RESUL KURT (Adıyaman) - Sayın Başkanım, Plan ve Bütçe Komisyonunun değerli üyeleri, Sayın Bakanım, kıymetli bürokratlar, çok değerli basın mensupları; hepinizi saygıyla selamlıyorum.

Kapsamlı sunumları için Sayın Bakanımıza, bütçenin hazırlanmasında katkıları ve emekleri için de ilgili bürokratlara teşekkür ediyorum.

Tarım ve Orman Bakanlığımızın 2026 yılı bütçesinin ülkemize, milletimize, çiftçilerimize, üreticilerimize hayırlı olmasını diliyorum.

Bugüne kadar tarım, orman, hayvancılık, su yönetimi, gıda güvenliği, kırsal kalkınma alanlarında ortaya koyulan yoğun çalışmalar için de Sayın Bakanlığımıza ve özellikle hassaten Sayın Bakanımıza şükranlarımı sunuyorum.

İklim krizi, gıda arz güvenliği sorunları, tedarik zinciri kesintileri, küresel ekonomik dalgalanmalar sonucunda tarım artık sadece ekonomik bir sektör değil, millî güvenlik meselesi hâline gelmiştir. Böyle bir dönemde Türkiye, Avrupa'da tarımsal hasılada 1'inci, dünyada 7'nci sıraya yükselmiş durumdadır. 2002'de 36,9 milyar TL olan tarımsal hasıla, 2024 yılında 2 trilyon 595 milyar TL'ye çıkarılmıştır. 2002 yılında 3,8 milyar dolar olan ihracatımız, 2024 yılında 8,6 katına çıkarak 32,55 milyar dolara ulaşmıştır. Tarımsal destekler 2002 yılında 1,8 milyar TL'den 2025 yılında 158,6 milyar TL'ye yükselmiştir.

2003-2025 döneminde reel fiyatlarla toplam 2 trilyon 172 milyar TL tarımsal destek sağlanmıştır. 2002 yılında toplam 98 milyon ton, 2024 yılında 136,8 milyon ton bitkisel üretim gerçekleşmiştir. 2025 yılında bitkisel üretim miktarının TÜİK'in verilerine göre 120 milyon tonun üzerinde olması öngörülmektedir. 2006-2025 yılları arasında Kırsal Kalkınma Yatırımlarının Desteklemesi Programı, IPARD hibeleri, Genç Çiftçi Projesi, Uzman Eller Projesi kapsamında 99 bin projeye günümüz fiyatlarıyla 178,8 milyar TL destek verilmiş; 284 bin kişiye istihdam sağlanmıştır.

Dünya Bankası verilerine göre, 2030'da dünya nüfusunun yarısından fazlası su stresi yaşayacaktır. Bu nedenle, DSİ yatırımları ülkemiz için büyük önem taşımaktadır. Son yirmi üç yılda 3 trilyon 510 milyar TL yatırımla 805 baraj, 1.890 sulama tesisi, 6.239 taşkın koruma tesisi tamamlanmıştır.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; 2003-2024 döneminde 20,8 milyon hektar olan orman varlığımız yüzde 12,5 artırılarak 23,4 milyon hektara çıkarılmıştır. Bu bağlamda, Adıyaman orman köylerinde yaşayan vatandaşlarımızın gelir seviyelerinin arttırılması için öncelikle arıcılığın teşvik edilmesinden ve bu kapsamda Adıyamanlı arıcılarımıza verilen desteklerden dolayı Sayın Bakanım sizlere ve ilgili bürokratlara teşekkür ediyoruz. Yapılan kovan dağıtımlarıyla kırsal bölgelerimizde çiftçilerimizin, arıcılarımızın kalkınmasına destek sağlanmıştır.

2024 yılın sonunda 105 köyde 770 bin adet gelir getirici fidan dikilmiştir, bunun için de teşekkür ediyoruz. Orman teşkilatı tarafından Adıyaman'da bal ormanlarının kurulması, arıcılarımıza destek sağlanması, en önemlisi Adıyaman'da orman vasfını yitirmiş alanlara ceviz, badem, kestane, zeytin gibi gelir getirici ağaçlar dikilerek köylerimizde yeni bal ormanlarının oluşturulması, özellikle Atatürk Barajı çevresinin ağaçlandırılması önem arz etmektedir. Sayın Bakanım, daha önce de sizlerle yaptığımız çeşitli toplantılarda bu taleplerimizi dile getirdik ve inşallah, Orman Genel Müdürlüğümüzün bu bağlamda şehrimizin ihtiyaçlarına ciddi bir katkı vermesini bekliyoruz. Bal ormanlarımızın, gelir getirici fidanlarımızın köylerimizle buluşturulması önem arz ediyor.

Adıyaman'da yürütülen su yatırımları şehrimizin geleceğini doğrudan etkilemektedir. Adıyaman'da Bakanlığımızın destekleri hayati önemdedir. Sayın Bakanımıza ve bürokratlara teşekkür ediyorum. Yirmi üç yılda 67,2 milyar TL tarımsal destek ve yatırım yapılmıştır; 29 bin ÇKS kayıtlı çiftçi üretime devam etmektedir. Meyve üretimi yüzde 444 artmış, badem, fıstık cennet hurması, nar, dut ve üzümde Türkiye'nin önde gelen illerinden biri olmuştur. Arı kovanı sayısı yüzde 133 artmış, kırsal kalkınma hibeleriyle 2.447 yeni istihdam sağlanmıştır.

DSİ, Adıyaman'da 42 milyar TL yatırım yapmış, 95 tesis inşa etmiştir. Bu bağlamda, şehrimizde kapalı sistem sulama ve ana iletim hatlarının modernizasyonunun yapılması su kayıplarını azaltmak için zorunludur. Bu konuda desteklerinizi talep ediyoruz.

Sayın Bakanım, Adıyaman'ın kalkınması için Atatürk Baraj Gölü'nden pompaj sulamalarıyla tarımsal alanlarımızın, özellikle sulanabilmesine imkân tanınması bizim en büyük beklentilerimizden biridir. Atatürk Barajı Adıyaman'ın toprakları üzerinde kurulmasına ve bir ilçemizin feda edilmesine rağmen, Adıyaman yeterince yararlanamamaktadır. Adıyaman Atatürk Baraj Gölünden pompaj sulamaları, güneş enerji sistemiyle enerji maliyetleri düşürülerek sulamanın sürdürülebilir olması bizler için çok önemlidir.

Sayın Bakanım, Adıyaman şehrimiz bu anlamda pompaj sulamayla ilgili desteklerinizi ve 2026 yatırım programına alınmasını talep ediyor.

Yine, Adıyaman merkez ve Kahta ilçelerimizde Atatürk Barajı'ndan içme suyu temini projesinin büyük bir önemi var bizim için. Adıyaman merkezde Atatürk Barajı'ndan içme suyu temini projesi yıllık 15,77 milyon metreküp içme suyu sağlayacaktır.

VELİ AĞBABA (Malatya) - Bunu biz de destekliyoruz.

RESUL KURT (Adıyaman) - Bununla ilgili Sayın Bakanımızın talimatlarıyla ihale yapılmış ve süreci devam etmektedir. Bizler için bir an önce hızla tamamlanması önem arz ediyor. Tabiri caizse suyun içerisinde yüzüyoruz, etrafımız, dört tarafımız suyla çevrili ama kadim Adıyaman şehrimiz susuzluk çekiyor.

VELİ AĞBABA (Malatya) - Adıyaman'a faydası yok ama.

RESUL KURT (Adıyaman) - Aynı şekilde Kahta ilçemiz içinde DSİ'yle görüşmeler yapılmıştır. Kahta ilçemize Atatürk Barajı'ndan içme suyu temini proje yapımı konusunda da desteklerinizi istiyoruz.

Sayın Bakanım, Koçali Barajı elli yıldan fazla bir zamandır Adıyaman'ın hasretle beklediği, Adıyaman'ın geleceğini belirleyecek en stratejik projelerden biridir. Koçali Barajı'yla 297 milyon metreküpe yakın bir depolama sağlanacak, Adıyaman'ın uzun vadeli tarımsal ve içme suyu sigortası olup hayati önemde olan bir projedir.

VELİ AĞBABA (Malatya) - Devlet Su İşleri Genel Müdürümüz duyuyor mu?

RESUL KURT (Adıyaman) - Özellikle Kahta, Sincik ilçelerinde de 187 bin dekar tarım arazisi sulanabilecektir. Sayın Bakanımızın talimatlarıyla deprem öncesi ve sonrasında meydana gelen zemin hareketlerinin incelenmesi amacıyla bir proje çalışması yapılarak projenin neticesinde Koçali Barajı'nın devamında bir mahzur görülmemiş ve iyileştirmelerle birlikte devamı kararı alınmıştır.

Sayın Bakanım, Koçali Barajı'nın hızla tamamlanması, sulama hatlarının acilen devreye alınması bizim için önem arz ediyor. Koçali Barajı, Adıyaman için sadece bir baraj değil, bir su kaynağı değil, Adıyaman'ın kaderini değiştirecek stratejik bir kalkınma projesidir. Bu anlamda şehrimiz Koçali Barajı'nın hızla tamamlanmasını talep ediyor.

Besni Çetintepe Barajı tamamlandı. Sayın Bakanım, sizlerin de katılımıyla 2 Ağustosta su tutma töreni yapıldı. Şimdi, su tutma töreninden sonra bir buçuk yıl içerisinde baraj dolacak. Çetintepe Barajı sulama kanalları ve ana iletim hatlarının da beklemeden ivedilikle başlatılması gerekmektedir.

Yine, gövde dolgusu aşamasında 6 Mart 2024 tarihinde tasfiye edilen Adıyaman Gömükan Barajı'nda ikmal gövde dolgusu tamamlanmış, ön yüzü beton imalatları devam etmektedir. İşin bütününde fiziksel gerçekleşme yüzde 82'dir. Bunun da hızla tamamlanmasını talep ediyoruz.

Yine, Çelikhan Çat Barajı'yla ilgili de Çelikhan ilçemizin sulama kanallarının Çat Barajı'ndan su alarak çiftçilerimizin bu anlamda ihtiyaçlarının karşılanması da önem arz ediyor. Çat Barajı sulama kanallarının hızlandırılmasını talep ediyoruz.

Son olarak tarla-sofra arasındaki fiyat farkıyla ilgili de bazı açıklamalarda bulunmak istiyorum. Bu, ülkemiz için de üretici için de vatandaşlarımız için de önemli bir konu. Tarlada, sofrada 5 kat, 10 kat fiyat farkı olduğu her zaman söyleniyor ve bunu da bizzat görüyoruz zaten. Bu farkı azaltmak için bölgesel lisanslı soğuk hava depolarının kurulması, soğuk zincir altyapısının güçlendirilmesi, zincir marketlere ürünlerin en az yüzde 50'sini yerinden alma zorunluluğu uygulanması, yeni hal yasasıyla aracıların azaltılması, çiftçiden âdeta ürünlerini yok pahasına alan aracıların ortadan kaldırılmasına, üreticinin desteklenmesine, üretici, çiftçi kooperatiflerinin güçlendirilmesine ve piyasa oyuncusu olmalarına ilişkin altyapının oluşturulmasına ihtiyaç vardır.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

RESUL KURT (Adıyaman) - Bu bağlamda lojistik ve fire maliyetlerinin düşürülmesi, üretici kooperatiflerinin pazara doğrudan erişiminin artırılmasına ihtiyaç vardır. Bu adımlarla tarla ile tüketici arasındaki fiyat makası minimize edilecek, çiftçiler ürünlerini değerinde satacak, vatandaş daha uygun fiyatla ürün alabilecektir. Önemle belirtmek isteriz ki lisanslı depoculuk, soğuk hava depoları ve kooperatiflerin desteklenmesiyle tarla-sofra fiyat farkı azalacaktır.

Sözlerime son verirken Bakanlık bütçesinin hayırlı olmasını diliyor, hepinizi saygıyla selamlıyorum.