VEZİR COŞKUN PARLAK (Hakkari) - Sayın Başkan, Sayın Bakan, değerli milletvekilleri; siyasi iktidarlar aksini iddia etse de bütçeler teknik değil politik metinlerdir. Bir parlamentonun en önemli faaliyeti bütçe yapmaktır. Halka ait olan maddi varlığın nereye harcanacağı çok büyük sorumluluk gerektiren bir faaliyettir fakat bu önemli faaliyet Cumhurbaşkanlığı hükûmet sistemiyle birlikte maalesef bir formaliteye dönüştürülmüş durumdadır. Bütçeler aynı zamanda bir tercih meselesidir. Hangi alanlarda hangi kalemlere ne kadar bütçe ayrılacağı bir tercih işidir ve siyasi iktidarın tasarrufundadır. Nereye yatırım yapılacağı kadar, nereye yapılmayacağı da önemlidir ve arkasında politik motivasyonlar vardır. Örneğin, bugün bütçesini konuştuğumuz kurumlardan biri olan Karayolları Genel Müdürlüğünden bahsetmek istiyorum. Karayolları Genel Müdürlüğü genelde soru önergelerimize cevap vermiyor, yatırımların coğrafi dağılımını ne yazık ki açıklamıyor. Ancak şunu net bir şekilde söyleyebilirim ki vekili olduğum Hakkâri en az ulaşım ve altyapı yatırımı alan şehirlerin başında geliyor. Hakkâri'yi dış dünyaya bağlayan tek kara yolu olan Hakkâri-Van yolu Türkiye'nin en bakımsız şehirler arası yollarından biridir. Yoğun engebe ve viraj bulunan yola Karayolları Genel Müdürlüğü tarafından dökülen asfaltın kalitesi oldukça düşüktür. Sürekli oluşan çukurlar ve yol kenarındaki göçükler sürücüleri bunlardan kaçmak için karşı şeride geçmeye zorlamakta, bu da kaza riskini ciddi şekilde artırmaktadır. Daha geçen hafta Depin mevkisinde yola düşen kayalardan kaçmak isteyen bir araç Zap Vadisi'ne uçmuş, araçta bulunanlardan 2 kişi hayatını kaybetmiştir.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; Hakkâri-Van yolu sadece 2 ili, birkaç ilçeyi birbirine bağlayan bir yol değildir. Hakkâri sınırlarında bulunan 3 sınır kapısı Hakkâri-Van kara yolunu da uluslararası bir yola dönüştürmektedir. Bu yol, Irak ve İran'ı Türkiye'ye bağlayan ve yüksek bir ticari potansiyele sahip bir yoldur ancak bu uluslararası ticaret yolunun niteliği önemiyle ters orantılı durumdadır. Yol güzergâhındaki Kırıkdağ bölgesinde bulunan köyler hem sürücüler hem de köy halkı için ciddi tehlike oluşturmaktadır. Araçların yavaşlaması için yola kasisler yapılmış olsa da bu kasisler özellikle yolu ilk kez kullanan sürücüler tarafından fark edilmeyebiliyor. Yoğunluğun fazla olduğu bölgelerde trafik ışıkları veya daha belirgin uyarı sistemleriyle gerekli tedbirler alınmalıdır. Hakkâri'den Van'a giden yolda durum böyleyken ilçelere giden yollarda da ciddi sıkıntılar bulunmaktadır. Hakkâri-Çukurca arasındaki yolda her kış çığ düşmekte ve bu durum ölümlü ve yaralanmalı kazalara sebebiyet vermektedir. Çığ düşen bölge hem sürücüler hem de yetkililer tarafından bilinmektedir ancak bu bilgiye karşın sürüş ve can güvenliğini sağlayacak tedbirler alınmamaktadır. Yüksekova'ya, Şemdinli'ye, Derecik'e giden yollar da gerekli standartlardan uzaktır ve vatandaşlar için tehlike arz etmektedir. Özelde Karayolları Genel Müdürlüğüne ve genel olarak Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığına çağrımızdır: Hakkâri ili ve çevresindeki yollar 2026 yatırım planlarına dâhil edilmelidir. Bu yollar modern standartlara göre yeniden inşa edilmelidir. Bakanlığın ve bağlı kuruluşların bütçeleri bölgesel adalet gözetilerek dağıtılmalıdır. Bugüne kadar bütçe kullanımında ihmal edilen bölgelere gerekli özen gösterilmelidir. Birçok ekonomik göstergede olduğu gibi altyapı yatırımlarında da sıralamanın en altlarında olan Hakkâri'nin durumunun geliştirilmesi için gerekli tedbirler hayata geçirilmelidir. Bütçe kullanımı esnasında yapılan ihaleler şeffaf olarak yürütülmeli, her aşamasında kamu otoriteleri tarafından gerekli bilgilendirmeler yapılmalıdır.

Sözlerime son verirken bütçe çalışmalarının halklarımıza daha fazla refah getirmesini ümit ediyor, Komisyonu da saygıyla selamlıyorum.