkemesi için 2022 bütçe teklifi 107 milyon 633 bin Türk lirasıdır. Bu vesileyle, Anayasa Mahkemesinin tüm mensuplarına çalışmalarında kolaylıklar diliyor; 2022 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu Teklifi'nin Anayasa Mahkemesine, ülkemize, milletimize hayırlar getirmesini temenni ediyorum.

Tekrar sizleri ve aziz milletimi saygıyla, muhabbetle selamlıyorum. (AK PARTİ sıralarından alkışlar)