MEHMET TAHTASIZ (Çorum) - Sayın Başkan, Sayıştayın değerli denetçileri, Ziraat Bankası Genel Müdürü, Genel Müdür Yardımcıları ve Yönetim Kurulu üyeleri; herkesi saygıyla selamlıyorum.

Evet, Ziraat Bankası çiftçinin bankası olmaktan hızla uzaklaşıyor. Bunu biz değil bankanın rakamları söylüyor. Ziraat Bankası çiftçilerimize sübvansiyonlu kredi desteği vermek yerine tüketici kredisi kullandırıp çiftçilerimizi faiz yükü altında maalesef eziyor. Bir taraftan da Ziraat Bankasının bazı yöneticileri, Bankalar Kanunu'na aykırı bir şekilde, kendi ortak olduğu şirketlere çiftçi olmadığı hâlde sübvansiyonlu krediler kullandırıyor; bu, asla kabul edilir bir şey değil. Ziraat Bankasının kullandırdığı tarımsal kredilerin diğer krediler içerisindeki oranı yıldan yıla düşüyor. Bu noktada Ziraat Bankasının kullandığı kredilerde tarımsal kredilerin bugün itibarıyla oranı yüzde kaçtır diye sormak istiyoruz.

Ziraat Bankasının yönetimi eski siyasilerle doldurulunca maalesef kararlar da biraz siyasi oluyor. Siyasi bir talimatla iktidarın yayın organı olsun diye Demirören grubuna çok büyük tutarda kredi veriliyor, tahsilinde sorun yaşanıyor, buna rağmen Demirören grubunun karşısında maalesef el pençe duruluyor ama diğer taraftan Haymana'daki çiftçinin borcu için boğazına yapışılıyor ve maalesef çiftçi en sonunda Ziraat Bankası önünde sütünü dökmek, eylem yapmak zorunda kalıyor. İşte, biz bunu eleştiriyoruz, Ziraat Bankası asli görevine dönsün diyoruz, alın teri döken çiftçiyi daha fazla oranda krediyle desteklesin diye uğraşıyoruz. Tabii, en son zirai dondan dolayı da inşallah çiftçimize daha iyi şartlarda destek olacaktır.

Yalnız, sorduğumuz tüm sorularımıza bankacılık veya ticari sır zırhına bürünmeden, elbette kanunu da çiğnemeden açık yüreklilikle cevap verirseniz şimdiden teşekkür ederim.

Ziraat Bankasının 2024 yılı ilan ve reklam giderleri ne kadar olmuştur? Reklam ve tanıtım planlamanızı hangi kriterlere göre yapıyorsunuz? İzlenirlik ve tirajı mı esas alıyorsunuz yoksa esas olarak iktidara yakın olan gazete ve televizyonlar mı tercih ediliyor? 2024 yılı ve 2025 yılının ilk altı ayında ayrı ayrı ve ayrıntılı belirtmek kaydıyla "reklam gideri" adı altında hangi gazete, televizyon ve diğer kurumlara ne kadar tutarda ödeme yapılmıştır? Ayrıntılı bir tablo sunarsanız teşekkür ederiz.

2024 ve 2025 yılının ilk altı ayında ayrı ayrı ve ayrıntılı belirtmek kaydıyla "sponsorluk gideri" adı altında hangi kurumlara ne kadar tutarda ödeme yapılmıştır?

Son beş yılda şubelerin tadilatlarına 5 milyar liranın üzerinde harcama yaptığınız doğru mu? Doğru değilse son beş yılda kaç şubenizde tadilat yapıldı? Bu tadilatlara ne kadar para harcandı? Yapılan şube tadilatlarının kaçı doğrudan temin yöntemiyle yapıldı? Şube tadilatlarında doğrudan temin olarak son beş yılda ne kadar ödeme yaptınız?

Sayın Genel Müdür, bankanızda oldukça köklü bir değişikliğe giderek tabelalarda yer alan logonuzu değiştirdiniz. Bakın, logoda -buradan da ben göstereyim- sadece bir "a" harfi değişikliği için bu bankanın trilyonlarını aktardınız. Kime aktardınız bilmiyorum ama buradan görün, sadece "a"nın şekli değişiyor yani eski sistem "a" yerine bir "a" harfi değişikliğinden dolayı... Maalesef çengelli "a" gidiyor, düz "a" geliyor ve bu sayede sadece "a" gidip gelmiyor arkadaşlar, dijital materyaller değişecek, tabelalar değişecek, faturalar değişecek, kartvizitler değişecek, maliyetler katlanarak artacak. Logo değişikliği için ihaleye çıktınız mı? Logo değişikliği için hangi firmayla anlaştınız? Sadece "Ziraat" kelimesinin içerisindeki "a" harfinin değişmesini içeren yeni logo tasarımı için ne kadar ödeme yaptınız? Logo değişikliğinin ardından kaç şubenizde tabela değişti? Tabela değişikliği için bugüne kadar toplamda ne kadar ödeme yaptınız? Tabela değişikliği yapan şirket ile logonuzu tasarlayan şirket aynı mı? Bu iş için ihaleye çıktınız mı?

Bankanızın son beş yıldaki kredi miktarı, müşteri sayısı nasıl bir değişim göstermiştir? Günümüz itibarıyla kredi kartı müşteri sayınız kaçtır? 2021 yılından itibaren ve 2025 yılının ilk üç ayında kredi kartı borcu ödeyemediği için kartı kapatılan ve takibe düşen kişi sayısı kaçtır ve bu kredi kartı borçlarının günümüz itibarıyla toplam tutarı ne kadardır? 2024 ve 2025 yılının ilk altı ayında kredi kartı borcunun asgarisini ödeyen müşteri sayınız ne kadardır? Günümüz itibarıyla tahsil edemediğiniz ve tahsil etmenizin de mümkün görülmediği batık kredi toplamı ne kadardır? 2024 ve 2025 yılının ilk altı ayında izlemdeki ve takipteki nakdi ve gayrinakdi kredilerinizin oranı ve toplam tutarı ne kadardır?

Günümüz itibarıyla Ziraat Bankası Yönetim Kurulu Üyelerine ödenen maaş, huzur hakkı ve diğer ek haklar nelerdir? Ziraat Bankası Yönetim Kurulu Üyeliğini ikinci görev olarak yürüten üyeler bankadan da ücret almakta mıdır? Alıyorlarsa bu Yönetim Kurulu Üyeleri kimlerdir?

Sayın Genel Müdür, Türkiye Bankalar Birliği Başkanı, Ziraat Katılım Bankası Yönetim Kurulu Başkanı, Ziraat Bankası Genel Müdürü, Türkiye Varlık Fonu Yönetim Kurulu Üyesi ve onlarca şirketin daha yönetiminde olduğunuzu biliyoruz. Günümüz itibarıyla hangi kurum ve kuruluşlarının yönetim kurullarında görev alıyorsunuz? Bu yönetim kurulu üyeliklerinin hepsinden ücret alıyor musunuz? Alıyorsanız toplamda ne kadar alıyorsunuz?

Ziraat Bankası Genel Müdürü ve Genel Müdür Yardımcılarının bankadan aldıkları maaş tutarı ne kadardır?

Ziraat Bankası Yönetim Kurulu Üyeleri, Genel Müdür, Genel Müdür Yardımcıları ve üst düzey yönetime tahsis edilmiş kredi kartı var mıdır? Varsa hangi görevdeki kişiye ne kadar limitli kredi kartı verilmiştir? Bunların 2021, 2022, 2023 ve 2024 yıllarında yapılan harcama tutarları ne kadardır?

Yönetim ve Denetim Kurulu Üyelerine araç tahsisi yapılmış mıdır? Araç tahsisi yapıldı ise kredi kartları limitleri ve tahsis edilen araçların yıllık masrafı ne kadardır?

Sayın Genel Müdür, Cumhurbaşkanı Sayın Recep Tayyip Erdoğan'ın da katıldığı 6 Şubat depreminin anma programında "Burada en büyük bağışı ben yaptım." demiştiniz. Bu sözleriniz Cumhurbaşkanı dâhil halkımızın da tepkisini çekti. Ziraat Bankası olarak 6 Şubat depremi nedeniyle hangi yardımları yaptınız ve parasal anlamda toplam ne kadar yardımda bulunuldu? Ziraat Bankasının Genel Müdürü olarak siz şahsi olarak da bu depreme yardımda bulundunuz mu? Yine, Ziraat Bankası Yönetim Kurulu Üyeleri, Genel Müdür Yardımcıları gibi üst düzey yöneticiler kişisel olarak da depremde yardım yaptılar mı?

Sayın Genel Müdür, oğlunuzun Borsa İstanbulda çalıştığı doğru mu? Oğlunuzun Borsa İstanbulda işe başlamasında sizin bir dahliniz oldu mu yoksa sınavla mı girdi? Yine, gelininizin Takasbankta sınavsız olarak işe başladığı doğru mu? Gelininiz hangi yıl, hangi şartlarda Takasbankta çalışmaya başladı?

31 Mart öncesi AKP'de olan Malazgirt Belediyesine usulsüz olarak 78 milyon 118 bin 540 lira kredi kullandırıldığı doğru mu? Belediyelere kullandırdığınız toplam kredi tutarı ne kadardır? Bu tutarın ne kadarı iktidar, ne kadarı muhalefet partisinin mensubu olduğu belediyelere verilmiştir?

Cumhurbaşkanı Erdoğan 2022 yılında ayağına çizmelerini geçirmiş ve "Türkiye'nin ilk elektrikli traktörü" diye bir traktörün önünde poz vermişti. Bu traktörün seri olarak üretileceği çiftçiye müjde olarak duyuruldu. Gelinen noktada proje rafa kalktı ve değerlendirme dışı bırakıldı. Sayıştay raporuna da yansıyan tespitlere göre Ziraat Bankası sözleşmede yer alan hiçbir hükmü karşılamayan, taahhütlerini yerine getirmeyen elektrikli traktör şirketine 2019'dan 2023 yılına kadar toplam 246 milyon 751 bin lira aktarmış. Bu elektrikli traktör için Ziraat Bankası tarafından ne kadar finansman sağlandı? Bu elektrikli traktörü hangi firmalar üretecekti ve bu anlamda Bankanızdan ne kadar kredi kullandılar? Projenin rafa kaldırılmasıyla birlikte sağladığınız finansmanı veya verdiğiniz kredileri tahsil edebildiniz mi?

Yine, Sayın Genel Müdür, 11 Mart 2024 tarihinde saat 17.45 ile 22.30 arasında piyasa koşullarının üstünde internet ve mobil bankacılığı üzerinden yüklü altın alımı olmuş, piyasada altının gram fiyatı 2.250 TL iken Ziraat Bankası gramını 2.460 TL'den yüklü miktarda altın alımı yapmış yani Ziraat Bankası yetkilileri gramında 210 TL, kilosunda 210 bin TL daha yüksek fiyatla altın alımı yapmışlar. Bu konuya bir açıklık getirirseniz, 11 Mart 2024 tarihinde neler oldu, neler yaşandı? Ne kadar altın aldınız? Neden bu şekilde bir alım oldu? Buna benzer alımlar daha önce de yapıldı mı?

11 Kasım-18 Kasım 2024 tarihleri arasında Antalya Rixos Sungate Hotelde Ziraat Bankası, Ziraat Katılım Bankası ve iştiraklerinin 3 bin kişilik 3 grup hâlinde "yıl sonu toplantısı" adı altında bir toplantı yaptınız mı? Bu toplantının konaklama, ulaşım, tanıtım, organizasyon olmak üzere toplam maliyeti ne kadar olmuştur? 150 milyon TL harcandığı doğru mudur? Toplantıya eşler ve aileler de davet edilmiş midir?

Çiftçilere kredi verirken bin dereden su getiriyorsunuz; çiftçi kredi kullanacağı zaman evini, tarlasını, traktörünü ipotek alıyorsunuz; traktör alan çiftçinin traktörü 5 yaşını geçince traktörün ipoteğini bozdurup yerine ev veya başka bir ipotek vermesini istiyorsunuz ama diğer taraftan gelen bir telefon veya talimatla zengin iş adamlarına kredi muslukları açılıyor. Örneğin, eski AK PARTİ milletvekili olan, Başbakan Yardımcılığı yapan ve şu anda Bankanızın Yönetim Kurulu Başkan Vekili konumunda olan Sayın Veysi Kaynak'ın eşiyle birlikte yönettiği kendi şirketine Ziraat Bankasından milyonlarca liralık kredi sağladığı kamuoyuna yansıdı. Şirketin kamu teşvikleriyle büyürken sadece 13 kişilik istihdam sunması ise ayrı bir tartışma konusu oldu. Nereden bakarsanız bakın bir tutarsızlık ve kayırmaca var. Gerçi eski Ticaret Bakanı da Bakanlık yaptığı Bakanlığa kendi şirketinden malzemeler temin etmişti. O yüzden, iktidarda bu durumla normal gelebilir ama biz bunları normal karşılamıyoruz, etik bulmuyoruz. Sayın Veysi Kaynak'ın ortak olduğu, sahibi olduğu şirketlere kredi kullandırıldı mı? Kullandırıldıysa ne kadar miktarda kredi kullandırdınız? Kullandırılan krediler karşılığında teminat aldınız mı? Banka Yönetim Kurulunda olup da başka kredi kullanan yöneticiniz var mı?

Bir benzerini Halkbankasında gördüğümüz ve gündeme getirdiğimiz ballı satışlardan biri de Ziraat Bankasında var. Halkbankası, eski AK PARTİ Milletvekili Vahit Kiler'e ait Sapphire AVM'yi borçlarına karşılık almış ve sizin de ortağı olduğunuz bu AVM'yi aldığı fiyatın çok da altında geri aynı kişiye satmıştı. Benzer bir durum da Ankara'da meşhur Next Level binasında var. Ankara Next Level AVM 2019'da kredi borcu karşılığı Ziraat Bankasına devredilmişti. Ziraat Bankasının Pasifik İnşaatın 412 milyon TL'lik kredi borcuna karşılık el koyduğu Next Level AVM 1,4 milyar TL'ye AK PARTİ'ye yakınlığıyla bilinen Bayburt Gruba satıldı. Satış tutarının 667 milyon TL'si peşin ödenirken 746 milyon TL'lik tutarı ise on iki ay vadeyle devredildi. Ancak Ziraat Bankasının 2019 yılında sildiği borcun kur karşılığı 73 milyon doları bulurken Bayburt Gruba yapılan satışın tutarı ise döviz kuruyla 48 milyon dolarda kaldı. Dolayısıyla, 25 milyon dolarlık bir zarardan bugün itibarıyla da TL bazında 1 milyar Türk lirasına yakın bir zarardan bahsediyoruz. Anlaşılan o ki kamu bankaları siyasi baskılarla birtakım yandaş şirketlere oldukça uygun koşullarda kredi sağlıyor, talimat aldığı için kredinin geri ödenip ödenmediğine bakmıyor...

ALİ KIRATLI (Mersin) - Bak hâlâ niyet okuyorsunuz Sayın Tahtasız, doğru değil.

MEHMET TAHTASIZ (Çorum) - ...sıkıntıya düşünce şirketin mallarını oldukça pahalıya kucağında buluyor ve yarı fiyatına satmak zorunda kalıyor. Ürünü para etmeyen çiftçi "para" diye inim inim inlerken çiftçiye verilecek paralar birilerine peşkeş çekiliyor, yazık değil mi bu milletin parasına diyoruz.

ALİ KIRATLI (Mersin) - Vallahi doğru söylüyorsunuz, peşkeş çekiliyorlar yani okuyoruz her gün(!)

MEHMET TAHTASIZ (Çorum) - Siz sadece Demirören Grubuna, Pasifik İnşaata açtığınız kredi musluklarını biraz olsun çiftçiye açsanız inanın çiftçilerimiz biraz rahatlayacak.

Dediğim gibi, Ziraat Bankası maalesef çiftçinin değil tüpçünün bankası hâline geldi, üreticiyi değil gökdelenleri destekler oldu.

BAŞKAN MUSTAFA SAVAŞ - Sayın Tahtasız, toparlayalım.

MEHMET TAHTASIZ (Çorum) - Toparlıyorum Başkanım.

Şimdi, bu Next Level AVM işini bir de siz anlatırsanız Sayın Genel Müdür. Next Level'i pahalıya sayıp ucuza satmanız nedeniyle oluşan kamu zararını nasıl açıklıyorsunuz? Next Level AVM'yi yapan firmaya ne kadar kredi verdiniz? Alıp sattığınız gayrimenkuller de dâhil olmak üzere kredinin ne kadarını tahsil edebildiniz? Bahse konu firmanın Ziraat Bankasına hâlen borcu var mı? Varsa ne kadardır? Ödemeleri düzenli yapıyor mu? Satışını yaptığınız Bayburt Grubun satış tutarının 667 milyon TL'sini peşin ödediğini, geriye kalan 746 milyon 912 bin TL'yi de on iki ay vadeli ödeyeceğini biliyoruz. Bayburt Grup kalan parayı düzenli olarak ödüyor mu? Günümüz itibarıyla Bayburt Gruptan olan alacağınız ne kadar?

Sapphire AVM'ye ortak olmak için Kiler Grubunun ne kadar tutardaki borcunu sildiniz? Sapphire AVM satıldıktan sonra bankanızın toplam geliri ne kadar oldu? Yine, kredi kullandırdığınız ve borcunu ödeyemeyen bazı şirketlerin hisselerini satın alıp alacağınıza saydığınız doğru mu?

Ziraat Bankasının borsada işlem gören iştiraklerinin hisselerini toplayıp, fiyatını yükseltip, sonra geri sattığı doğru mu? Doğru ise bunun adı manipülasyon değil midir? Bunları açıklarsanız sevinirim.

Herkese başarılar diliyorum, görüşmek dileğiyle.