DENİZ DEMİR (Ankara) - Sayın Başkanım, değerli milletvekilleri, kamu kurumlarımızın kıymetli bürokratları; hepinizi saygıyla selamlıyorum.

Öncelikle Sayın Bakanımıza bu bugüne kadar yürütülen İklim Kanunu'nun hazırlıkları, ulusal Emisyon Ticaret Sistemi altyapısı, sıfır atık uygulamalarının kurumsallaştırılması ve şehirlere yönelik bütüncül dirençlilik projelere konusundaki çalışmalarından dolayı teşekkür ediyorum. Ülkemizin çevre ve şehircilik politikalarının teknik altyapısının güçlenmesi açısından bu başlıkları oldukça önemli buluyorum.

Ayrıca, bir muhalefet milletvekili olarak önemli bir noktayı da burada özellikle belirtmek isterim. Ankara'nın sorunlarıyla yakından ilgilenen, kendisine ulaştığımızda muhalefet, iktidar ayrımı yapmadan iletişime açık olan bir Bakanlık yaklaşımı görmek bizim için çok değerlidir; bu, demokratik olgunluk açısından da örnek bir tutumdur. Teşekkür ediyor, bu yaklaşımın tüm bakanlıklara örnek olmasını diliyorum.

Sayın, Bakanım, Ankara Türkiye'nin başkenti, 6 milyonun üzerinde nüfusa sahip bir şehir, aynı zamanda İç Anadolu'nun çevresel, ekonomik ve sosyal çekim merkezidir. Bu nedenle Ankara'nın çevre, şehircilik ve iklim ihtiyaçları büyük önem taşımaktadır. Ankara'nın kuzeyinde Çubuk Kızılırmak havzası, batısında Güdül, Beypazarı, Ayaş, ekolojik kuşağı iklim dirençliliği açısından kritik alanlardır. Bu bölgeler hem biyolojik çeşitlilik hem de karbon yutak alanları açısından yaşam destek sistemlerimizdir. 2026 bütçesinde Ankara'ya özgü bir ekolojik koridor programı bulunmamaktadır. Oysa bu bölgelerde yapılacak orman koruma, mera iyileştirilmesi, toprak erozyonu azaltımı, mikro havza planlaması çalışmaları çok büyük önem taşımaktadır. Ankara'nın içme suyu büyük ölçüde Çamlıdere, Kesikköprü ve Gerede Tüneli üzerinden sağlanmaktadır ancak iklim değişikliğine bağlı kuraklık projeksiyonları özellikle İç Anadolu için alarm vermektedir. 2026 bütçesinde Ankara'nın su havzalarının korunmasına ayrılan kaynak sınırlıdır, hâlbuki şunlar artık bir zorunluluktur: Havza bazlı bütünleşik bir planlama, sızıntı kayıplarını azaltan modern altyapı, arıtılmış suyun yeniden kullanımı, kuraklık eylem planlarında Ankara'ya özgü senaryolar. Bu ihtiyaçların bütçede görünür karşılık bulması gerekmektedir.

Ankara'nın en kırılgan bölgeler olan Mamak-Altındağ-Önder Solfasol hattında mevcut yapı stokunun önemli bir kısmı depreme dayanıklı değildir. Bu bölgelerde teknik açıdan jeolojik etütlerin yetersizliği, eski yapı stoku, sosyal risklerin yoğunluğu kentsel dönüşümü zorunlu kılmaktadır ancak 2026 bütçesinde Ankara'ya ayrılan dönüşüm ödeneği nüfus ve risk oranlarıyla uyumlu değildir. Ankara'nın bu alanda daha güçlü bir destek alması gerekmektedir.

OECD metropollerinde kişi başı yeşil alan 20-30 metrekare iken Ankara'da bu rakam ilçe bazında ciddi farklılıklar göstermekte ve birçok bölgede hedeflerin altındadır. Ankara'nın ihtiyacı yeşil koridorlara bağlanan park sistemleri, doğal peyzaj odaklı kent içi ekosistem projeleri, kentsel ısı adası etkisini azaltan ağaçlandırma projeleridir. 2026 bütçesi bu başlıklarda genel destekler içerse de Ankara'ya özgü somut programlar daha belirgin hâle getirilebilir. Türkiye'nin çevresel riskleri ortadadır, Ankara'nın iklim, deprem, su ve ekolojik kırılganlıkları da bilimsel olarak belirlenmiştir.

Sayın Bakanım, burada özellikle ÇED süreçlerine ilişkin bir noktayı vurgulamadan sözlerimi tamamlamak istemiyorum. Türkiye'nin çevresel riskleri ortadadır ve bu risklerin yönetilmesinde ÇED raporları çevre politikalarının en kritik araçlarından biridir ancak son yıllarda bazı projelerde ÇED süreçlerinin hızlandırılması, hatta kimi durumlarda "ÇED Gerekli Değildir" kararlarının genişletilmesini de doğru bulmadığımızı ifade etmek istiyorum. Bizim beklentimiz 2026 yılı bütçesinin özellikle afetlere hazırlık, su yönetimi, yeşil altyapı, riskli yapıt stokunun yenilenmesi, ekolojik koridorların güçlendirilmesi başlıklarında Ankara'yı daha güçlü kapsamaktadır. Eleştirilerimiz yapıcıdır hedefimiz, başkentimizi daha güvenli, daha yeşil ve daha dirençli bir şehir hâline getirmektir.

Sayın Bakana ve Bakanlık çalışanlarına çalışmalarında kolaylıklar diliyor, tüm hazırunu saygıyla selamlıyorum.