Komisyon Adı | : | KAMU İKTİSADİ TEŞEBBÜSLERİ KOMİSYONU |
Konu | : | Türkiye Halk Bankası Anonim Şirketinin 2021 ve 2022 yıllarına ait bilanço ve netice hesaplarının görüşmeleri |
Dönemi | : | 28 |
Yasama Yılı | : | 3 |
Tarih | : | 01 .07.2025 |
MEHMET TAHTASIZ (Çorum) - Sayın Başkan, Sayıştayın kıymetli denetçileri, Halkbank Genel Müdürü, Genel Müdür yardımcıları ve Yönetim Kurulu üyeleri; herkesi saygıyla selamlıyorum.
Gazi Mustafa Kemal Atatürk'ün talimatlarıyla seksen yedi yıl önce KOBİ'lere ve esnaflara destek olması amacıyla kurulmuş olan Halkbanka başarılar diliyorum. KOBİ'lerimize ve küçük esnaflarımıza verdiği desteklerinin artarak devamını da temenni ediyorum.
Sayın Genel Müdürümüz, sunuş konuşmanızda 2021 yılında 901 milyar TL olan aktif büyüklüğünüzü 250 kat artırarak 3,2 trilyon TL'ye çıkardığınızı söylediniz. Bankanız Borsa İstanbulda işlem görüyor. 2021 yılından bu yana bankanızın hisse senedi fiyatlarına baktım; 5,5 liradan bugün 24 lirayı biraz geçmiş yani yaklaşık 5 kat artmış. Aktif büyüklüğünüz 250 kat artarken hisse senedi fiyatlarınızın âdeta yerinde saymasının sebebini neye bağlıyorsunuz? Banka hisselerinin hak ettiği değerin çok altında olmasında Amerika'da görülen davanın etkisi var mı? Amerika'daki duruşmayla ilgili son gelişmeleri ve son durumu paylaşır mısınız bizlerle? Amerika'da devam eden dava için bu zamana kadar avukatlar dâhil olmak üzere ne kadar para harcadınız?
Sayın Genel Müdür, ülke ekonomisinin içerisinde bulunduğu durumdan dolayı küçük esnafımız zor durumda, BAĞ-KUR primini ve kirasını ödemekte gerçekten çok zorlanıyor. Bankanızın kuruluş amacı KOBİ ve küçük esnafa destek olmak. Bu anlamda bazı sorularım olacak: KOBİ'lerin kullandığı kredilerin geri dönüş oranı özellikle ekonomik krizin derinleştiği son üç yılda hangi oranda gerçekleşti? Kullandığı kredi nedeniyle takibe düşen KOBİ sayısı kaçtır? Kredisini geri ödeyemediği için kaç fabrika, kaç iş yeri bankanız bünyesine geçmiştir? Aynı şekilde, esnaf kredi ve kefalet kooperatifleri aracılığıyla bankanızdan kredi kullanan küçük esnafın bugün itibarıyla kullandığı toplam kredi miktarı ve faiziyle birlikte geri ödeyeceği borç tutarı ne kadardır? Kredisini ödeyemediği için takibe düşen esnaf sayısı ve bu esnaflarımızın bugün itibarıyla biriken borcu ne kadardır? Sunuş konuşmanızda kredi kartı müşteri sayınızın 7,5 milyona ulaştığını söylediniz. Bankaların kredi kartı müşteri sayısının artmasının en önemli nedenlerinden biri de ekonomik krizin derinleşmesi ve insanların nakit yerine kredi kartları kullanması ve tabiri caizse kredi kartlarına takla attırması. Vatandaşın cebinde para yok, geçimini kredi kartlarıyla sağlıyor, borçlarını çektiği kredilerden ödemeye çalışıyor. Bankanızın son beş yılda kredi kartı müşteri sayısında ne kadar değişim oldu? Ekonomik krizin derinleştiği 2021 yılından itibaren ve 2025 yılın ilk üç ayında kredi kartı borcunu ödeyemediği için kartı kapatılan ve takibe düşen müşteri sayınız kaçtır? 2024 yılında ve 2025 yılının ilk altı ayında kredi kartı borcunun asgarisini ödeyen müşteri sayınızı öğrenmek istiyoruz. Yine, bankanızdan son beş yılda kredi kullanan bireysel ve kurumsal müşteri sayısı kaçtır? Son beş yılda kullandırdığınız bireysel ve kurumsal kredilerin toplam tutarı nedir ve bu kredilerin oransal ve rakamsal olarak ne kadarı geri ödenmediği için takibe düşmüştür? Günümüz itibarıyla tahsil edemediğiniz ve tahsil etmenizin de mümkün görünmediği batık kredi toplam tutarınız ne kadardır? 2024 yılında ve 2025 yılının ilk altı ayında izlemdeki ve takipteki nakdî ve gayrinakdî kredilerinizin oranı ve toplam tutarı ne kadardır?
Bu eleştirimi Vakıfbank yönetimine de aktarmıştım, benzer durum Halk Bankasında da olduğu için sizlerle de paylaşmak istiyorum: Cumhuriyet Halk Partisinin bir milletvekili olarak maaşımı ben Halk Bankasından alıyorum yani Bankanızın bir müşterisiyim. Bankanızın müşterileri arasında her düşünceye, her görüşe sahip insanlar mevcuttur ama diğer kamu bankalarında olduğu gibi Halk Bankası da ilan ve reklamları sadece iktidara yakın gazete ve televizyonlara veriyor, sizde de aynı durum söz konusu. İktidara yakın gazete ve televizyonlarda devlet bankaları başta olmak üzere kamu kurum ve kuruluşlarının reklamlarını çok sık görüyoruz. İktidarı eleştiren gazete ve televizyonlara maalesef -tabiri yerindeyse- hiçbir reklam koklatmıyorsunuz. Kamu bankaları sadece AK PARTİ'ye oy verenlere mi çalışıyor da AK PARTİ tabanına hitap eden gazete ve televizyonlara reklam veriyorsunuz? Sizin müşterileriniz sadece A Haber izleyip Sabah gazetesi mi okuyor? Müşterileriniz arasında Halk TV, NOW TV, Sözcü TV, Tele1, TV5 gibi kanalları izleyen; Sözcü, Cumhuriyet, Evrensel, BirGün, Karar, Yeniçağ gazetesi gibi gazeteleri okuyan müşterileriniz yok mu? İktidarın talimatlarıyla mı reklam bütçenizi yandaş gazete ve televizyonlara aktararak büyük bir hata ve ayrımcılık yapıyorsunuz? Ülkemizin nüfusu 86 milyon, banka yönetimi olarak olaya siyaseten bakıyorsanız son yerel seçimlerde Cumhuriyet Halk Partisinin yüzde 37,81 oy oranıyla Türkiye'nin 1'nci partisi olduğunu hatırlatmak istiyorum.
Bu eleştirimden sonra bazı sorularım olacak: Reklam ve tanıtım planlamanız hangi kriterlere göre yapılmaktadır? İzlenirlik ve tirajı mı esas alıyorsunuz yoksa esas olan iktidara yakınlık mıdır? 2021 yılından itibaren 2025 yılının ilk yarısına kadar sponsorluk, reklam, tanıtım, yardım gibi faaliyetlere toplamda ne kadar bütçe harcandı? Bahse konu yıllarda ayrı ayrı ve ayrıntılı belirtmek kaydıyla "sponsorluk gideri" adı altında hangi kurumlara ne kadar tutarda ödeme yapılmıştır? Bahse konu bu yıllarda ayrı ayrı ve ayrıntılı belirtmek kaydıyla "reklam gideri" adı altında hangi gazete, televizyon ve diğer kurumlara ne kadar tutarda ödeme yapılmıştır, ayrıntılı bir tabloyla sunarsanız memnun oluruz. 2024 yılı reklam ve tanıtım giderleri harcamanız ne kadar olmuştur? 2021, 2022, 2023 ve 2024'te ayrı ayrı ve ayrıntılı belirtmek kaydıyla "tanıtım gideri" adı altında hangi mecra ve etkinliklerde ne kadar para harcanmıştır? Bu yıllarda ayrı ayrı ve ayrıntılı belirtmek kaydıyla "yardım gideri" adı altında hangi kişi veya kuruluşlara ne kadar tutarda yardım yaptınız, ödeme yaptınız?
Son olarak da kamuoyuna yansıyan bazı iddialar var: Halkbank, AK PARTİ eski milletvekillerinden Vahit Kiler'in sahibi olduğu Kiler Holdingin borçları karşılığında toplam 247 bağımsız bölümden oluşan Sapphire AVM'yi ve seyir terasını Ziraat Bankasıyla birlikte almak zorunda kalıyor. Sapphire AVM ve seyir terası Eylül 2022'de satışa çıkarılıyor ve Ocak 2023'te satılıyor. İddia o ki Halkbank borcuna karşılık aldığı Sapphire AVM'yi yine aynı şirkete yani Kiler Holdinge neredeyse yarı fiyatına, 48 milyon dolara satıyor, oysa Sayıştayın 2021 yılı raporundaki ekspertiz değeri 78,9 milyon dolar, bu ölçekteki bir gayrimenkulün satışının 1 milyar TL'nin dahi altında kalmaması gerektiği ifade ediliyor. Siz bu satışı nasıl açıklıyorsunuz? Sapphire AVM'yi ve seyir terasını hangi şirkete ne kadar bedelle sattınız? Söylendiği gibi 48 milyon dolara satıldıysa burada açık bir kamu zararı söz konusudur. Diğer bulgularda cevap olarak belirttiğiniz değerlerin oldukça altında 7,7 milyon TL'ye satılan gayrimenkul hangi belediye satılmıştır? Satılan gayrimenkulun özellikleri nelerdir? Yine, MASAK raporlarına yansıyan bilgiye göre, tutuklanan suç örgütü lideri Ayhan Bora Kaplan'ın para akladığı birçok şirkete Halkbankın 550 milyon TL'den fazla kredi verdiği ifade ediliyor. MASAK raporunda BDDK'nin inceleme başlatması istediği de yazılı, bu iddialar doğru mudur? Ayhan Bora Kaplan'ın dolaylı veya direkt sahip olduğu şirketlere kredi verdiniz mi? Kredi verdiyseniz şirketlere el konulmasından sonra bu krediler tahsil edilebildi mi yani bu şirketlere el konuldu, bu şirketlere verdiğiniz kredileri tahsil edebildiniz mi?
Yine AK PARTİ İzmir Milletvekili ve Meclis İdare Amiri Alpay Özalan'ın Fiba Halı isimli şirketine hiçbir teminat almadan 750 milyon TL kredi kullandırıldığı iddiası var. Bu iddia doğru mudur? Son beş yılda, Halk Bankasına yönelik iddialar nedeniyle kaç habere erişim yasağı getirdiniz, kaç kişi hakkında suç duyurusunda bulundunuz ve kaç kişi suçlu bulunup cezaya çarptırıldı?
Bankanızın 2024 yılı kâr veya zararı, 2024 yılı temsil, ağırlama ve sponsorluk giderleri ne kadar olmuştur? 2024 yılında hangi kurum, kuruluş ve organizasyonlara sponsor olunmuş ve ne kadar ödeme yapılmıştır? Her yıl ciddi oranda artış yaşanan bu görev zararlarının nedenleri nelerdir? Görev zararı veya görevlendirme giderleri dediğimiz kalemler nelerdir? Yılları ayrı ayrı belirtmek üzere son beş yılda bu kalemlere ödenen tutarları detaylı bir tabloyla tarafıma iletmenizi rica ediyorum. Bankanızda kaç adet KKM hesabı açılmıştır? Bu hesaplara yatırılan toplam tutar ne kadardır? Kur korumalı mevduat uygulamasının başladığı 2021 yılından bugüne, yılları ayrı ayrı belirtmek üzere, Bankanızın yıllık KKM hesaplarına kur farkı nedeniyle ödediği tutar ne kadardır?
Teşekkür ediyorum.
Çalışmanızda başarılar diliyorum.
Ayrıca, sizin de Çorumlu hemşehrimiz olduğunuzu biliyorum, görevinizde başarılar dilerim.