| Komisyon Adı | : | KAMU İKTİSADİ TEŞEBBÜSLERİ KOMİSYONU |
| Konu | : | Türkiye Halk Bankası Anonim Şirketinin 2021 ve 2022 yıllarına ait bilanço ve netice hesaplarının görüşmeleri |
| Dönemi | : | 28 |
| Yasama Yılı | : | 3 |
| Tarih | : | 01 .07.2025 |
İZZET AKBULUT (Burdur) - Sayın Başkan, değerli milletvekilleri, saygıdeğer bürokratlar; öncelikle konuşma yaparken herhangi bir video kaydı, herhangi bir şey almadığımı hepinizin bilmesini isterim. Benim tek amacım... Burada bazı bulgular üzerinde ve genel anlamdaki denetim kapsamında tüm Komisyon üyelerimizin doğru bir şekilde bilgilendirilmesini rica ediyorum.
BAŞKAN MUSTAFA SAVAŞ - Arkadaşınıza, yanınızdaki arkadaşınıza mı söylüyorsunuz?
MEHMET TAHTASIZ (Çorum) - Yok, siz bilin diye söylüyor, arkadaşım aldı zaten.
İZZET AKBULUT (Burdur) - Yani konuşmamızın sonunda özellikle yazılı cevap olarak değil de... Genel Müdürümüz, çok uzun yıllardır tecrübeli bir Genel Müdürümüz, birçok konuya da hâkim; bu anlamda Komisyonumuzu bilgilendirebilecek donanıma, yeteneğe, gerekli bilgiye, birikime sahip olduğunu hepimiz biliyoruz. Bu anlamda, yazılı cevaptan ziyade bu kamuoyunda oluşmuş bazı soru işaretleriyle ilgili, Sayıştay raporlarında karşımıza çıkmış bulgularla ilgili bizlere daha ayrıntılı bir şekilde sonunda cevap vermesini rica ediyorum.
Örneğin, neleri rica edeceğiz? Yine, bu vefa hakkı kullandırılmak üzere bazı durumlar var. Bu vefa hakkı nelere göre kullandırılıyor? Bununla alakalı sizlerin üzerinde herhangi bir şekilde siyasi bir baskı var mı yok mu, yoksa gerçekten de gelir tablolarına bakarak mı böyle bir değerlendirme yapıyorsunuz, bilançolara bakarak mı böyle bir değerlendirme yapıyorsunuz? Bununla alakalı bir bilgilendirme isteyeceğim. 2022 bulgu 7.3.1'de de hatta bu konuyla alakalı Sayıştayın da bir saptaması var.
Yine, Sayıştayın bu 2022 saptamalarında, mülkün 2022'de yani bir banka tarafından 123-50-3 no.lu firmadan 2019 yılında kredi borcuna karşılık devralınan AVM'nin -Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; denetim yapmak isteyen tüm milletvekillerimizin dikkatine sunuyorum- 2022 yılı sonunda tekrar aynı firmaya satışı konusunun banka satış yönergesinde belirlenen ilke, usul ve esaslar çerçevesinde yürütülmediği tespit ediliyor. Mülk 2022'de borçlu firmaya teklifi bulunmamasına rağmen satıldı -bununla alakalı- doğru mudur, değil midir? Satış bedeline mevcut yerin ediminden satış tarihine kadar geçen sürede bankaya maliyeti hesaplanmış mıdır? Bu mülk niçin sadece bir defa satışa çıkarılmıştır? Bu taşınmazın ekspertiz değerinin altında ve vade farksız altmış ay vadeyle satışını Komisyonumuza açıklamanızı rica edeceğiz.
Yine, 2022 bulgularından 7.3.6 Alanya'yla alakalı; alt komisyonda da konusu, bahsi çok geçmişti. Bu firma birçok kez yapılandırma yapılmasına rağmen yükümlülükleri zamanında yerine getiremiyor ve nakit akışının olmadığı, risk teminat dengesinin Banka aleyhinde olduğu açık. Kredilerin ana teminatları olan 2 tesiste yıkım kararı var. Kredi kullanımından itibaren geri ödemelerde gecikmeler mevcut. Bu firma çok özel değilse, ticari sır değilse nasıl bir özelliği var da bu kadar ayrıcalığa sahip oluyor? 27/4/2017 tarihinde gecikmiş faiz borcuyla kredi ödemeleri 27/4/2018 tarihine erteleniyor. Bu işlemin dayanağı nedir örneğin? 25/9/2019 tarihli genel müdür yardımcılığı oluruyla gecikmedeki anapara tutarına 213 bin avro tahsisat sağlanmasıyla gecikmedeki borcun 31/12/2019 tarihine ertelenmesine karar veriliyor. Yine, genel müdür yardımcılığının 17/7/2020 tarihli oluruyla vadesi geçmiş 2020 yılı içinde vadesi gelecek, anapara, faiz ve komisyon ödemeleri bir yıl süreyle erteleniyor. Bahse konu Genel Müdür Yardımcısı kimdir ve şu anda görevine devam ediyor mudur? Neye binaen böyle bir inisiyatif kullanılmıştır? Bu durum hukuki sürecin gecikmesine etki etmiş midir? 2013 ve 2015 yıllarında kullandırılan kredilere ilişkin alınan taşınmaz teminatlarının üstünde yıkım kararı olduğunu bilememiş olmanız bir istihbarat zafiyeti değil midir? Firmanın ilan ettiği konkordatoyla sürecinin uzamasından doğacak zararı hangi kalemde muhasebeleştirdik?
Yine, 2022 bulguları, 7.3.8; Avcılar ticari şube 18120XXX no. lu firmaya kullandırılan kredilerin tahsil ve tasfiye edilememesi. Söz konusu müşteriden bankanın alacağının 31/12/2022 tarihiyle temerrüt faizi oranıyla 750 milyon 953 bin TL'ye ulaşması doğru mudur? Bankanın takibe düşen kredileri içerisinde ciddi bir yer tuttuğu, yüksek riskli göründüğü ve teminat olarak gösterilen gayrimenkullerin ivedilikle nakde dönüştürülmesi gerektiği anlaşılmıştır. Derecelendirme notu dipte olan firmaya niçin yüksek meblağlı kredi sağlanmıştır? Az önce söylediğiniz gibi, ticari sır değilse bu firma kimdir? 62 adet karşılıksız çeki, 2018-2021 yılları arasında toplam 152 tane icra kaydı, 2018-2019 arası 20 tane protestolu senedi bulunan bu firmaya tanınan kredi alma hakkını Komisyonumuza nasıl açıklarsınız bilmiyorum. Doğmuş veya doğacak zararlarla ilgili herhangi bir çalışmanız var mıdır? Bugün itibarıyla firmayla ilişkiniz ne aşamadadır, krediler geri ödenmiş midir?
Yine, genel anlamda bu görev zararları var. Görev zararları da alt komisyonda çok gündeme gelmişti ama görev zararının normal faiz oranlarının çok az altında kampanyalı kredilerden kaynaklandığı bize aktarıldı. Yine, Komisyonumuza görev zararlarıyla alakalı bilgilendirme yapılmasını rica ediyoruz.
Sayıştay raporunda reklam, tanıtım ve medya giderleriyle alakalı çok yüksek rakamlar gözümüze çarpıyor. 466 milyon 2021'de, 2022'de bu rakam 1 milyar 190 milyona çıkıyor. Böyle ciddi miktardaki bir artışla ilgili yine Komisyonumuzu bilgilendirmenizi sizlerden rica edeceğiz. 2022 mal alımlarının da 2021'e göre yüzde 125,5 oranında artması konusunda Komisyonumuzu bilgilendirmenizi rica ediyoruz. Her yıl ciddi oranda artışlar olduğu için bu soruyu sorduğumuzu da bilmenizi isterim.
"2023 yılı personele kullandırılmayan izin ücretleri yatırılmış mıdır?" diye alt komisyonda da bir soru sormuştuk ama gönderdiğiniz cevaplar arasında yok, tekrar Komisyonumuza bilgilendirme yapmanızı rica edeceğiz.
Az önce, Çorum Milletvekilimiz söyledi, bu Fiba isimli şirket için bir siyasinin aracılık etmesiyle -ben açıklamayacaktım ama yine Çorum Milletvekilimiz söyledi- Alpay Bey'e imza karşılığı 750 milyon TL yani herhangi bir teminat alınmadan kredi kullandırıldığı mevcut. Bu, sadece Alpay Bey'e özel bir şey mi yoksa normal bir işletmemiz de böyle ayrıcalıklardan yararlanabiliyor mu? Yine, Komisyona bilgi verilmesini rica edeceğim.
Yine, bazı karanlık isimler olarak yazmışız. Çorum Milletvekilimiz alenen söyledi, Ayhan Bora Kaplan'la alakalı, imza karşılığı kullandığı iddia edilen kredilerle alakalı, -biz de kaleme almışız- Komisyonumuza bilgi vermenizi rica ediyoruz.
Basın ve yayın organlarında, BDDK Müdürünün düğünüyle alakalı çok fazla... Biliyorsunuz, bunu alt komisyonda yine gündeme getirmiştik. Burada yapılan takılar çok konuşuldu. Bu yapılan takılarla alakalı Komisyonumuza bilgi verilmesini, bu takıların kurum tarafından karşılanıp karşılanmadığıyla alakalı bilgilendirme...
BAŞKAN MUSTAFA SAVAŞ - Sayın Akbulut, BDDK Başkanıyla veya Müdürüyle bu bankanın ne ilintisi var, ne irtibatı var, ne diye böyle bir soru?
İZZET AKBULUT (Burdur) - "BDDK Müdürünün düğününe katılım sağladınız." dedim, ben BDDK Müdürüsünüz demedim.
BAŞKAN MUSTAFA SAVAŞ - Kim, katılım mı var?
İZZET AKBULUT (Burdur) - Evet, Halk Bankası Genel Müdürünün basın ve yayın organlarında bu düğüne katıldığı ve orada yaptığı takının kurum tarafından karşılandığıyla alakalı... Aslı astarı olmamış olabilir, yine söylüyorum, Komisyonumuzun bilgilendirmeye ihtiyacı var diye ben en baştan söyledim, bununla alakalı bir bilgilendirme yapılmasını sizlerden rica edeceğiz.
MEHMET TAHTASIZ (Çorum) - Taktığınız takıyla...
İZZET AKBULUT (Burdur) - Aynen öyle.
BAŞKAN MUSTAFA SAVAŞ - Buyurun, devam edin.
İZZET AKBULUT (Burdur) - Bu böyle el kol hareketleriyle geçiştirilecek bir konu değil Başkanım.
BAŞKAN MUSTAFA SAVAŞ - Size yapmadım el kol hareketi, size yapmadım.
İZZET AKBULUT (Burdur) - Biz gayet de... Bu konu hayır böyle sanki önemsiz bir şey de...
BAŞKAN MUSTAFA SAVAŞ - Sayın Akbulut...
İZZET AKBULUT (Burdur) - Hayır böyle sanki çok önemsiz bir şey...
BAŞKAN MUSTAFA SAVAŞ - Hayır, Sayın Tahtasız bir şey söyledi, ona karşılık söyledim ben, size karşı söylemedim.
İZZET AKBULUT (Burdur) - Hayır, ben yine söylüyorum: Aslı astarı yoksa da bu Komisyon bu konuyla alakalı bilgilendirilsin. Bunda kötü bir şey yok, aksine böyle bir şey varsa da herkes bilsin ki yarın bir gün bir şey konuşulduğunda KİT Komisyonuna geldi bu konu, Genel Müdürümüz bu konuda bilgilendirdi "Böyle bir konu yokmuş." diyebilelim en azından, en azından bunu sağlamış olalım.
BAŞKAN MUSTAFA SAVAŞ - Tamam, Genel Müdürümüze söyleriz, sorarız, Genel Müdürümüz de söyler.
İZZET AKBULUT (Burdur) - Yönetim Kurulunuzda birden fazla yerden maaş alan kamu görevi yürüten kişi veya kişiler var mıdır? Maksut Serim Cumhurbaşkanlığı Danışmanı, Meltem Taylan Aydın Cumhurbaşkanlığı Danışmanı, Ebubekir Şahin RTÜK Başkanı. Bu soruyu sorduğumuzda da bize sadece tek bir yerden maaş aldıkları cevabı gelmiş. Bununla alakalı Komisyonumuza da bilgi verilmesi uygun olacaktır diye düşünüyorum.
Hepinize çalışmalarınızda kolaylıklar diliyorum.