Komisyon Adı | : | (10/2608,2609,2610,2611,2612,2613) Esas Numaralı Meclis Araştırması Komisyonu |
Konu | : | Meteoroloji Genel Müdür Yardımcısı Yüksel Yağan'ın, dolusavarın çalışma sistematiği, Meteoroloji Genel Müdürlüğünün iklim izleme çalışmaları, zirai donla ilgili faaliyetleri ve Nisan 2025'te gerçekleşen zirai don sürecinde Meteoroloji Genel Müdürlüğünün yaptıkları hakkında sunumu |
Dönemi | : | 28 |
Yasama Yılı | : | 3 |
Tarih | : | 25 .06.2025 |
İLHAMİ ÖZCAN AYGUN (Tekirdağ) - Sayın Genel Müdürüm, teşekkür ediyorum tekrar.
Belki tarımın dışında bir soru olacak ama merak ettiğimden dolayı, bir de kendi seçim bölgemi ilgilendiren ve daha doğrusu tüm Türkiye'yi ilgilendiren bir konuydu bu: Daha yeni seçilmiştik, 2018 7 Temmuzda yemin ettik, 8 Temmuz 2018'de de -siz de belki hatırlarsınız belleğinizde- Çorlu tren kazası. Evet, şimdi, Çorlu tren kazasıyla... Ben şimdi merak ediyorum: Erken uyarı sisteminin önemini biliyoruz ve bu sistem 2018'de yok muydu acaba?
METEOROLOJİ GENEL MÜDÜR YARDIMCISI YÜKSEL YAĞAN - Vardı.
İLHAMİ ÖZCAN AYGUN (Tekirdağ) - Veya o zaman koordinasyon eksikliği vardı. Koordinasyon eksikliği vardı ki 25 canımızı yitirdik. Bu uyarıya ne zaman geçmiştiniz, tarih olarak söylerseniz sevinirim çünkü o zamanlarda davaları en yakından takip edenlerin birisi benim ve ilk an itibarıyla bölgeye gönderildik; daha -dedim ya- yemin ettik 7 Temmuz, 8 Temmuzda kapalı grubumuz vardı burada, kapalı gruptan çıktık, otele gittiğimizde böyle yoğun bir yağışın olduğunu ve Çorlu'daki rayların altının boşaldığını ve gelen bilirkişilere sorduğumuzda "Nasıl anladınız şeyi?" diye -şimdi güleceksiniz ama- kümesteki leğenlerin ağzına kadar su dolduğunu ifade ettiler orada. Yani bu uyarı sistemi... O zaman demek ki koordinasyon eksikliği varmış ki o çıkıyor ortaya ve öyle bir sıkıntı doğdu. Eğer koordinasyon eksikliği olmamış olsaydı Devlet Demiryolları bana göre tedbirini alırdı, orada 25 canımızı ve birçok da, 300'e yakın yaralımız oldu, bunlar olmazdı diye düşünüyorum. Bu konuda ne düşünüyorsunuz?
METEOROLOJİ GENEL MÜDÜR YARDIMCISI YÜKSEL YAĞAN - Sayın Vekilim, bu soruyu da sorduğunuz için yani bize bu fırsatı verdiğiniz için ben çok teşekkür ediyorum aslında. Şimdi, ben otuz dört yıldır Meteoroloji Genel Müdürlüğünde çalışıyorum, otuz dört yıldır biz bu uyarıları hazırlayıp yayınlarız. Bir de renk kodlu; işte kırmızı uyarı, sarı uyarı gibi, turuncu uyarı gibi renk kodlu uyarıyı Avrupa'da da Meteoalarm var, onunla birlikte 2019'da, daha iyi anlaşılsın diye Avrupa'yla senkronize olarak, Meteoalarm'la senkronize olarak, eş zamanlı olarak 2018-2019 döneminde renk kodlu uyarıya geçtik yani orada da bir gecikme durumumuz yok. Avrupa ülkeleri Meteoalarm'a ne zaman geçtiyse biz de öyle geçtik, burada hiçbir beis yok. Bizim uyarılarımız da...
İLHAMİ ÖZCAN AYGUN (Tekirdağ) - O zaman Devlet Demiryollarıyla mı bağlantısızlık var, Ulaştırma Bakanlığıyla mı?
METEOROLOJİ GENEL MÜDÜR YARDIMCISI YÜKSEL YAĞAN - Şöyle Sayın Vekilim: Biz, bu konuyu Devlet Demiryollarıyla hemen kazanın ertesinde masaya yatırdık, bu konuyla ilgili çok detaylı çalışmalar yaptık. Şöyle bir durum var: Bu, "micro-scale" bir hadise yani bu Devlet Demiryollarının hatları mikro ölçekli meteorolojik olay. Onların kendilerinin izlemesi lazım mühendislik olarak, o hatları...
İLHAMİ ÖZCAN AYGUN (Tekirdağ) - Tamam, yol bekçileri vardı, yol bekçilerini kaldırdılar.
METEOROLOJİ GENEL MÜDÜR YARDIMCISI YÜKSEL YAĞAN - Şöyle: Meteorolojik olarak izlemesi lazım.
İLHAMİ ÖZCAN AYGUN (Tekirdağ) - Tamam işte, yol bekçileri eğer olsaydı o sıkıntıyı görebilirdi.
METEOROLOJİ GENEL MÜDÜR YARDIMCISI YÜKSEL YAĞAN - Yol bekçileri olanı görür, olmadan önceyi kastediyorum. Olmadan önce, orada bir kuvvetli meteorolojik hadise olmadan önce kendi meteoroloji biriminin olması lazım. Japonların var, Fransızların bildiğim kadarıyla var; TCDD'yle uzun soluklu bir çalışma yaptık, şu anda TCDD kendi meteoroloji birimini kurdu, 10 meteoroloji mühendisi aldı. Biz bir buçuk yıldır Meteoroloji Genel Müdürlüğü olarak işin içerisindeyiz; bu arkadaşlarımıza meteoroloji eğitimleri verdik, tahmin sistemimizi açtık TCDD'ye, iki yıldır tahmin sistemimizi alıyorlar, iki yıla gelene kadar bizim üç yıl daha yani toplamdaki TCDD'yle koordineli çalışmamız aşağı yukarı altı yıl falan oldu. Kazadan hemen ertesinde... Şöyle: TCDD'nin bir meteoroloji birimi oluşturma gibi bir... Yani bu insanlara önce onu söyledik, onlar da gittiler, araştırdılar, ettiler; şu anda Eryaman'da meteoroloji birimi var, 10 meteoroloji mühendisi var, kendi hatlarını küçük ölçekli olarak hem bizim meteoroloji radarlarından hem de tahmin sistemimizden... Yani Türkiye'nin övünülecek bir tahmin sistemi var, meteoroloji tahmin sistemi. Siz de eğer detaylarını bilseniz kesinlikle gurur duyarsınız ülkemizle ve bu tahmin sistemine biz çok büyük katkılar sağlıyoruz. Bizim mühendislerimiz burada 7/24 esasına...
İLHAMİ ÖZCAN AYGUN (Tekirdağ) - Kaç mühendis çalışıyor sizde, meteoroloji mühendisi?
METEOROLOJİ GENEL MÜDÜR YARDIMCISI YÜKSEL YAĞAN - Bizde meteoroloji mühendisi olarak 600'e yakın meteoroloji mühendisi çalışıyor.
İLHAMİ ÖZCAN AYGUN (Tekirdağ) - Yine bir teknik soru: 10 mühendisle TCDD o kadar yolu takip edebilecek mi?
METEOROLOJİ GENEL MÜDÜR YARDIMCISI YÜKSEL YAĞAN - Şöyle: Bizde bu işi, TCDD'nin yaptığı işi Türkiye çapında 33 kişi yapıyor il ve ilçe bazında. 10 kişi... Zaten bu rakamı da TCDD de bu duruma göre artıracak. Şu anda fizibilite çalışmalarını biz TCDD'yle birlikte tamamladık. TCDD "Bu işi yapabilir miyiz?" Çünkü bir meteoroloji birimini...
İLHAMİ ÖZCAN AYGUN (Tekirdağ) - Ama orada örneği var, Japonya yapmış.
METEOROLOJİ GENEL MÜDÜR YARDIMCISI YÜKSEL YAĞAN - İşte, Japonya'dan örnek. Şöyle Sayın Vekilim: Japon coğrafyasında sayısal modeller birebir tutuyor, çalışıyor; olay, meteorolojik teknik bakımından.
ÖMER FETHİ GÜRER (Niğde) - Mühendisler meteorolojik olarak olayı saptadı, bildirdi ama oradaki yapılan yapının imarı düzenli ve doğru değilse...
METEOROLOJİ GENEL MÜDÜR YARDIMCISI YÜKSEL YAĞAN - Sefer kesiliyor Sayın Vekilim, sefer kesiliyor.
ÖMER FETHİ GÜRER (Niğde) - Devre dışı kalıyor.
METEOROLOJİ GENEL MÜDÜR YARDIMCISI YÜKSEL YAĞAN - Tabii. Koordineli olarak, bu sene 2-3 defa Sivas tarafında, Yozgat'ta kuvvetli hadise vardı -siz de söylediniz- dolu yağdı, seferi kestik. Yani şu anda çocuklar tabii...
İLHAMİ ÖZCAN AYGUN (Tekirdağ) - O zaman Sayın Genel Müdürüm, gene çelişeceğiz sizinle: İstanbul Havalimanı. Neyi kesiyor, uçaklar inmeye yer arıyor ondan sonra. Sayın Başkanım, beğenmedikleri Çorlu Havalimanı'nı Atatürk Havalimanı yaptılar, ismini değiştirdiler, zaten uçak inmiyor ama sıkısınca, Çorlu Atatürk Havalimanı'na o uçaklar iniyor. Şimdi, sen meteorolojik veriyle "Doğal afet geliyor." diyorsun, neden kaldırdın uçağı o zaman, kes o zaman şeyi.
ÖMER FETHİ GÜRER (Niğde) - Hatay'da "Kuşlardan dolayı havaalanı yapılamaz." raporu varken yine...
İLHAMİ ÖZCAN AYGUN (Tekirdağ) - Gene gecikme vardı geçtiğimiz günlerde yüksek fırtınadan, fırtına vardı...
METEOROLOJİ GENEL MÜDÜR YARDIMCISI YÜKSEL YAĞAN - Şimdi, Sayın Vekilim, şöyle: Yani biz...
İLHAMİ ÖZCAN AYGUN (Tekirdağ) - O zaman bir yerde biz yanlış bir şey yapıyoruz, bilimsele bakmadan...
METEOROLOJİ GENEL MÜDÜR YARDIMCISI YÜKSEL YAĞAN - Bunu da ben arz edeyim: Türk Hava Yollarının da bir meteoroloji birimi var, bir de dispeçer birimi var, orada da meteoroloji mühendisleri çalışıyor ve meteoroloji birimi var. 7/24 Türk Hava Yollarının meteoroloji birimi, bizim havacılık meteoroloji şubesi ve İGA'da bulunan meydan meteoroloji istasyonuyla haberdar, her gün sabah da brifing yapılıyor, onlara özel, İGA'ya özel. Şimdi, biz, gereken bütün verileri Türk Hava Yollarıyla, Pegasus'la, bütün paydaşlarla DHMİ aracılığıyla Anadolu'daki meydanlarla paylaşıyoruz, hiçbir problem yok ama uçağı kaldırmak, seferi geciktirmek, hani bunlara biz iptal...
BAŞKAN ADEM KORKMAZ - Eyvallah, bu, belki başka bir teknik çalışmanın konusu olabilir.
İLHAMİ ÖZCAN AYGUN (Tekirdağ) - Ben size demedim zaten, size bir şeyim yok, siz gerekli çalışmayı yapıyorsunuz; emeğinize, yüreğinize sağlık. Meteoroloji Genel Müdürlüğüyle ilgili olumsuz hiçbir şey söylemedim farkındaysanız ama burada demek ki sizin o yıllara yayılan verilerinizi iyi okuyamayan bir sistem var veya yapı var. O havalimanının oraya yapılmamasıyla ilgili birçok kurum ifade etti, görüşlerini söyledi. Geldiğimiz noktada, çok meteorolojik sıkıntılarla karşı karşıya kalıyoruz; gecikmeler olsun, sorunlar olsun. Ama Atatürk Havalimanı kapatıldı, şimdi orası da kullanılıyor yeri geldiğinde, sıkışınca veya işte, Çorlu en yakın, Çorlu kullanılıyor ama dediğim gibi, insanoğlu bu verileri, bilgileri bir okuyabilse, ona göre bir projelendirme yapsa hiçbir sıkıntı kalmayacak.
Teşekkür ediyorum.
BAŞKAN ADEM KORKMAZ - Sayın Genel Müdürüm, ben çok teşekkür ediyorum.
İLHAMİ ÖZCAN AYGUN (Tekirdağ) - Cumhurbaşkanı, Atatürk'e indi. Çevre Bakanı o zaman geldi şeye indi, İstanbul'da her yer kapalıyken beğenmedikleri Atatürk Havalimanı'na indi. Yine, İçişleri Bakanı geldi, oraya indi. Ama bizde bir sorun var o zaman, neden rahatsız oluyoruz ki, mevcutları bozuyoruz.
Dona geldik, donda da aynı sıkıntı; o zaman veriler okunmamış -yani ben onu görüyorum- veya tedbir alınamamış.
Şimdi, çok basit, işte, 2 tane don hesap ediyoruz, biri olursa, radyasyon donu olursa çözüm var, diğeri olursa çözüm yok ama bence Sevgili Genel Müdürüm "yok" diye bir şey yok, çözüm vardır. İnsanlar bana göre işi ciddiye almadı, sizin de dediğiniz gibi, sizin verilerinizi biz ciddiye almadık, söylemenizi doğru okuyamadık; eksiklik olmuş bir yerde ki siz de söylediniz ya "Bizimle alay ediyorlardı. Dalga geçiyorlardı. 'Galeyana getirmeyin...'"
METEOROLOJİ GENEL MÜDÜR YARDIMCISI YÜKSEL YAĞAN - Yok, ona bir açıklama getireyim: Sosyal medya üzerindeki amatör meteorologlar üzerimize geldi.
İLHAMİ ÖZCAN AYGUN (Tekirdağ) - Daha dikkatli olmamız gerekiyormuş.