SEMRA ÇAĞLAR GÖKALP (Bitlis) - Teşekkürler Sayın Bakanım.

Öncelikle, Genel Müdürlüğün kıymetli yetkililerine sunum için teşekkür ediyorum; ayrıca uzmanlarına da teşekkür ediyorum, emeklerine sağlık diyorum.

Ben DEM PARTİ Bitlis Milletvekili, kendimi de tanıtayım unutmadan.

Engelli bireylerin kamusal hizmetlere erişimi hâlâ en temel insan hakkı sorunlarından biri. Dijital ortamlarda bilgiye erişim, çevrim içi başvuru sistemleri ve e-devlet hizmetleri gibi engellilerin büyük bir bölümü için bu alanların erişilebilir olmadığı hepimizin malumu. Bize gelen, erişen birçok vatandaşın en çok yakındığı şikâyet alanlarından bir tanesi bu. Görme, işitme veya bilişsel engeli olan yurttaşlarımız için uyarlanmış dijital altyapıların neredeyse yok denecek kadar az olduğu gerçekliği önümüzde duruyor. Fiziki erişilebilirlikte ise tablo daha da ağır. Kamu kurumları, sosyal hizmet binaları hatta bazı rehabilitasyon merkezleri dahi engellilerin bağımsız hareketine uygun değil. "Erişilebilir Türkiye" hedefinde hâlâ istenilen seviyede yol alınmamış görünüyor yani yaptığınız sunumda da esasında bu biraz açığa çıkmış oldu, kendini göstermiş oldu. Evet, Bakanlık bünyesinde yapılan birçok sunum oldu, şunu biliyoruz: Yürütülen birçok çalışma var, gündemlerinde engellilere dönük birçok çalışma var ancak çalışmaların yeterlilik seviyesinin ne olduğu meselesine geldiğimizde yani istenilen seviyenin çok çok altında, çok çok gerisinde bir seviyede olduğunu da görmüş oluyoruz.

Bu anlamda, bunlara ek olarak, engelli bireylerle ilgili istatistiki verilerin yetersiz ve dağınık olduğunu da görüyoruz. Özellikle 6 Şubat depreminden sonra bu alandaki istatistikler çok değişti ancak bırakın daha ayrıntılı verileri henüz toplamda kaç engelli yurttaşın olduğunu dahi bilmiyoruz. Aylin Hanım da buna değinmişti öncesinde, bu, gerçekten bizler için ciddi bir sorun teşkil ediyor çünkü bizler engellilerin varlığını konuştuğumuz zaman bunları rakamsal olarak bile derli toplu ifade edemediğimiz bir yerde buluyoruz kendimizi. Yani şu anda istatistiki olarak kategorize edilmiş bir engelli sayısı ne kadar, totali ne kadar? Yani nüfusa iz düşümü ne kadar? Yani bu totalin ne kadar olduğuna dair bir veri eksikliği var, ciddi bir veri eksikliği var. Bilmediğimiz bir meselede de çözüm üretmemiz tabii ki çok kolay olmuyor bu anlamda. En önemlisi, engelli yurttaşlarımızın sorunlarıyla ilgili muhatap bulmakta çok ciddi sorunlar yaşandığını da gördük. Bu, Bakanlık sunumlarında da tekrardan öne çıkan sorun alanlarından bir tanesi olarak duruyor. Hizmet alanları çok sayıda kurum arasında bölünmüş, yetkiler dağılmış, sorumluluklar belirsizleşmiştir. Her kurum kendi yetkisinin dışında olduğunu söyleyerek topu bir diğerine atmaktadır. Yani dün gelen STK'lerin de yapmış olduğu sunumlarda sunumu yapan bazı arkadaşların şu ifadeleri gerçekten biraz gerçekliği de açığa çıkardı: "Yani biz bir sürü Bakanlık geziyoruz, biz sürü yeri ziyaret ediyoruz. İşte, bir sorunun sadece belki çözülmesi ya da bir sorun gündemi üzerinden gidiyoruz ancak 'Muhatap alan neresi?' sorusu bizim de hâlâ cevap bulamadığımız bir yer. İşte, Sağlık Bakanlığını ilgilendiren alanlarda başka bir yere yönlendirilme durumu yaşıyoruz ve günün sonunda esasında ciddi anlamda bir muhatapsızlık sorunu da ortada duruyor." Bu nedenle artık parça parça çözümlerden ziyade bütüncül bir yaklaşım olması gerektiği kanaatindeyiz. HDP yani bizim önceki kapatılan partimiz HDP döneminde Türkiye'de ilk kez hazırlanan ve yayınlanan bir engellilik manifestosu vardı ve bu manifestoda değinilen en önemli başlıklardan bir tanesi de engellilik bakanlığının kurulmasına dönük bir talep ve öneri de vardı o anlamda. Engelli bireylerin hak, hizmet, veri, denetim süreçlerinin tek çatı altında toplandığı bağımsız bir engelliler bakanlığının kurulması hem dijital ve fiziki erişilebilirlik sorunlarını çözmek hem de engellilik alanında ulusal veri sistemi ve eş güdümlü politika üretimini sağlamak açısından nihai bir çözüm üretecektir çünkü bu bakanlık yardım odaklı değil hak temelli, katılımcı ve engellilerin özne olduğu bir kamu yapılanmasının teminatı olmalıdır. Engelli yurttaşlarımız artık kurum kapılarında değil karar masalarında yer almalıdır çünkü bu karar mekanizmalarında yer alamadıkları sürece kendilerini sürecin bir öznesi olarak da görememe durumunu yaşıyorlar. Belki de Sayın Bakan da buradayken -önceki süreçte de birçok deneyimi olan bir Bakanımız olduğu için- bu Komisyonun belki de en büyük çıktılarından bir tanesi bizim açımızdan şu olabilir; bu Komisyondan çıkacak önerilerden bir tanesi de engelli bakanlığının bir an önce, ivedi bir şekilde kurulması olmasıdır esasında. Bu anlamda vermiş olduğunuz emek için tekrardan teşekkür ediyorum.

Çalışmaların daha iyi bir boyut kazanması için bütün Komisyon üyeleri olarak ne gerekli olursa bu anlamda destek sunacağımızı belirtiyor, teşekkür ediyorum.